Waartoe dient onderwijs? #stopstealingdreams

Gisteren verscheen Stop stealing dreams van publicist en spreker Seth Godin. De ondertitel van dit manifest luidt: “What is school for?” Godin wil met zijn manifest provoceren en de conversatie over onderwijs op gang brengen. Daar is hij wat mij betreft in geslaagd.
 Godin houdt zich vooral bezig met vraagstukken op het gebied van sociale media, marketing en communicatie, en is een relatieve buitenstaander op het gebied van onderwijs. Volgens hem wordt het op het industriële model gebaseerde onderwijs (alle lerenden leren hetzelfde, in hetzelfde tempo, dezelfde tijd en op dezelfde manier) bedreigd als gevolg van maatschappelijke en technologische ontwikkelingen.

Scarcity of access is destroyed by the connection economy, at the very same time the skills and attitudes we need from our graduates are changing.

In het post-industriële tijdperk kunnen we volgens Godin niet meer op de zelfde voet voort gaan, als we eerst deden. In het eerste deel van zijn manifest ligt hij deze stelling uitvoerig, en vanuit een boeiend historisch perspectief, toe. Daarbij besteedt hij ook aandacht aan wat genoemd wordt het ‘verborgen curriculum‘: het huidige onderwijs is er van oudsher op gericht om jongeren aan te passen aan de bestaande maatschappelijke en economische orde (“obedience and compliance and consumption”). Bovendien zijn volgens hem veel van de huidige leerinhouden ’trivialiteiten’ (daarbij gaat hij soms te kort door de bocht).

De noodzaak om te veranderen is echter manifest, zo illustreert de auteur. Samengevat komt het m.i. neer op wat Godin beschrijft als:

Changing what we get, because we’ve changed what we need

Vervolgens beschrijft hij zijn beeld van een meer eigentijds onderwijs. Enkele kenmerken van een ander onderwijssysteem, die ik uit Stop stealing dreams haal, zijn dan bijvoorbeeld:

• Open
• Toegankelijk
• Flexibel
• Instructies met een duidelijke focus
• Een leven lang leren
• Niet gestandaardiseerd
• Oprecht geven om lerenden
• Connecties tussen lerenden en de buitenwereld
• Eigenaarschap en autonomie voor docenten en lerenden
• Verantwoordelijkheid leren nemen en afleggen
• Een gevoel van gemeenschappelijkheid (samen hetzelfde nastreven) en respect
• Ontwikkel moed bij lerenden via echte uitdagingen
• Bevorder leiderschap via onderwijs
• Zorg dat lerenden, die langzaam op gang komen, de kans krijgen om dat later in te halen
• I think that part of effective schooling is helping students calibrate their dreams. Big enough doesn’t mean too big—so big that your dream is a place to hide.
• Docent als motivator, ook aangezien content alomtegenwoordig is (al blijft de docent m.i. een belangrijke rol vervullen op het gebied van informatievaardigheden)
• Aandacht voor intrinsieke motivatie, forward-leaning
• Jongeren leren als zij persé een bekwaamheid willen ontwikkelen, waarmee zij een bepaald doel kunnen bereiken
• Willpower zou geleerd moeten worden binnen het onderwijs, omdat dit vermogen dromen helpt te realiseren.
• Passies en talenten verbinden (Seth Godin baseert zich o.a. op sir Ken Robinson)

Hoe wel Godin een achtergrond heeft op het gebied van sociale media, benadrukt hij dus vooral ook pedagogische waarden. Seth Godin heeft een prettige schrijfstijl. Hij provoceert, zonder dat hij -zoals het boek Society 3.0– schreeuwerig wordt. Godin heeft ook de wijsheid niet in pacht. Zijn publicatie is geen handboek, maar blijft een pamflet. Pedro De Bruyckere schrijft m.i. terecht:

Je merkt het, ja, ik vind dit manifest een must-read, zolang je het niet als een bijbel ziet. Iets wat Godin zelf trouwens ook niet doet.