Wat weten we over ICT in het onderwijs?

Tijdens het afscheid van Leon Souren verzorgde Alfons ten Brummelhuis van Kennisnet een inleiding over wat we weten over ICT in het onderwijs, en de implicaties voor het beroep van de leerkracht.

Alfons ging daarbij op basis van onderzoek in op:

• Ideeën over ICT en de toekomst
• Onderwijspraktijk: wat is bereikt?
• Bewijskracht

Je start met ideeën die je uitprobeert in de praktijk, en waarvan je volgens kijkt of ze werken. Hij focuste zich daarbij op de onderwijskundige kernvraag: draagt ICT bij aan talentontwikkeling en betere onderwijsresultaten? Daarbij stelde hij dat je leersituaties docentgestuurd, gezamenlijk gestuurd en leerlinggestuurd inrichten. ICT kan in alle situaties een bijdrage leveren, maar je moet wel technologieën kiezen die passen bij de wijze waarop je je onderwijs inricht.

Het gaat er volgens hem dus over hoe je je visie op leren wilt vormgeven. Daar moet technologie bij passen, ook al kan ICT docenten ook inspireren om op een andere manier onderwijs te verzorgen. Wel leidt het gebruik van ICT tot een grotere complexiteit omdat de keuzemogelijkheden voor docenten groter worden.

Alfons stelde ook dat de afgelopen jaren er vrij weinig is veranderd op het gebied van ICT in het onderwijs, ook al hebben technologische ontwikkelingen in rap tempo plaats gevonden. ICT in het onderwijs is inmiddels wel een ‘point of no return‘. Veel ideeën worden echter nog niet in de praktijk gebracht. Terwijl zeventig procent van de docenten zichzelf voldoende bekwaam vindt om ICT op een didactisch goede manier in te zetten, is meer dan de helft van de pas afgestudeerde leraren van mening dat zij onvoldoende voorbereid zijn op de inzet van ICT in het onderwijs.

Vervolgens ging hij in op de opbrengsten van ICT in het onderwijs. Daarbij verwees hij onder meer naar artikelen in de uitstekende 4W serie (Weten Wat Werkt en Waarom). Leerlingen zijn gemotiveerder, leerlingen presteren beter en leren sneller, terwijl het gebruik van ICT docenten tijd kan bespraken en schoolleiders meer inzicht kan geven in prestaties. Mits sprake is van goed ontwikkeld materiaal, en ICT gericht en gedoseerd wordt ingezet.

De vraag is dan volgens Ten Brummelhuis of docenten en zelfs uitgeverijen in staat zijn om goed digitaal materiaal te ontwikkelen. Je moet ook als docent weten welk materiaal je wanneer inzet. Vervolgens gaf hij voorbeelden van ICT-toepassingen die bijvoorbeeld leerlingen met ADHD helpen zich te focussen op leerstof en daardoor beter leren te lezen. Deze toepassing werkt echter niet voor andere leerlingen. Ook kun je synchroon coachen gebruiken om ineffectief gedrag van startende docenten te corrigeren.

Daarna stelde Alfons dat selectief ingezette virtuele coaches leerlingen kunnen helpen met leren leren. Ook waarschuwde hij ervoor het schrijven uit het curriculum te schrappen. We weten namelijk nog niet wat de impact van nieuwe manieren van tekstverwerken is.

Alfons ten Brummelhuis bepleitte ook voor het dichten van de kloof tussen de early adopters en de grote meerderheid. Die groep is niet automatisch enthousiast over vernieuwingen, maar wil vooral weten of het werkt. Computersystemen kunnen bovendien in toenemende mate routinematige taken van docenten overnemen. De vrijkomende ruimte zouden docenten moeten kunnen opvullen met de invulling van een pedagogische opdracht.

Hieronder vind je een korte video waarin Alfons kort ingaat over onderzoek.