Tien jaar een eigen bedrijf als zelfstandig adviseur, projectleider en docent

Vandaag is het exact tien jaar geleden dat ik gestopt ben met werken in loondienst, en gestart ben als zelfstandig adviseur,  projectleider en docent op het gebied van leren, opleiden en onderwijs met digitale technologie. Tijd van een korte terugblik en vooruitblik.

Ik speelde al enkele jaren met de gedachte om voor mezelf te beginnen. Toen een vierjarige projectaanstelling bij de Open Universiteit in 2015 ten einde liep, heb ik de knoop doorgehakt. Ik heb daartoe eerst met meerdere mensen gesproken, met name met Marcel de Leeuwe en uiteraard met mijn vrouw (waarmee ik niet getrouwd ben). Ik heb eerst een overzicht gemaakt van (verwachte) voor- en nadelen. Het feit dat mijn vrouw destijds fulltime werkte, hielp ook bij het zetten van deze stap.

Ik koos ervoor om geen aparte bedrijfsnaam te kiezen, maar om WilfredRubens.com hiervoor te gebruiken. Veel relaties en potentiële klanten kenden mijn weblog en mijn naam immers. Ik had ook het geluk dat de toenmalige CvB-voorzitter van de Open Universiteit mij vroeg om betrokken te blijven bij het project waar ik toen aan werkte. Deze opdracht, in combinatie met andere opdrachten, zorgde ervoor dat ik me vanaf dag één niet hoefde te vervelen.

Mijn werkzaamheden in die tien jaar zijn onder te verdelen in vijf clusters:

1. Projectleiding implementatie en gebruik van digitale leeromgevingen (meerdere systemen)
2. Advisering, begeleiding en strategieontwikkeling op het gebied van digitaal leren (o.a. begeleiding AI Advisory board en visieontwikkeling blended learning).
3. Advisering bij curriculumherontwerp en didactische innovaties (in relatie tot digitale technologie).
4. Professionalisering op het gebied van digitaal leren en generatieve AI (zoals leertrajecten op maat, gastcolleges, workshops, keynotes, en webinars)
5. Publicaties (o.a. auteur van de Learning Correspondent).

Deze werkzaamheden heb ik binnen diverse organisaties uitgevoerd (voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs, hoger beroepsonderwijs, universiteiten, zorginstellingen, non-profitinstellingen, particuliere opleiders, bedrijven, overheden). Bekijk het totale overzicht aan klanten sinds 1 maart 2015.

Daarnaast was ik ook onbezoldigd redactielid van e-learning.nl, onbezoldigd lid van de adviesraad van de Next Learning en onbezoldigd lid van de adviesraad van de OEB. Ik heb in deze periode ook het nodige gepubliceerd, waar onder het boek “Van start met e-learning in 60 minuten” dat een aantal maanden geleden is verschenen.

Het grootste voordeel, dat ik verwachtte, was meer vrijheid. Geen toestemming meer vragen om aan een congres deel te kunnen nemen, geen vakantie hoeven aan te vragen, vrij kunnen nemen als de agenda het toe laat. Dit voordeel is inderdaad waarheid geworden. Behalve dat ik nog nooit vrij heb genomen als de agenda het toe laat. Er is namelijk altijd wat te doen. Maar het zou wel kunnen!

Als grootste nadeel zag ik de ‘onzekerheid’: niet weten of je over een half jaar werk hebt. Tot nu toe is het erg meegevallen met dit nadeel. Al moet je dit nadeel zeker niet uitvlakken. Onlangs ging bijvoorbeeld één redelijk forse opdracht door omstandigheden niet door. Verder kunnen verwachte bezuinigingen en het programma Handhaving arbeidsrelaties van de Belastingdienst potentiële opdrachtgevers terughoudend maken in het inhuren van een zelfstandige. Wat betreft dit laatste: in mijn geval is echt geen sprake van een verkapt dienstverband. Je merkt echter dat opdrachtgevers extra voorzichtig worden.

De twee belangrijkste ontwikkelingen in deze periode waren:

• De Coronacrisis. Er was in deze periode veel behoefte aan ondersteuning bij het ontwikkelen en verzorgen van online onderwijs. Veel instellingen en individuen waren hier onvoldoende op voorbereid. Mede daardoor was de kwaliteit van onderwijs en opleiden niet altijd heel goed. Er werden bijvoorbeeld erg veel live online sessies verzorgd waarbij lerenden een te passieve rol speelden. Deze crisis heeft bij een deel van de docenten en lerenden gezorgd voor een negatieve ervaring met online leren. Andere betrokkenen zijn zich er echter ook van bewust dat online en blended leren eveneens van goede kwaliteit kunnen zijn, en niet meer weg te denken zijn.
• De opkomst en adoptie van generatieve AI. Ik houd me sinds eind 1995 bezig met blended en online leren. In die periode heb ik de opkomst van social media, smartphones, tablets en massive open online courses meegemaakt. Wat we nu echter meemaken met generatieve AI is ongekend. Dan heb ik het over de snelheid en omvang van de ontwikkelingen en over de mogelijke gevolgen voor tal van maatschappelijke sectoren (inclusief L&D en onderwijs).

Ik ben op dit moment 60 jaar en denk zeker niet aan stoppen (kan ook niet). Ik heb me wel afgevraagd wat voor werkzaamheden ik de komende jaren nog zou willen uitvoeren:

• Ik wil meer omvangrijke en langer lopende opdrachten blijven combineren met kortlopende opdrachten. Dat verschilt niet met de huidige situatie.
• Ik zou meer opdrachten willen uitvoeren in de zorg en bij bedrijven, dan ik nu doe.
• Ik zou graag willen werken aan het verbeteren van het gebruik van digitale leertechnologie, nadat de initiële implementatiefase is afgerond. Nu ben ik vooral werkzaam als projectleider van implementaties. Na deze fase moet echter nog het een en ander gebeuren. Denk aan het realiseren van verbeteringen en vernieuwingen in lijn met de visie op leren, opleiden en onderwijs. daar zou ik ook graag een rol in willen spelen.
• Ik zou vaker de rol willen vervullen van ‘critical friend’, klankbord of adviseur van een projectgroep of projectleider die verantwoordelijk is voor de ingebruikname van een digitale leertechnologie.

Hopelijk krijg ik daar de komende jaren als zelfstandig adviseur, projectleider en docent de kans toe.