TPACK en SAMR helder uitgelegd

Het TPACK- en SAMR-model zijn twee al wat oudere raamwerken die in het kader van online en blended learning worden gebruikt. Vanochtend kwam ik twee bijdragen van Med Kharbach tegen waarin hij deze twee raamwerken op een heldere manier toelicht. Ik plaats wel wat kritische opmerkingen bij deze modellen.

In het eerste artikel vat Med Kharback het TPACK-model van Koehler en Mishra samen. TPACK bestaat uit drie onderling verbonden componenten van TPACK:

1. Vakinhoudelijke kennis (Content Knowledge). Voorbeeld: een biologie docent heeft diepgaande kennis over de werking van het menselijk lichaam. Deze kennis omvat de verschillende organen, hun functies, en de interacties tussen deze systemen.
2. Pedagogisch-didactische kennis (Pedagogical Knowledge). Dezelfde docent kent verschillende lesmethodes om biologie te onderwijzen. Ze kan gebruik maken van diagrammen, video’s, of zelfs practica om de leerstof te presenteren op een manier die aansluit bij de belevingswereld van haar lerenden.
3. Technologische kennis (Technological Knowledge). De docent kan digitale tools inzetten om haar onderwijs te verrijken. Ze kan bijvoorbeeld online simulaties gebruiken om complexe processen te visualiseren, of digitale leeromgevingen inzetten om leerlingen te laten oefenen met de leerstof.

CK gaat over de inhoud van het vakgebied; PK focust op de processen, methoden en technieken die gehanteerd worden bij het doceren en trainen. Het laatste element, TK, benadrukt de productieve inzet van technologie voor bijvoorbeeld het verwerken van informatie of communicatie. Door de drie elementen te integreren, kunnen docenten betekenisvolle leerervaringen creëren. De dynamische combinatie maakt leren, opleiden en onderwijs volgens Kharback relevanter, toegankelijker en krachtiger in ons digitale tijdperk. De betreffende biologiedocent combineert haar kennis van biologie, didactische methodes en digitale tools om een interactieve les te creëren over de werking van het menselijk lichaam. Lerenden kunnen virtueel door het lichaam navigeren, 3D-modellen van organen bekijken, en quizzen invullen om hun kennis te testen.

Kharbach benadrukt verschillende redenen waarom TPACK van cruciaal belang is voor docenten. Het kader ondersteunt docenten om de uitdagingen van het hedendaagse onderwijs aan te gaan, een omgeving sterk beïnvloed door technologische ontwikkelingen. Ook stimuleert het meer verdiepende vormen van leren omdat je als docent wordt uitgedaagd beter na te denken over de integratie van de drie elementen. Door gebruik te maken van tools als simulaties, wordt leren interactiever. Dit raamwerk helpt docenten bovendien om hun lerenden voor te bereiden op een digitale toekomst. Verder illustreert dit raamwerk over welke expertise docenten zouden moeten beschikken, en waar opleidingen voor docenten en trainers aandacht aan moeten bestuderen. Tenslotte moedigt TPACK docenten aan om continu te reflecteren op hun lespraktijken en deze aan te passen, en het stimuleert samenwerking tussen docenten.

Mijn opmerkingen ten aanzien van TPACK

TPACK is op zich een waardevol model. Toch is ook sprake van kritiek. Het is een vrij globaal model, dat geen uitspraken doet over wanneer de integratie van CK, PK en TK leidt tot goede resultaten. Het model geeft geen heel concrete handvatten voor het ontwerpen van online en blended learning. Daarnaast is ook kritiek op het gebrek aan een precieze definitie en de uitdagingen in het operationaliseren van het model in zowel onderzoek als praktijk. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Technological_pedagogical_content_knowledge.

SAMR

In de tweede bijdrage bespreekt Kharback het SAMR-model van Ruben Puentedura. Dit model kun je gebruiken als ‘bril’ om te reflecteren op de integratie van technologie binnen leersituaties. Kharbach stelt dat het hierbij niet alleen gaat om het gebruik van digitale hulpmiddelen, maar om het verbeteren van didactiek en het creëren van betere leerervaringen. Het model bestaat uit de niveaus Substitution (substitutie), Augmentation (versterking), Modification (innovatie) en Redefinition (transformatie). Het is daarbij belangrijk didactisch verantwoord te blijven, ook bij het toepassen van innovatieve technologie.

1. Substitution. Technologie dient hier als directe vervanger van een bestaande manier van werken, zonder functionele verandering. Kharbach benadrukt het belang van dit niveau, omdat substitutie een geleidelijke introductie biedt voor zowel docenten als lerenden. Voorbeeld: digitaal lezen. Lerenden lezen eBooks in plaats van fysieke tekstboeken, zonder interactieve of verbeterde digitale functies.

2. Augmentation. Technologie blijft een vervanging, maar nu met functionele verbeteringen. Dit niveau onthult de meerwaarde van technologie in het onderwijsproces. Voorbeeld: interactieve quizzes. Lerenden gebruiken online quizplatforms waar ze directe feedback en uitleg krijgen over hun antwoorden.

3. Modification. De inzet van technologie leidt hier tot een aanzienlijke herziening van taken. Kharbach onderstreept het belang van creativiteit en kritisch denken in deze fase. Voorbeeld: multimedia projecten. Lerenden creëren interactieve presentaties of infographics met diverse media (tekst, afbeeldingen, video, hyperlinks) om een onderzoek of project te presenteren.

4. Redefinition. Technologie stelt ons in staat tot het ontwikkelen en uitvoeren van volledig nieuwe taken. De nadruk bij ‘redefinition’ ligt volgens Kharbach het verleggen van grenzen met betrekking tot leren en het ontwikkelen van vaardigheden die lerenden voorbereiden op de toekomst. Voorbeeld: Virtuele reality expedities. Lerenden gebruiken VR binnen gesimuleerde realistische omgevingen voor meeslepende leerervaringen, zoals het verkennen van het zonnestelsel of historische gebeurtenissen.

Kharbach benadrukt dat het SAMR-model een referentiekader biedt voor integratie van technologie binnen leersituaties. Dit raamwerk daagt professionals op het gebied van leren, opleiden en onderwijs uit om na te denken over de wijze waarop ze technologie gebruiken, en hoe technologie lerende optimaal kan ondersteunen.

Mijn opmerkingen ten aanzien van SAMR

Dit raamwerk is vooral een theorie, een kader waarmee je naar de werkelijkheid kunt kijken. Verder kun je discussiëren wanneer sprake is van een functionele verbetering of van een aanzienlijke herziening van een taak. Het raamwerk helpt ook niet bij het bepalen of en wanneer leertechnologie bijdraagt aan effectief leren. Toch is dit model handig bij het bepalen van een visie op de vraag waartoe je online of blended learning wilt inzetten.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.