In 2008 publiceerde John Hattie zijn boek Visible Learning, waarin hij beschreef wat het beste werkt om het leren van lerenden te bevorderen. Onlangs is het vervolg hierop verschenen. In dit artikel gaat Hattie zelf in op de kern van zijn nieuwste publicatie. Daarbij staat hij expliciet stil bij de rol van technologie.
Het boek Visible Learning was gebaseerd op 800 meta-analyses. Hattie concludeerde daarin onder meer dat docenten, van alle binnenschoolse factoren, het sterkste effect op het leren van lerenden lijken te hebben. Een risico van dit boek is overigens dat lezers te eenzijdig kijken naar de gepresenteerde effectgroottes en weinig oog hebben voor de nuance die voor een deel wordt bepaald door de context van het leren. Want zoals Jeroen van Merriënboer in zijn afscheidsrede stelde:
Er zijn dus geen onderwijsmethoden die wel of niet werken. Alles werkt ergens, niets werkt overal. We weten alleen dat specifieke methoden werken voor specifieke studenten met specifieke leerdoelen.
Hattie’s nieuwe boek, Visible Learning: The Sequel, is een paar weken geleden gepubliceerd. Deze keer heeft John Hattie gebruik gemaakt van meer dan 2100 meta-analyses over prestaties (afkomstig uit meer dan 130.000 studies waaraan meer dan 400 miljoen leerlingen tussen drie en 25 jaar deelnamen, voornamelijk uit ontwikkelde landen).
In deze studie bevestigt John Hattie dat ‘high impact’ nog steeds de meest kritische factor is voor het leren van lerenden: focus je op het effect van het lesgeven en werk samen met andere docenten om de effectiviteit van de methoden te evalueren. Hattie’s analyse identificeert ook nieuwe factoren die de prestaties van lerenden negatief beïnvloeden, zoals verveling, afhankelijkheid tussen docent en lerende en lijfstraffen. Anderzijds behoren online leerprogramma’s met onmiddellijke feedback, flipped learning, lerenden leren te oefenen en onthouden en cognitieve taakanalyse tot de methoden die de prestaties van lerenden verbeteren. Nota bene: over ‘flipped learning’ heeft Hattie zich onlangs meer kritisch uitgelaten. Het toepassen van ‘actief leren’ bepaalt het leerzame karakter eerder dan het thuis bestuderen van instructies en het verwerken op locatie.
Intentionele afstemming
Volgens Hattie is het belangrijkste dat docenten hoge verwachtingen hebben van alle lerenden en hen allemaal zien als lerenden die aanzienlijke vooruitgang kunnen boeken bij het leren. Docenten moeten duidelijk zijn over de inhoud en de doelen van hun onderwijs en samenwerken met andere docenten om verschillende perspectieven op hun impact te zien en manieren te vinden om hun onderwijs tot een succes te maken. Hattie pleit ook voor een model van “intentionele afstemming”, waarbij onderwijsmethoden, activiteiten, beoordelingen en feedback worden afgestemd op het verwerven van kennis of het ontdekken van ideeën. Daarnaast spelen ouders een cruciale rol in het leren van hun kinderen, en hun verwachtingen over leren behoren tot de krachtigste invloeden.
Technologie onderbenut
Hattie merkt op dat technologie de afgelopen 50 jaar vaak is aangeprezen als de oplossing voor onderwijsproblemen, maar dat de algemene effecten ervan beperkt blijken te zijn. Dat komt volgens hem omdat we de potentie van technologie onvoldoende benutten. Technologie kan volgens Hattie echter waardevolle en meerdere mogelijkheden bieden voor lerenden om (van elkaar) te leren. Dankzij sociale media kunnen docenten volgens hem inzicht krijgen in hoe lerenden denken (al zitten daar m.i. meer haken en ogen aan zoals tijdgebrek voor docenten en privacy van lerenden).
Hattie benadrukt dat wat docenten denken belangrijker is dan wat ze doen. Daarmee doelt hij op vaardigheden in het evalueren van het effect op lerenden, aanpassen en bijsturen, en het creëren van een uitnodigende leeromgeving. Hij stelt ook:
Every child is a learner, is teachable, can grow, and can be taught to love learning. Students have expectations, and the educator’s role is to help students exceed what they think is their potential. Students need to be taught to take on challenges, with safety nets when they fail.
Zie ook Pedro’s eerste indrukken van Visible Learning: The Sequel.
Ook interessant: in zijn afscheidsrede deelde Jeroen van Merriënboer vier inzichten met betrekking tot goed onderwijs:
- Gebruik professionele taken als basis voor leertaken in het onderwijs. De verbinding tussen onderwijs en de echte wereld is fundamenteel voor elk soort onderwijs.
- Pas ondersteuning aan de lerende aan. De effectiviteit van ondersteuning hangt af van voorkennis bij lerenden, leerdoelen en leeromstandigheden.
- Er is sprake van gaten in kennis over ondersteuning bij de leerbehoeften van lerenden. We weten vooral hoe we moeten reageren op lerenden die fouten maken, maar veel minder over reacties op leerbehoeften buiten het cognitieve domein.
- Evidence-based onderwijs is een gevaarlijke simplificatie. Er zijn geen onderwijsmethoden die wel of niet werken. Alles werkt ergens, niets werkt overal.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie