Een paar dagen geleden heb ik aandacht besteed aan waardecreatie vanuit het oogpunt van leren binnen communities en sociale netwerken. Etienne Wenger cs gaven in een rapport o.a. aan dat sociale netwerken en communities niet tegen over elkaar staan. Vanuit marketingoogpunt benadrukt Robin van Lieshout in Een sociaal netwerk is geen community wel de verschillen. Wat is de relevantie van deze opvatting voor leren?
Van Lieshout benadrukt dat binnen een community sprake is van blijvende relaties met klanten, en duidelijk meetbare ROI (return on investment). Hij stelt dat je mensen binnen een sociaal netwerk vaak ook persoonlijk kent, terwijl leden van een community elkaar niet kennen maar wel een gemeenschappelijk doel hebben. Bij sociale netwerken is volgens hem direct sprake van sterke verbanden (strong ties), terwijl je binnen communities juist deze strong ties ontwikkelt.
Je kunt volgens Van Lieshout dan ook via een sociaal netwerk geen strong ties ontwikkelen, alleen onderhouden. Dat impliceert dat organisaties nooit klanten aan zich kunnen binden via een sociaal netwerk, als die band al niet bestaat. Sociale netwerken als Facebook zou je daarom volgens deze auteur alleen voor communicatiedoelen kunnen inzetten. Klantcommunities kunnen daarentegen wel worden gebruikt om relaties op te bouwen, de dialoog aan te gaan en om klanten -waarmee je een sterke band hebt- te gebruiken voor service en marketing.
Van Lieshout heeft wat mij betreft een punt als hij aangeeft dat communities een duurzamer karakter hebben. Bij sociale netwerken is minder sprake van een gemeenschappelijk doel, hooguit van een gemeenschappelijke interesse. Sociale netwerken hebben een hoog ad hoc gehalte.
Dit onderscheid is ook voor leren relevant. Je zou ook kunnen zeggen dat communities vanuit het oogpunt van leren een formeler karakter hebben. Het leren vindt meer gestructureerd en georganiseerd plaats.
Maar daarmee is niet gezegd dat zwakke verbanden niet tot goede leeresultaten zullen leiden. Ik deel Van Lieshout’s visie op sociale netwerken namelijk maar ten dele. Een sociaal netwerk hoeft niet alleen te bestaan uit mensen die je persoonlijk kent. Sterker: ik heb een groot aantal mensen pas persoonlijk leren kennen, nadat ik eerst via een medium als Twitter of LinkedIn met hen ‘verbonden’ ben geworden. En een groot aantal mensen, waarmee ik bijvoorbeeld Twitter, heb ik nooit ontmoet. Daarnaast gaat Van Lieshout voorbij aan opvattingen over de kracht van zwakke verbanden, de strength of weak ties, van Marc Granovetter. Deze theorie zegt dat je bijvoorbeeld bij het vinden van een baan de meeste baat hebt van mensen die je indirect kent (zoals vrienden van je vrienden). Ik heb begrepen dat deze theorie ook relevant is voor marketing, zodat het de vraag is of Van Lieshout’s opvatting over sociale netwerken en klantenbinding wel klopt.
En wat mij betreft is de theorie over de strength of weak ties ook relevant voor leren. Je kunt m.i. veel leren van mensen die je indirect kent. Vaak vindt dat leren dan ’toevallig’ plaats (serendipitous learning). De ROI van deze leerinspanningen is inderdaad lastig aan te geven, maar is vermoedelijk ook snel bereikt. Deze manier van leren kost namelijk niet veel (hooguit wat tijd, die vaak privétijd is).
Blijvende relaties zijn ook van het oogpunt van leren niet altijd noodzakelijk. Vaak wel (bijvoorbeeld voor het leveren van teamprestaties), maar in veel gevallen leer je ook veel van ad hoc contacten. Ik heb bijvoorbeeld deels leren werken met mijn Macbook dankzij Twitter. En dankzij Twitter ben ik ook gestuit op opvattingen over serendipitous learning.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Interessant betoog, maar het hangt voor een groot deel aan hoe je sociale netwerken definieert en inzet. Het lijkt erop dat het in deze discussie om het ‘online’ sociale netwerk gaat, terwijl ik mijn vriendenclub buiten het Web ook als een sociaal netwerk zie. Hoewel ik met mijn ‘offline’ vriendenclub soms wel een gezamenlijk doel heb, bijvoorbeeld als we iets organiseren, zie ik dit dan niet als een community. Het fenomeen van de ‘weak ties’ en ‘strong ties’ in relatie tot leren vind ik een boeiender aspect van de discussie. Ik merk in mijn ‘online’ sociale netwerk dat mijn ‘strong ties’ veelal eenzelfde opvatting over zaken hebben dan ik. In de ‘weak ties’ kom ik vaker verrassende nieuwe dingen en alternatieve of contrasterende opvattingen tegen. Hoewel ik van beide ‘soorten’ net zo veel kan leren, is de aard van het geleerde wel anders volgens mij.
@Daan Assen: het gaat hierbij inderdaan om online communities en online sociale netwerken. En je zou wel eens gelijk kunnen hebben dat dankzij strong ties andere zaken leert dan via weak ties. Wellicht dat strong ties wel voorwaardelijk zijn voor verdiepend leren, terwijl je met weak ties blijft steken in oppervlakkig leren. Niet al het leren hoeft m.i. overigens verdiepend te zijn.