Wat kan een onderwijsinstelling doen als een leverancier lerenden vraagt gebruiksvoorwaarden te accepteren?

Ruim een week geleden heb ik aandacht besteed aan de casus van een student van de Universiteit van Amsterdam die weigerde akkoord te gaan met de gebruiksvoorwaarden van Turn It It. Deze casus en mijn blogpost hebben veel aandacht gekregen. Maar hoe kun je als onderwijsinstelling hier mee omgaan?

Hans de Zwart -student filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en directeur van Bits of Freedom- weigerde akkoord te gaan met de user agreement’ van Turn it In en kon daardoor geen opdracht inleveren die op originaliteit wordt gecontroleerd. In mijn blogpost heb ik aangegeven dat deze casus ook relevant is voor andere leveranciers van educatieve applicaties. Ik heb hierin ook de relatie gelegd met het niet willen ondertekenen van een verwerkersovereenkomst door Amerikaanse leveranciers.

Tot mijn verbazing heeft deze bijdrage veel aandacht gekregen:

• Mijn weblog is in bijna 15 jaar nog nooit zo vaak bezocht als op 11 januari 2018 (1218 keer).
• Op het moment van schrijven is de bijdrage 1472 keer bekeken. Er zijn 8 commentaren geplaatst. De bijdrage is 249 keer via LinkedIn gedeeld, 34 keer via Twitter en 16 keer via Facebook.
• De aankondiging van de blogpost is op LinkedIn 4414 keer bekeken, 45 keer geliked, drie keer gedeeld en vier keer becommentarieerd.
• Het artikel staat ook integraal op LinkedIn met 4495 ‘clicks’, 452 likes en 11 commentaren. Het is 29 keer gedeeld.

Ik heb dit niet eerder meegemaakt.

Verder heeft het universiteitsblad Folia geschreven over deze casus. Daarin staat dat dit onderwerp “de aandacht heeft” en dat de UvA momenteel kijkt of men verder wil met Turn It In. Er staat ook in dat Hans de uitwerking van de opdracht naar de docent heeft gemaild. Stephen Downes heeft het bericht van Hans ook gedeeld.

Wat kan een onderwijsinstelling volgens mij aan deze situatie doen?

• Leg in jouw algemene voorwaarden vast wat je met persoonsgegevens en leerling/studentdata doet. Beperk je tot het gebruik ten behoeve van het verzorgen van onderwijs, het geven van begeleiding, het evalueren en verbeteren van het onderwijs (inclusief de digitale leeromgeving), en het doen van onderwijsonderzoek. Voor het doen van onderwijsonderzoek vraag je per geval nog aparte toestemming.
• Benadruk dat je gebruik maakt van applicaties van leveranciers en dat je afspraken maakt over zorgvuldig gebruik van data van lerenden.
• Geef ook aan dat de artefacten die een lerende inlevert eigendom blijven van de lerende, tenzij anders overeengekomen (bijvoorbeeld met een opdrachtgever). Communiceer dit in heldere taal naar de lerenden.
• Sta niet toe dat leveranciers van applicaties lerenden van jouw instelling vragen bepaalde voorwaarden te accepteren. Lerenden hebben een relatie met jou als instelling, niet met een leverancier. Heb het hierover met de leverancier. Neem die bepaling desnoods op in de overeenkomst met de leverancier (ook leerpunt voor mij).
• Indien een leverancier -waarmee je al langer een overeenkomst hebt- lerenden opeens confronteert met voorwaarden, neem je onmiddellijk contact met hen op. Eis dat ze die voorwaarden weghalen.
• Sluit met elke leverancier een verwerkersovereenkomst af en maak daarbij gebruik van modelovereenkomsten van SURF (pdf; hoger onderwijs, mbo) of van het Privacy Convenant (PO, VO). Grote aanbieders (zoals Google) hebben of komen met een eigen verwerkersovereenkomst. Die kun je ook tekenen, mits daar geen vreemde dingen in staan.
  Ik merk dat onderwijsinstellingen ook eigen verwerkersovereenkomsten gebruiken. Voor leveranciers van beperkte omvang is het echter ondoenlijk om steeds een advocaat in te huren om specifieke verwerkersovereenkomsten te bestuderen. Je loopt het risico dat je om die reden bepaalde applicaties niet meer kunt gebruiken. Kies daar dus niet voor.
  Het sluiten van een verwerkersovereenkomst is trouwens verplicht op basis van de Algemene Verordening Gegevensverwerking.