Waar is het bewijs voor 70:20:10?

Het afgelopen weekend ontspon zich een discussie tussen Pedro De Bruyckere en Charles Jennings over het bewijs achter het 70:20:10-raamwerk. Pedro vraagt in een blogpost naar een verwijzing naar een meta-studie over dit onderwerp. Bij dezen mijn bijdrage aan deze discussie.

Een paar zaken vallen me op in deze twitter-discussie:

• Eerst gaat de discussie over de vraag of werkplek leren vaker voorkomt dan formeel leren. Vervolgens gaat het over de vraag of werkplek leren effectiever is dan formeel leren. Dit zijn twee heel verschillende zaken.
• Charles Jennings verwijst naar bronnen, die echter geen onderbouwing blijken te zijn van zijn betoog. Pedro checkt consequent of bepaalde bronnen de lading dekken.
• Zowel Charles Jennings als Pedro De Bruyckere kunnen geen meta-studie over dit onderwerp vinden. Vandaar de oproep van Pedro.

Ik beschik ook niet over een metastudie. Wel over een literatuurstudie (pdf) van mijn oud-collega Harm Weistra waarin een aantal onderzoeken worden aangehaald waaruit zou blijken dat ‘informeel leren’ veel vaker voorkomt dan ‘formeel leren’. Daarbij valt op dat de onderzoeken betrekking hebben op grote industriële en kennisintensieve bedrijven, of op opvattingen van mensen (met een flinke dosis subjectiviteit als gevolg).

Harm stelt ook, en mijns inziens terecht, dat je vooral moet kijken naar de mate van formaliteit van leeractiviteiten. De mate van formaliteit kan dan variëren op aspecten als proces, plaats en setting, doelen en leerinhoud.

Ferd van der Krogt (1995!) legt de nadruk op de relatie met de wijze waarop arbeid is georganiseerd. Met andere woorden: de wijze waarop arbeid is georganiseerd, beïnvloedt de wijze waarop er geleerd wordt. Van der Krogt stelt ook dat het plannen, ontwerpen en uitvoeren van opleidingen geen gelijke tred kunnen houden met ontwikkelingen bij mensen en ontwikkelingen van de arbeid. Volgens Van der Krogt vraagt veel arbeid complexe kwaliteiten die niet goed geleerd kunnen worden via een opleiding en training. Daar komt bij dat binnen bedrijven gehoopt wordt dat ‘informeel leren’ goedkoper is dan ‘formeel leren’.

Tijdens de meest recente editie van de Next Learning legde hoogleraar Rob Poell (tevens oud-promovendus van Ferd van der Krogt) ook de relatie met de wijze waarop arbeid wordt georganiseerd. Volgens hem zijn er drie redenen om voor opleiden te kiezen.

• Als je wilt innoveren is het goed om letterlijk afstand te nemen van je werk. Dat is lastig op de werkplek te doen (double loop learning).
• Als veiligheid en een civiel effect belangrijk issues zijn (artsen, piloten), dan is opleiden een geschikte manier van leren. Die handelingen kun je niet meteen in de praktijk oefenen.
• Opleiden is ook een efficiënte manier om een grote groep mensen te bereiken (economy of scale).

Aangezien heel veel leeractiviteiten onder de noemer ‘informeel leren’ vallen, ligt het m.i. voor de hand dat ‘informeel leren’ vaker voorkomt in organisaties waar arbeid complex en veranderlijk is, dan ‘formeel leren’. De literatuurstudie van Harm Weistra wijst ook in die richting. Dit zegt echter niets over de effectiviteit. Opvallend is wel dat twijfels over de kosten-baten-ratio van opleidingen hebben geleid tot meer aandacht voor ‘informeel leren’ (ik heb het dan over post-initiële opleidingen).

Maar eigenlijk is het strakke onderscheid tussen formeel en informeel leren dus weinig vruchtbaar, en daarmee ook discussies over welke vormen van leren meer voorkomen. Als je echter claimt dat ‘informeel leren’ effectiever is dan formeel leren, zul je wel met bewijs moeten komen.

Begin dit jaar heb ik daarom het WICER-model gepresenteerd als alternatief referentiemodel om te kijken naar leren binnen arbeidsorganisaties. De wijze waarop dit model wordt ingevuld, is dan grotendeels afhankelijk van de context. De effectiviteit hangt eveneens af van de invulling.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.