Wanneer gebruik je een leermanagementsysteem, en wanneer een toepassing zoals MS Teams?

Veel onderwijsinstellingen en opleidingsinstituten beschikken onder meer over een leermanagementsysteem zoals Canvas, itslearning of Moodle en over MS Teams. Dat leidt vaak toen de vraag: wanneer gebruik je nu het beste welke applicatie? In deze bijdrage geef ik een advies.

Een leermanagementsysteem (LMS) is bedoeld voor het ontsluiten van tal van leertaken (te bestuderen leermaterialen, opdrachten, toetsen, enzovoorts) en voor het organiseren van het leren. Een LMS bestaat meestal uit opleidingsonderdelen/onderwijseenheden. Daarbinnen vind je dan leertaken. In het verleden wilden ontwikkelaars van LMS-en systemen ontwikkelen die alle noodzakelijke en gewenste functies op een goede manier konden uitvoeren. Daar is men in 25 jaar niet in geslaagd. Vaak is sprake van een Zwitsers zakmes: het LMS heeft veel functionaliteiten, maar een aantal functionaliteiten is niet echt krachtig (een Zwitsers zakmes is bijvoorbeeld ook niet geschikt om te zagen).

MS Teams is oorspronkelijk bedoeld voor het faciliteren van interactie en samenwerking binnen organisaties. De ontwikkelaars van MS Teams hebben op hun beurt geprobeerd daar weer onderwijsfuncties in te integreren, zoals opdrachten. Voor veel organisaties schiet ‘Teams for Education’ echter tekort als LMS.

Rond 2010 ontstond het denken over de digitale leeromgeving. Dat is een samenhangend geheel van applicaties die bij voorkeur met elkaar geïntegreerd zijn, en die leren en doceren mogelijk helpen maken. Dat betekent bijvoorbeeld dat een organisatie een LMS gebruikt, een videoportaal, een toetsapplicatie, een e-portfolio, en ook samenwerkingsomgeving. Wat betreft die integratie: op dat gebied is nog een hele wereld te winnen. Ik ga daar nu verder niet op in, maar focus me op de relatie LMS-MS Teams.

Bij veel organisaties maken een LMS en MS Teams deel uit van de digitale leeromgeving. Dat leidt, is mijn ervaring, altijd tot de vraag: wanneer gebruiken we het LMS en wanneer MS Teams? Ik adviseer daarbij om de volgende uitgangspunten daarbij te gebruiken:

• Het LMS is het centrale punt als je leertechnologie voor leren en doceren gebruikt. Het LMS is namelijk sterk in het bieden van structuur. Hier zet je de leermaterialen klaar, maak je opdrachten en toetsen, en houd je de voortgang van je lerenden bij. MS Teams is in dit laatste niet sterk (ook niet als het gaat om peer feedback of in het bieden van een heldere structuur).
• Gebruik de didactisch meest krachtige functionaliteiten. Vaak zitten die in een LMS, soms in MS Teams.
• Eenduidigheid voor gebruikers is van belang. Het voorkomt cognitieve overbelasting. Je zou je als gebruiker niet je hoofd moeten breken over de vraag waar je nu wat moet doen binnen je digitale leeromgeving. Maak dus afspraken over wat je waarvoor gebruikt. In het verleden kon je die afspraken op opleidingsniveau maken. Aangezien lerenden steeds vaker opleidingsoverstijgend deelnemen aan opleidingsonderdelen/onderwijseenheden is het de vraag of je hierover niet ook opleidingsoverstijgende afspraken moet maken.

Gebruik een LMS dan met name voor:

• Het structureren en aanbieden van leermaterialen. Dat kunnen bijvoorbeeld kennisclips zijn, podcasts of korte teksten (rich text).
• Het gebruik van enquêtes, opdrachten en toetsen. Inclusief het geven van (peer)feedback en het communiceren van deadlines.
• Het gebruik van discussiefora, indien discussies als leeractiviteit worden gebruikt.
• Het bijhouden van resultaten en de voortgang.
• Het plaatsen van lerenden in groepen, die je bijvoorbeeld koppelt aan een tutor.
• Het doen van mededelingen met betrekking tot de module, cursus, vak, project, etc. Zorg er wel voor dat lerenden hierop kunnen reageren.

LMS-en kunnen nog andere functionaliteiten hebben, die specifiek zijn voor een bepaald LMS.

MS Teams gebruik je dan in het kader van leren en doceren voor:

• Live online sessies (soms gebruiken organisaties daar ook andere applicaties voor zoals Vitero Inspire of Zoom).
• Directe vragen en korte updates via chat (individueel of met groepen).
• Samenwerken aan documenten.

Daarnaast gebruik je MS Teams ook voor samenwerking met collega’s. Ook kun je groepjes lerenden laten werken in MS Teams als zij samen aan een project werken. Vaak zullen lerenden daar een eigen omgeving voor inrichten.

Als je ook over een LMS beschikt, adviseer ik om berichten niet in MS Teams te gebruiken, evenals opdrachten. ‘Eenduidigheid’ is daarbij mijn voornaamste argument. Bovendien heeft een LMS als het gaat om opdrachten meer mogelijkheden. Ik adviseer ook om een eventuele chatfunctie in een LMS ook niet te gebruiken. De chatfunctie van MS Teams is waarschijnlijk krachtiger (bijvoorbeeld niet alleen één-op-één communicatie).

Het is bovendien mogelijk om MS Teams met veel LMS-en te integreren. Je kunt binnen een LMS bijvoorbeeld een live online sessie in MS Teams plannen. Lerenden en docenten gaan dan via het LMS naar de live online sessie, bijvoorbeeld als je een online spreekuur plant. Daarnaast kun je ook documenten die in MS Teams staan (dus eigenlijk binnen OneDrive en Sharepoint) binnen je LMS ontsluiten. Als je de rechten van het document goed instelt, dan kunnen lerenden het document zelfs bewerken. Het LMS is dan weer het vertrekpunt.

Helaas is het -voor zo ver ik weet- niet mogelijk om de chat van MS Teams binnen een LMS te integreren. Dat betekent dat je om te chatten altijd MS Teams moet gebruiken, naast je LMS. Er zijn overigens genoeg docenten die chat sowieso niet willen gebruiken.

Door een LMS en MS Teams op de juiste manier te gebruiken, creëer je een krachtige leeromgeving. Maak gebruik van de sterke punten van beide systemen, en creëer ook eenduidigheid voor lerenden en docenten. Realiseer je dat één alles kunnend en allesomvattend systeem voor leren en doceren waarschijnlijk een fata morgana is.