Aantekeningen op een laptop maken is minder leerzaam dan aantekeningen op papier maken. Waarom dan nog bloggen?
Gisteren/vanochtend ontspon zich een Twitter-discussie naar aanleiding van een zinsnede van mij over het maken van aantekeningen op een laptop:
Hij meent bijvoorbeeld dat het maken van aantekeningen op een device de slechtste toepassing is.
Willem Karssenberg schreef onder meer:
 |
trendmatcher @wrubens wat zegt onderzoek over het maken van aantekeningen op een device, weet jij dat? Want dan ben ik al heel lang heel dom bezig! 07-02-16 14:23 |
Vanochtend vroeg ik mezelf daarbij af of lerenden laten bloggen dan ook niet een “niet zo effectieve” leeractiviteit is. En aangezien ik onder meer blog om te leren, is dat een nog al confronterende vraag.
Allereerst wat bevindingen rond typen vs schrijven.
Paul Kirschner haalt een aantal onderzoeken aan die in een duidelijke richting wijzen: je kunt beter schrijven dan typen als leren het doel is. Dit heeft enerzijds te maken met de wijze waarop we een laptop of tablet gebruiken. Je bent sneller geneigd letterlijk over te nemen wat wordt gezegd. Om onder meer die reden heb ik gepleit voor aandacht voor digitale studievaardigheden.
Anderzijds heeft het ook te maken met typische eigenschappen van schrijven:
- Omdat je meestal trager schrijft dan typt, bewerk je de inhoud meer actief (in eigen woorden herformuleren).
- Bij schrijven is sprake extra bewegingsinformatie waardoor een meer complex geheugenspoor wordt gecreëerd. Daardoor onthoud je beter.
- De beweging van het schrijven leidt tot het visueel herkennen van letters. Het brein ontvangt meervoudige signalen (ook kinesthetisch).
- Door te schrijven worden delen van het brein ingeschakeld die belangrijk zijn voor leren lezen.
Deze voordelen kun je niet behalen door op een meer effectieve manier te typen. Daarom is het niet verantwoord om schrijven te vervangen door typen.
Tegelijkertijd betekent dit niet dat bijvoorbeeld laptops geen rol kunnen spelen op het gebied van schrijfvaardigheden. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat het gebruik van elektronische outline tools op een positieve manier de schrijfvaardigheden van lerenden bevordert. Verder zijn laptops goede hulpmiddelen voor dyslectische lerenden.
Volgens mij kun je wel leren om meer effectief online aantekeningen te maken. Dat is echter een arbeidsintensief proces. Als ik naar mezelf kijk (N=1) dan heb ik er een jaar of vijf over gedaan om live te leren bloggen. Ik ben begonnen met aantekeningen maken op papier (om deze later uit te werken). Vervolgens ben ik intensief gaan twitteren. Pas daarna ben ik live gaan bloggen. Volgens mij hebben meerdere bloggers een dergelijk proces doorgemaakt. Maar je kunt je afvragen of normale stervelingen deze moeite nemen om dit proces onder de knie te krijgen.
Tenslotte is effectief online typen een bekwaamheid die ook belangrijk is. Je zult daar dus ook binnen het onderwijs aandacht aan moeten besteden. Het werken met blogopdrachten kan daar aan bijdragen. In het kader van de MOOC over blended learning, die ik mee heb verzorgd, heb ik me verdiept in de toegevoegde waarde van weblogs voor interactief leren:
-
Het verbeteren schrijfvaardigheden
-
Het bevorderen van kritisch denken
-
Het bevorderen van reflectie, bestuderen van reflecties en begrip van concepten
-
Het realiseren van verdiepende interactie. Dankzij weblogs is interactie met een bredere community mogelijk.
Onderzoek laat ook zien dat je deze doelen inderdaad kunt bereiken via weblogs. Maar weblogs hebben ook zwakke kanten, en je moet rekening houden met randvoorwaarden wil je blogs met succes in onderwijs en opleidingen inzetten.
Samengevat kun je dus stellen:
- Vervang leren schrijven niet door leren typen. Laat lerenden vooral aantekeningen schrijven.
- Gebruik elektronische devices gericht voor het verbeteren van schrijfvaardigheden (zoals outlinetools).
- Investeer ook in digitale studievaardigheden, onder andere in effectief online schrijven.
- Bloggen kan een effectieve leeractiviteit zijn, al is het niet eenvoudig om leerzaam te bloggen.
Interessante bronnen over effectieve leerstrategieën?
- Leerstrategieën als brug tussen cognitieve psychologie en onderwijspraktijk (pdf)
- Topic effectieve leerstrategieën, tekst
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Een reactie