Binnenkort gaan we voor de tiende keer op zeilvakantie. Deze zeilvakanties zijn meestal intensieve leerervaringen. En dan doel ik niet op de zeilvaardigheden op zich. In deze bijdrage licht ik dat toe.
Leren is een duurzame verandering in gedrag, of in het vermogen om je op een bepaalde manier te gedragen, die voortvloeit uit de praktijk of uit andere vormen van ervaring (definitie van Schunk, 2012). Leren is ook een cognitief en sociaal proces. Illeris stelt dat leren plaatsvindt door interactie tussen de lerende en diens omgeving, en door middel van een intern cognitief proces waarbij kennis wordt verworven, uitgebreid en verbonden met eerder ontwikkelde kennis.
Toen mijn vrouw, mijn zus, mijn zwager en ik elf jaar geleden besloten eens samen op zeilvakantie te gaan, kon ik niet voorzien wat voor leerzame ervaringen ik daarmee zou opdoen.
Op dat moment had mijn zwager al enige ervaring (ook met motorboten). Ik wist net het verschil tussen stuur- en bakboord. Mijn zwager en ik zijn toen samen op zeilcursus geweest waar ik in ieder geval enige zeilvaardigheden heb opgedaan (ankeren, overstag gaan, enzovoorts). Deze zeilvaardigheden hebben we echter echt ontwikkeld tijdens de eerste zeilvakanties (learning by doing). Met name de eerste jaren hebben we ook gebruikt om bij het ankerbiertje terug te blikken op het zeilen zelf. Mijn vrouw en mijn zus hebben zeilvaardigheden op de boot geleerd (combinatie van instructie, observeren en uitproberen).
Uiteraard hebben we tijdens het zeilen ook kennis met nieuwe omgevingen en culturen. Bovendien is het een fantastische ervaring als een school dolfijnen een hele tijd om je boot zwemt.
Samenwerken
Behalve vaktechnische vaardigheden hebben we dankzij het zeilen ook beter leren samenwerken en het werk beter leren organiseren. Iedereen heeft zo zijn eigen taken, bijvoorbeeld tijdens het aanleggen van de zeilboot. Daarbij is er één de baas. We hebben bijvoorbeeld ook geleerd hoe belangrijk het is om je goed voor te bereiden als je bepaalde manoeuvres gaat uitvoeren (bijvoorbeeld een haven binnenvaren) of om helder te communiceren (niet: “Iemand moet de fenders binnenboord halen”).
Ik heb bijvoorbeeld geleerd beter te kijken naar de werkomgeving. Raken de touwen van de Genua (de fok) niet verward met het touw waarmee de dinghy (een bootje) op het dek is vastgemaakt? Ik heb bijvoorbeeld ook geleerd veel rustiger te blijven als dingen fout gaan (bijvoorbeeld als een fender over boord valt). Er kan van alles fout gaan. Dat is eigenlijk altijd te herstellen.
Ik heb ook in het dagelijkse leven baat van deze geleerde lessen.
Gamechangers
De belangrijkste leerervaringen vloeien echter voort uit de gesprekken die je hebt over je werk of over de invulling van je leven. Mijn zus ken ik natuurlijk al mijn hele leven, en mijn zwager ook al meer dan veertig jaar. Mijn vrouw is ook al meer dan tweeëndertig jaar in de familie. We hebben altijd een hechte band gehad. Anders ga je ook niet samen zeilen. Maar doordat we 140 kilometer van elkaar wonen en we drukke levens hebben, zien we elkaar niet heel vaak. In veel gevallen zijn vaak ook anderen erbij als we elkaar zien. Echte, verdiepende, gesprekken voer je te weinig.
Tijdens het zeilen zit je een week 24 uur per dag met elkaar in een kleine ruimte. Je hebt veel tijd voor gesprekken. De afgelopen tien jaar hebben we alle vier mede op basis van die gesprekken belangrijke beslissingen genomen. Deze hadden te maken met hoe je bepaalde zaken kunt bijstellen (single loop learning, hoe ga ik dingen anders doen), maar ook met hoe je bepaalde zaken kunt herzien (double loop learning, hoe ga ik andere dingen doen). Het waren momenten voor ‘reflective practice‘. Deze gesprekken hebben er bijvoorbeeld aan bij gedragen dat ik besloten heb voor mezelf te beginnen als zelfstandig adviseur. Gewone vakanties hadden waarschijnlijk ook kunnen fungeren als ‘gamechanger’.
Tien jaar zeilvakanties hebben dus inderdaad bij mij geleid tot een duurzame verandering in gedrag, en in het vermogen om me op een bepaalde manier te gedragen. Ik heb overigens nog niet gecheckt of de belastingdienst zeilvakanties erkent als leertraject waarvan je de kosten kunt aftrekken 😉
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie