Een tijd geleden heb ik geblogd over waarom docenten bevindingen uit onderzoek dikwijls niet toepassen. Vanavond las ik een artikel over waarom mensen in complottheorieën geloven. Ik vraag me daarbij af of de onderliggende oorzaken daarvan niet ook van toepassing zijn op het geloof in mythes rond leren, opleiden en onderwijs (zoals leerstijlen of de leerpiramide).
Hoogleraar Marc Lorch beschrijft uitvoerig dat mensen vaak geloven in ‘alternatieve feiten’ of complotten. Als je hen confronteert met rationeel bewijs, dan helpt dat niet. Integendeel. Dit zijn mogelijke redenen:
- Feiten en argumenten helpen niet tegen irrationele overtuigingen. Mensen willen graag structuur aanbrengen en patronen herkennen. We zien patronen en verbanden tussen oorzaak en effect die er niet zijn.
- Er is sprake van sociale druk van onze ‘peers’. We vergelijken onze acties en overtuigingen contant met die van onze naaste omgeving, vrienden en familie. We passen acties en overtuigingen hier op aan. We laten ons dus sterk beïnvloeden, ook al is er geen bewijs voor de opvattingen van ‘peers’. Als onze sociale groep ergens van overtuigd is, dan is de kans groot dat we die overtuiging ook in ons wereldbeeld inbedden.
- Confirmation bias heeft hier ook mee te maken. We geloven vooral data die onze overtuigingen ondersteunen en negeren bewijs voor het tegendeel.
Het bestrijden van mythes –myth busting– kan volgens Lorch zelfs averechts werken. De mythe wordt dan beter onthouden dan het feit (blijkt ook uit onderzoek naar vaccineren). Mensen vergeten namelijk de context waarin zij gehoord hebben over de mythe en herinneren de mythe als feit.
Nieuw rationeel bewijs creëert inconsistenties in onze overtuigingen. Dit leidt tot een emotioneel ongemakkelijke situatie. De reactie is dat mensen volharden in hun opvattingen.
Herkenbaar als het gaat om mythes rond leren, opleiden en onderwijs? Volgens mij wel.
Wat helpt hier dan wel tegen?
Marc Lorch onderscheidt daarbij lange termijn maatregelen waar het onderwijs een belangrijke rol bij speelt (leren kritisch te denken, analytisch denken), en maatregelen voor de korte termijn :
- Zoek naar een gemeenschappelijke basis (bijvoorbeeld zorg voor kwalitatief goed onderwijs).
- Negeer mythes en misconcepties. Benoem alleen de bewezen feiten.
- Gebruik verklaringen die in de pas lopen met de bestaande overtuigingen van je opponenten. Bij de gelovigen in de leerpiramide van Dale kun je bijvoorbeeld het belang van actief verwerken benadrukken.
- Gebruik verhalen om je argumentatie kracht bij te zetten. Verhalen zijn in staat conclusies als onvermijdelijk te presenteren.
- Wees je bewust van de tekortkomingen in je eigen denken. Dan presenteer je meer overtuigend. Als het gaat om technology enhanced learning zuyl je dus ook oprecht oog moetren hebben voor beperkingen zoals een psychologische en cognitieve afstand die lerenden kunnen ervaren.
- Vraag de ander om data die hun overtuigingen staven. Is er bijvoorbeeld data die de effectiviteit van hoorcolleges aantoont?
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie