Teken de toekomst: impressie dag 1 SURF Onderwijsdagen 2023

Vandaag en morgen vindt de 25ste editie van de SURF Onderwijsdagen plaats. Het thema van deze Onderwijsdagen is: het bouwen van bruggen tussen mens en technologie en het gezamenlijk vormgeven van de toekomst. Ik zal elke dag een impressie schrijven. Dit is de impressie van dag 1.

Na de opening mocht Harry Parker een keynote verzorgen. In het programma stond dat de Britse veteraan Harry Parker tijdens zijn laatste missie beide benen verloor door een explosie. “Hij heeft ze vervangen door voor twee hi-tech prothetische benen. Hoewel hij nu weer een normaal leven kan leiden, beschouwt hij zichzelf als een ander persoon: een nieuw lichaam met een nieuwe identiteit, die “12% machine” is.” Parker deelde daarom zijn persoonlijke ervaringen als hybrid human: hoe beïnvloedt technologie, die deel uitmaakt van je lichaam, je zelfbeeld en je persoonlijkheid? Op de Onderwijsdagen 2023 deelt Harry Parker, een hybrid human, zijn persoonlijke ervaringen. Zijn verhaal sluit naadloos aan bij het thema van de Onderwijsdagen: het bouwen van bruggen tussen mens en technologie en het gezamenlijk vormgeven van de toekomst.

Hij vertelde over hoe hij op een bom trapte en een proces van herstel in ging. In dat proces kreeg hij in feite een nieuw lichaam. Hij moest onder meer opnieuw leren lopen. Het was verbazingwekkend dat hij weer kon staan en leren lopen. Zijn nieuwe benen reageerden echter anders dan gewone benen. Langzamerhand ging het echter beter en kreeg hij een nieuw gevoel van vrijheid en doelgerichtheid. Hij noemde het de ‘power of purpose’. Een nieuw gevoel van ‘groei’ ontstond (post-traumatic growth’). Technologie maakte Parker weer mogelijk om de wereld te ervaren. Het brein moest zich aanpassen aan de nieuwe ervaring van zijn handicap. Apparaten kunnen een uitbreiding worden van de mens, zelfs onderdeel van het lichaam (embodiment). In zijn geval zijn dat de protheses, die op maat gemaakt zijn en sensoren en microprocessoren bevatten. Volgens Parker heeft hij daarmee een soort brein in zijn been. Zon der protheses voelt hij zich ook minder mens.

Is hij een voorloper op het gebied van een fusie tussen mens en technologie? De technologieën kunnen ook problemen opleveren zoals ontstekingen. De toekomst doet dus ook pijn, aldus Parker. Hij ging ook in op ethische aspecten. Bijvoorbeeld; is het net zo erg om een prothese te beschadigen als een been van vlees en bloed>? En wie is eigenaar van de protheses (de verzekeringsmaatschappij). Parker is ook afhankelijk geworden van een netwerk van organisaties en instanties die ervoor kunnen zorgen dat hij kan lopen met deze protheses. Stel de maker gaat failliet? Of als de protheses niet meer worden ondersteund? Hoe belangrijker een technologie is, hoe erger dat soort gebeurtenissen kunnen hebben? En hoe zit het met privacy? De maker kan precies volgen waar Parker zich bevindt. Verder stelde hij dat deze dure technologie voor hem meer toegankelijk is omdat hij oorlogsveteraan is.
Technologie wordt meer onzichtbaarder. Dat maakt issues als wie technologie controleert pregnanter. Technologie kan helpen (ontstekingen opsporen), maar kan ook ‘ontmenselijken’ (minder persoonlijke aandacht omdat technologie jou monitort). Gebruikers moeten ‘in control’ zijn, eigenaar zijn van technologie. Technologie biedt echter hoop, vooral voor mensen met een beperking. Er zijn echter uitdagingen op het gebied van bijvoorbeeld privacy. Technologie kan vrijheid geven, maar ook werken als een gevangenis. Geef mensen ‘agency’ bij het gebruik van technologie. Als ontwikkelaars van technologieën te ver af komen te staan van gebruikers, dan gaat dit vaak ten koste van ‘agency’.

Adoptie van hybride onderwijs: de juiste verhouding tussen techniek en didactiek

De eerste sessie na de opening werd verzorgd door mensen van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen. Aangezien ik zelf nogal kritisch sta ten opzichte van ‘simultaan onderwijs’ -wat tijdens deze sessie ‘hybride onderwijs’ werd genoemd- was ik juist benieuwd naar de ervaringen van de HAN.

Binnen de HAN worden veel gesprekken gevoerd over curriculumherontwerp en de herinrichting van gebouwen. De rol van digitale technologie speelt daar een belangrijke rol bij. ‘Hybride onderwijs’ stelt ook specifieke eisen aan inrichting van ruimtes, technologie en didactiek. Op dat laatste zoomden de sprekers in.

Studenten moeten zich participant van een les voelen, niet toehoorder. Dat is essentieel. Zij moeten dan ook andere studenten goed zien. Zorg dus een camera op de studenten. Verder bleek geluid essentieel, belangrijker dan beeld. Goed geluid en goede microfoons door het lokaal is dus van belang. Ook kun je werken met een buiten- en binnenring bij didactische werkvormen. Zij zijn ook zich op specifieke doelgroepen gaan richten. Niet voltijds, wel deeltijd en internationale doelgroepen. Of inclusief onderwijs (studenten die niet naar de campus kunnen komen).

Het inplannen van de specifieke lokalen, en het moeten delen met andere opleidingen, bleek ook een uitdaging. Didactische sterk zijn, bleek belangrijker dan digitaal vaardig zijn. Een hybride les is volgens de sprekers niet een op zich zelf staand iets. Het maakt deel uit van een studentgerichte leerervaring waar actief leren en interactie tussen student-docent-content belangrijk zijn. Docenten hebben daarbij vragen op het niveau van tips en trucs, werkvormen en curriculum. Hoe kun je brainstorms hybride vorm geven of peer review? En wat is het beste voor de student. De HAN gebruikt ter voorbereiding onder meer deze online module. Belangrijk is bijvoorbeeld eerst de studenten online te benoemen en een camera naast je scherm te hebben zodat je al snel in de camera kijkt. Accepteer ook dat een hybride les minder goed is dan een andere les (maar andere voordelen heeft).

Future campus: scenario’s voor de campus in 2040

Barend Last en Iris Huis in ’t Veld presenteerden resultaten van hun toekomstverkenning. Hoe ziet de campus er mogelijk uit in 2040? In 2008 keek SURF naar het onderwijs in 2020. Ze hebben daarbij met name gekeken naar het onderwijs (online en fysiek), binnen mbo, hbo en wo. Dertien trends zijn in kaart gebracht (zoals duurzaamheid, groeiend bewust zijn van ethische waarden), en vier archetypen scenario’s:

1. Groei (alles blijft hetzelfde).
2. Discipline (de wereld verandert door).
3. Transformatie (de wereld verandert door).
4. Ineenstorting (de wereld stort in elkaar).

Deze scenario’s zijn uitgewerkt in tien uitgangspunten. Je moet die uitgangspunten vertalen naar verschillende contexten.

Tijdens de sessie hebben we met elkaar gesproken over deze scenario’s, over de (on)waarschijnlijke aspecten en de (on)wenselijke aspecten.

Zie verder: https://futurecampus.nl/

Generative AI applications in education

Generatieve AI houdt mij de laatste tijd behoorlijk van de straat. Ik was daarom ook nieuwsgierig naar deze sessie van de Universiteit van Leiden. Eerst werd een korte inleiding gegeven over AI (o.a. historische terugblik, algoritmes als voorspellingsmachine, rol big tech met alternatieven zoals GPT4ALL, chatbots bouwen op basis van de API van OpenAI, opkomst van GPT-NL). Daarna gingen ze in op wettelijke aspecten, en tenslotte op didactische aspecten.

Er zijn veel wettelijke uitdagingen. Bijvoorbeeld op het gebied van data protectie (rekening houden met leeftijden, persoonlijke informatie die gebruikt wordt om services te verbeteren; denk dus goed na over welke data je gebruikt). Onderzoek van Cyberhaven.com laat bijvoorbeeld zien dat mensen veel gevoelige data aan ChatGPT geven.

Verder gebruiken de taalmodellen teksten die onder intellectueel eigendom vallen (waar momenteel rechtszaken over gevoerd worden). Als je output gebruikt die valt onder intellectueel eigendom, dan schend jij ook intellectueel eigendom. OpenAI beschermt betalende gebruikers hiertegen. Uitgevers verbieden bijvoorbeeld het gebruik van generatieve AI. Plagiaat detectietools identificeren in enige mate ook tekst gegenereerd door AI.

Als onderwijsinstelling moet je AI-tools kennen, risico’s identificeren en investeren in bewustzijn van lerenden en docenten.

Over didactische aspecten werd gezegd dat generatieve AI jou veel tijd kan besparen, en dat studenten het kunnen gebruiken als tutor of als ondersteuner bij schrijven. Het leren omgaan ermee bereid je ook voor op de arbeidsmarkt van de toekomst. Aandachtspunten zijn onder meer een gebrek aan emotionele intelligentie (bestaat dat trouwens?), toegankelijkheidsissues en het kritisch omgaan met de tools en de output.

AI kan docenten versterken, bijvoorbeeld in het geven van feedback en het inspireren van lerenden. AI kan gebruikt worden als sparringspartner van docenten. LearningMyWay is een soort portfolio, gebaseerd op AI, dat je kunt gebruiken om feedback van te krijgen. In Leiden gebruikt men AI ook om student evaluaties opnieuw te ontwerpen. Zij stellen teams samen die bestaan uit technische experts, juridische experts en onderwijsexperts die bijvoorbeeld zelf AI-applicaties ontwikkelen. Je kunt AI bijvoorbeeld gebruiken om massagraven op te sporen.

Uitreiking onderwijsawards

De volgende personen hebben dit jaar een onderwijsaward hebben gewonnen:

• Leon Sprooten, Vista College
• Timon Idema, TU Delft
• Diana Molenschot, Thomas More Hogeschool

Van harte gefeliciteerd, winnaars.

Onderwijsinnovatie & cultuurverandering

Farshida Zafar van de Erasmus Universiteit Rotterdam mocht dag één van de Onderwijsdagen afronden. Zij vertelde over innovatieprojecten waar zij bij betrokken was (o.a. hervorming onderwijsprogramma, ontwikkeling diverse applicaties, Education Lab, een VR-court room, opzet ErasmusX). Leiders die starters zijn moeten volgens haar maar maximaal drie jaar in die rol zitten.

Hoe krijg je innovaties aan de praat? Door authenticiteit en lef. Veel veranderingen hebben impact op onderwijs. Maar wat is die impact? En ga je afwachten of neem je regie? Ontwerpprincipes voor verandering zijn:

• Snap wat de oorzaak is van weerstand. Zonder cultuurverandering geen onderwijsinnovatie. Omgaan met weerstand maakt deel uit van een cultuur. Weerstand is ook een gegeven. Maar ook soms onzichtbaar. Je moet achterhalen waar weerstanden vandaan komen en te zoeken naar een gemeenschappelijke basis waarin je je kunt vinden.
• Het bouwen van een positieve werkcultuur. Een systemische verandering houdt een holistische aanpak in. Hoe kun je vanuit de kernwaarden van het instituut werken aan verandering? Helder communiceren, houden aan afspraken, belanghebbenden betrekken bij verandering. Wat is de gewenste cultuur? Je hebt sterke leiders nodig, die individuele verantwoordelijkheid durven te nemen, om een dergelijke cultuur te realiseren. Dat vergt veel discipline. Falen mag, maar dat mag geen excuus zijn voor incompetentie.
• Stakeholders betrekken is essentieel voor het realiseren van een succes: wie heb je nodig voor de verandering en wanneer haak je hen aan? Wie zijn de belangrijkste stakeholders? Betrek hen actief.
• Relaties en prestaties zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je moet investeren in relaties. Die helpen belangen en stakeholders bij elkaar te houden. Ook moet je geen beloftes doen die je niet waar kunt maken. Maar doen wat je hebt gezegd.
• Wederzijdse verwachtingen moeten helder zijn. Dat betekent ook soms ‘nee’ zeggen. Een loyaal ‘ja’ kan juist tegengesteld werken.
• Bereid je op het ergste voor en hoop het beste. Dat is niet heel vruchtbaar. Durf overwogen risico’s te nemen, en investeer dus in relaties.
• Ook binnen onderwijsinstellingen heb je ondernemers (intrapreneurs). Zij dragen vaak bij aan innovaties, mede dankzij hun intrapreneurial skills (ideeën en kansen zoeken, acties ondernemen, middelen verwerven).
• Authenticiteit. Je moet geloofwaardig zijn in je verandering en vertrouwen wekken. Authenticiteit en lef zijn daarbij van belang.

Zie ook: https://www.surf.nl/vernieuwing-diversiteit-en-inclusie-zijn-niet-losstaand-van-elkaar

 

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.