Dankzij de coronacrisis studeren lerenden noodgedwongen thuis, online. Online leren doet echter een groot beroep op zelfregulatie. Je zult als lerende jezelf moeten motiveren om online te leren, je zult je eigen leren moeten organiseren en structureren. Docenten kunnen lerenden daarbij ondersteunen, ook al moet dat nu ‘op afstand’. Op vrijdag 15 mei 2020 organiseerde Surf een webinar over dit onderwerp. Hieronder vind je mijn impressie.
Op de site van het webinar staat de volgende introductie:
Zelfregulatie heeft te maken met eigenaarschap van studenten over hun leerproces, zelfstandig monitoren en handelen, reflectief denken, verantwoordelijkheid, autonomie en studentmotivatie. Docenten spelen een cruciale rol in zowel het aanleren van deze vaardigheid als het ontwerpen van onderwijs hiervoor. Wat betekent de transitie naar online onderwijs voor studenten en docenten in het kader van zelfregulering? Komt er nu meer verantwoordelijkheid terecht bij studenten om hun eigen leerproces vorm te geven? Is de rol van docenten verandert en wat zijn passende werkvormen?
Relatie leerstrategieën
Vier experts leverden een bijdrage.
Anique de Bruin is hoogleraar zelfregulatie aan de Universiteit van Maastricht en lid van het ComeniusNetwerk. Zij ging in op effectieve leerstrategieën bij online leren. Deze leerstrategieën bevorderen volgens haar zelfregulering.
De Bruin noemde enkele bekende leerstrategieën zoals gespreid leren en jezelf toetsen. Zie ook Wijze lessen. Twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek versterkt met behulp van leertechnologie. Effectieve strategieën bevorderen actief leren en geven feedback over kennis en begrip. Je weet waar je staat in je leren.
Het kost wel meer moeite deze toe te passen, en ze werken vertraagd. Je merkt niet meteen dat je iets leert. Er is sprake van een verschil tussen ervaren leren versus werkelijk leren. Uiteindelijk hebben die strategieën wel meer effect. Lerenden ervaren het echter vaak anders.
Volgens Anique de Bruin is het nu belangrijk om je verwachtingen bij te stellen. Gedragsveranderingen kosten tijd en moeite, met name als je niet kunt kiezen voor online leren (zoals nu).
Begin klein. Gebruik eerst één nieuwe strategie. Je kunt bijvoorbeeld beginnen door lerenden toetsvragen te laten maken.
Wees realistisch. Check bij anderen of jouw veranderingen effectief zijn. Zie verder de handige site ‘Study Smart‘ voor tips en materialen.
Zelfregulatie interventies
De volgende spreker was Renée Jansen, universitair docent Kwaliteitszorg bij het UMC Utrecht. Renée heeft een promotieonderzoek uitgevoerd naar zelfregulering in open online onderwijs.
Zij onderscheidde eerst verschillende fasen binnen het onderwijsproces, waarbinnen steeds op een andere manier aandacht moet worden besteed aan zelfregulatie.
- Voorbereiding (taak analyse, wat moet ik doen, welke doelen heb ik daarbij, heb ik het zelfvertrouwen om het te doen).
- Uitvoering (welke strategieën pas je toe, werk je binnen een goede omgeving, monitor je je eigen gedrag, beloon je jezelf).
- Reflectie (heb je je taken behaald, hoe komt dat, wat betekent dit voor de toekomst).
Lerenden hebben sowieso moeite om dit op een goede manier toe te passen. Online leren impliceert daarbij zelfs meer vrijheid, bijvoorbeeld als opnames van colleges beschikbaar worden gesteld. Daardoor heb je de neiging om online sessies over te slaan. Er kan bij online leren ook meer sprake zijn van afleiding.
Meer autonomie doet juist een groter beroep op zelfregulering. En dankzij de coronacrisis konden lerenden zich onvoldoende voorbereiden op online leren. Online leren is complexer, en we hebben tijdens deze crisis te maken met onzekerheid die negatieve effecten kan hebben.
Zelfregulatie interventies blijken volgens Renée Jansen effectief te zijn. Stel vragen over interventies die werken. Bijvoorbeeld ten aanzien van het maken van planningen, het bijhouden van een ‘leerdagboek’ of het jezelf belonen na afronding van een taak. Door het stellen van vragen gaan lerenden daarover nadenken. Geef suggesties. Benoem zelfregulatie tijdens je lessen. Maak duidelijk waar lerenden tegenaan lopen. Laat studenten ook ervaringen uitwisselen hoe zij nu ook leren. Studenten zijn creatief, bijvoorbeeld hoe zij elkaar nu online kunnen opzoeken. Laat hen ervaringen uitwisselen en elkaar tips te geven.
Het is ook belangrijk om bij online leren de druk op zelfregulatie te verminderen. Door meer structuur te bieden, collegetijden vast te houden (een bepaald ritme is in elk geval belangrijk) en geen opnames beschikbaar te stellen. Houd studenten verantwoordelijk vergelijkbaar als bij het reguliere onderwijs, adviseerde Jansen. Je kunt bijvoorbeeld aan het begin van een cursus vragen wat lerenden willen bereiken, halverwege vragen naar de stand van zaken en aan het eind wat je hebt bereikt. Zoek de balans tussen doelen stellen en te veel eisen stellen.
Scrum ten behoeve van zelfregulatie
Sanne Hille is docent bij de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Zij vertelde over het gebruik van ‘Scrum’ om zelfregulatie te bevorderen. ‘Scrum’ is een methodiek die vaak wordt gebruikt om software te ontwikkelen.
Als docent heb je vaak geen grip op de voortgang van lerenden. Tussen bijeenkomsten door doen zij vaak minder dan je verwacht. Ze weten ook niet altijd waar te beginnen.
Scrum (met kenmerken als in korte periodes werken aan deelprojecten, korte feedback loops, transparant) kan structuur bieden aan studenten en zicht geven op de voortgang.
Hille vertelde dat zij normaliter werken met modules van 20 weken. Een dergelijke module is nu verdeeld in sprints van 2 weken. Wat moeten lerenden doen binnen twee weken om een deelproduct op te leveren? Lerenden kijken daarbij ook naar toetscriteria en naar wanneer zij tevreden zijn. Aan de hand van een scrumboard bespreken zij de voortgang en eventuele obstakels. Aan het eind van de sprint wordt een deelproduct opgeleverd voor feedback. Ze kijken dan ook naar het proces van samenwerking, bijvoorbeeld naar meeliftgedrag. Er blijven zo lastige zaken minder lang onder tafel liggen.
Je kunt volgens Hille ook zonder scrum werken met een scrumboard waarmee je zichtbaar maakt wat je moet doen en wat je hebt gedaan. Trello wordt daarvoor bijvoorbeeld gebruikt. Lerenden krijgen een helder overzicht wat gedaan moet worden. De taken lijken ook beter haalbaar.
De vraag werd gesteld of deze aanpak de autonomie van lerenden niet te veel inperkt. Volgens Sanne Hille hebben bij Scrum juist veel autonomie over hoe ze willen leren.
Een andere vraag was wat de taak van een docent is tijdens een stand-up, waarin lerenden bespreken welke taken op korte termijn moeten worden uitgevoerd. Volgens Hille faciliteer je dat proces in het begin. Eerstejaars hebben dan meer begeleiding nodig dan derdejaars. Daarna moeten lerenden het zelf doen. Je moet hen vooral voorbereiden op deze werkwijze.
Tips
Tenslotte ging Ilja Boor (docent Psychobiologie aan de Universiteit van Amsterdam) in gesprek met deelnemers en sprekers. Daarin werd onder nadrukt dat de overgang naar online leren nu wel erg abrupt is gegaan. Normaal kun je je daar beter op voorbereiden.
Je moet nu nog explicieter zijn over je verwachtingen. Dat geeft lerenden meer zekerheid, wat nu extra belangrijk is. Stimuleer dat lerenden elkaar opzoeken, bijvoorbeeld in Teams. Je moet interacties namelijk meer faciliteren en organiseren. Normaliter kunnen lerenden elkaar spontaan opzoeken. Met name rond toetsen is nu veel onzekerheid ontstaan. Gebruik bijvoorbeeld kleine groepen waarin je lerenden indeelt. Ik heb daarbij verwezen naar het 5 stage model van Gilly Salmon. Salmon benadrukt daarin het belang van online socialisatie als fase in het proces van online leren.
Afsluitende tips waren:
- Begin zo klein mogelijk, met interventies (zoals de intro van Trello als middel).
- Zorg dat lerenden actief leren, en wees mild voor studenten.
- Vraag aan studenten wat wel helpt, wat wel goed werkt. Niet waar zij tegenaan lopen.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie