Het Vlaamse De Morgen heeft onlangs een uitgebreid artikel gepubliceerd over effectief studeren, op basis van gesprekken met Vlaamse experts. Ik vat in deze blogposts de tips over effectief leren samen. Het artikel bevat ook nog andere informatie, bijvoorbeeld over de relatie met docenten en het omgaan met paniek.
Begin niet bij het begin te studeren. Start elke keer op een andere plek in de leerstof. Je verdeelt daardoor je aandacht over de hele leerstof, en niet vooral over het begin.- Bestudeer de inhoudsopgave van de leerstof. De inhoudsopgave laat de structuur van de leerstof zien. Een goede inhoudsopgave fungeert daarmee als ‘advance organizer’. Je kijkt meer vanuit een helikopterview naar verbanden tussen hoofdstukken en kernwoorden.
- Activeer voorkennis, bijvoorbeeld door jezelf vragen te stellen over wat je al van de leerstof afweet.
- Leg aan jezelf, in eigen woorden, uit wat je zojuist bestudeerd hebt. Dat werkt beter dan leerstof opnieuw te lezen of te bekijken, of leerstof van buiten te leren. Je moet namelijk begrijpen wat je aan het studeren bent.
- Schakel pas hulp in van anderen als je er echt niet zelf uitkomt.
- Leg leerstof aan anderen uit. Wees er zeker van dat je die leerstof zelf begrijpt.
- Vermijd het onderstrepen of markeren van tekst. Bedenk liever vragen die je op kaartjes schrijft, met het antwoord op de achterzijde (‘flashcards’). Schud de kaarten door elkaar en neem ze door. Leg daarbij wel de leerstof weg.
- Het maken van een goede samenvatting is best ingewikkeld. Als je een samenvatting maakt, doe dat dan zonder de leerstof erbij te nemen. Maak een samenvatting schematisch na bestudering van een deel van de leerstof. Check daarna of jouw samenvatting kwalitatief goed is. Je kunt ook een mindmap maken.
- Vermijd dat je in korte tijd veel leerstof moet bestuderen. Spreid het bestuderen over meerdere momenten en herhaal de leerstof. Stel jezelf daarbij vragen over de leerstof. Daarmee vermijd je ook stress.
- Vermijd prikkels die de concentratie verstoren. Leg je smartphone weg tijdens het studeren, als het kan in een andere ruimte. Gebruik eventueel apps die je helpen je te concentreren, bijvoorbeeld door bepaalde apps en websites uit te schakelen.
- Als je je smartphone voor taken moet gebruiken, bundel die taken dan tot één moment.
- Muziek kan helpen je te concentreren. Muziek kan het leren belemmeren, als je naar de tekst gaat luisteren en meezingen.
- Hanteer een duidelijke regelmaat bij het studeren. Gebruik daarbij eventueel de pomodoro-techniek (werken in blokken van vijfentwintig minuten met pauzes van vijf minuten, en na vier blokken een pauze van maximaal dertig minuten). Je hebt apps die je daarbij ondersteunen.
- Voorkom dat je een nacht moet doorstuderen. Slaap is belangrijk. Sta op een vast moment op. Niet ieder mens volgt overigens hetzelfde dagritme. Past vroeg opstaan meer bij jou, of kun jij beter langer doorgaan?
- Neem vier tot zes uur voor het slapen gaan geen stimulerende middelen zoals cafeïne tot je.
- Ontspan een uur voordat je gaat slapen.
- Ben je overdag moe? Doe dan een ‘cafeïnedutje’: drink cafeïne en slaap een half uur. De cafeïne doet daarna z’n werk.
- Vermijd veel cafeïne en energiedrank. Drink vooral water.
- Eet gezond. Groente, fruit en omega-3-vetzuren (zit in verse vis en noten).
- Trek regelmatig tijd uit om te pauzeren en te eten. Houd je aan de planning met pauzes en ga tijdens pauzes niet achter je beeldscherm zitten (te veel prikkels). Beweeg tijdens pauzes. Je kunt ook je hersenen prikkelen door bijvoorbeeld tijdens een pauze een instrument te bespelen.
- Lees de vragen bij een summatieve toets goed door voordat je antwoorden gaat formuleren. Daarmee voorkom je vaak ook dat je leerstof gaat reproduceren, in plaats van laten zien dat je deze beheerst.
- Samen studeren kan goed werken. Je kunt elkaar helpen en het leidt tot sociale controle. Zorg er in elk geval voor dat je regelmatig contact hebt met andere lerenden om met elkaar te praten over het onderwijs.
Effectief studeren is in feite hard werken. Je leert effectiever als je deze tips toepast. Toch passen veel lerenden nog steeds minder effectieve leerstrategieën toe zoals herlezen en onderstrepen. De redenen zijn volgens mij:
- We leren al generaties lang op deze manier en halen bovendien voldoendes voor die toetsen. De minder effectieve leerstrategieën kosten minder tijd en vooen voor veel lerenden.
- Ons onderwijssysteem is nog steeds vooral gefocust op het halen van summatieve toetsen.
- Er kan sprake zijn van een irrationele overtuiging van de effectiviteit van een leerstrategie. Feiten en argumenten helpen dan niet. Sterker, mensen volharden dan vaak in hun opvattingen.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie