Renée Filius en Frank Kresin hebben onlangs een hoofdstuk over (t)e-learning in het Handboek Effectief Opleiden gepubliceerd: ICT als ondersteuning van onderwijs, opleiden en leren: wat staat ons te wachten?. De auteurs beschrijven hierin een aantal nieuwe ICT-toepassingen in het Nederlandse hoger onderwijs in de periode 2005-2010 en schetsen tevens de verwachtingen voor de toekomst. Op basis hiervan proberen zij de hoofdvraag te beantwoorden (p. 7.10-9.04):
Welke adviezen kunnen worden gegeven aan opleidings- en HRD-professionals op grond van recente ontwikkelingen en toekomstverwachtingen?
Het hoofdstuk bestaat uit de volgende onderdelen:
- Enkele relevante ontwikkelingen van invloed op de inzet van ICT in het onderwijs: toenemend belang internet, 'de nieuwe student' (helaas besteden de auteurs geen aandacht aan meer kritische benaderingen van de 'net generatie'), en technologische ontwikkelingen zoals applicaties waarmee user generated content gemaakt kan worden.
- Voorbeelden van de wijze waarop ICT ingezet wordt als leermiddel binnen het hoger onderwijs. Hierin gaan de auteurs in op virtuele werelden, games en simulaties, weblectures, sociale media, mobiel leren, peerfeedback en annotatiesystemen en gadgets (de e-reader, smartpen, picoprojector, Flip, interactief whiteboard, stemkastjes).
De verschillende beschrijvingen zijn zeer informatief en toepassingsgericht van aard. Ook leggen de auteurs de relatie met opvattingen over leren. Toch mis ik bijvoorbeeld bij virtuele werelden een meer kritische beschouwing op het hype-karakter (zie Second Life). En ik vind het vreemd om een interactief whiteboard een 'gadget' te noemen.
Verder toont dit deel de tekortkomingen van een papieren handboek met een lange doorlooptijd aan (van schrijven tot publiceren). De term 'iPad' vind je bijvoorbeeld niet terug in dit deel. Renée Filius en Frank Kresin proberen ook erg veel technologieën in deze paragraaf te stoppen. In een elektronische uitgave heb je daar veel meer de ruimte voor. In een papieren uitgave had wat meer focus had geen kwaad gekunt. - Toekomstverwachtingen aan de hand van trends, uitdagingen en technologische ontwikkelingen. De auteurs signaleren de volgende trends:
- De lerende staat in het middelpunt en het leren wordt daaromheen georganiseerd.
- Personalisering, uitwisseling met systemen en 'bring your own technology'.
- De leeromgeving wordt grenzeloos, en vraagt om nieuwe structuren.
- Nieuwe vormen van informatievaardigheden.
- Meer samenwerking, interactie en participatie.
Deze trends leveren ook een aantal uitdagingen op (bijvoorbeeld de noodzaak om onderwijsmaterialen geschikt te maken voor mobiel gebruik).
Als het gaat om toekomstige technologische ontwikkelingen dan verwachten de auteurs veel van open content (m.i. meer een organisatorische dan technologische ontwikkeling), cloud computing, het persoonlijke web, augmented reality, labs (hands-on experimenteerruimten), visuele data-analyse, en het semantische web & Linked Data. - In de laatste paragraaf gaan de auteurs op basis van de voorgaande paragrafen in op de beantwoording van de hoofdvraag in de vorm van conclusies en aanbevelingen voor de opleidingspraktijk. Zij pleiten bijvoorbeeld voor meer authenticiteit en interactiviteit, en personalisatie van opleidingen. Een opvallende aanbeveling is:
Zet je gebruikers, studenten en werknemers radicaal centraal in de organisatie van het onderwijs. Gebruik de applicaties die zij gebruiken, maak je systemen gereed om met die van hen te communiceren. Wees waar je studenten en toekomstige werknemers zijn en laat je stem horen op relevante fora, blogs en op twitter. Daar geldt: de inhoud gaat vóór de vorm.
Het begin van deze paragraaf kent overigens wel overlap met delen van de andere paragrafen.
Al met al een informatief hoofdstuk. De auteurs schetsen een bruikbaar overzicht van ICT in het hoger onderwijs. Ik vind wel dat Renée en Frank meer werk hadden kunnen maken van de transfer naar de oorspronkelijke doelgroep van het handboek, opleidings- en HRD-professionals. Ook daar waar zij dit expliciet proberen, spreken zij nog vaak over onderwijsinstellingen en docenten. Ik mis bijvoorbeeld de relatie met meer informele vormen van leren.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie