In discussies over ICT in onderwijs wordt vaak geroepen dat ICT geen doel op zich is, maar een middel. Behalve dat ik moe word van die uitspraak, omdat ik hem al 15 jaar hoor, ben ik het ook maar zeer ten dele eens met deze opvatting.
Daarbij doel ik niet eens op ICT als onderwerp van onderwijs (denk aan informatica onderwijs). De uitspraak miskent volgens dat ICT kan dienen als ‘enabler‘ van andere manieren van leren. Technologie bepaalt niet hoe wij ons gedragen (ik geloof niet in technologisch determinisme). Technologie leidt ook niet zelfstandig tot onderwijsvernieuwing. Maar technologie kan inspireren en mogelijk maken. Een voorbeeld is de smartphone in combinatie met apps zoals Mentimeter of Socrative. Dankzij deze mobiele technologie en student response systemen ben je als docent in staat veel meer lerenden bij je onderwijs te betrekken, en de interactiviteit ervan te vergroten.
Dit is wat anders dan ICT als middel. ‘ICT als middel’ is passief. ‘ICT als enabler‘ is pro-actief. Ik zoek overigens nog naar een goede Nederlandstalige equivalent voor het Engelstalige begrip.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Ik kan me heel erg vinden in je argumentatie. ICT als disrupting innovation is immers ook véél meer dan ‘een middel’. Mooie analyse!
Je zet me aan het denken over die ‘enabler’…. Misschien facilitator of realisator? Niet ideaal, maar misschien zet het aan tot verdere reflectie 🙂
M.i. is dit te veel semantiek. Middel is “datgene wat men aanwendt om een doel te bereiken”. Aanwenden is niet passief. Het voorbeeld van socrative is ook niet anders dan ‘Mentimeter of Socrative’ aanwenden om een doel te bereiken, nl. ‘lerenden bij je monderwijs betrekken’ en ‘interactiviteit te vergroten’. Technologie is ook niet uniek als ‘enabler’. Geld is een ‘enabler’. Papier is een ‘enabler’. Ik ben het er mee eens dat elke ‘enabler’ weer zijn (of haar) eigen voor- en nadelen kan hebben. Maar daarmee blijft het m.i. een middel, aangezien men Mentimeter of Socrative hopelijk niet gebruikt ‘gewoon omdat het er is’ of wanneer je vindt dat er helemaal geen interactiviteit hoeft te zijn of je lerenden bij je onderwijs betrekt.
Zo is dat maar net:-)
Ik gebruik de term katalysator ook wel. Passief (een katalysator neemt geen deel aan het proces, het is een middel) en actief (katalysator versnelt een chemische reactie, efficienter, effectiever onderwijs).
Je moet dit juist niet vanuit het perspectief van semantiek bekijken, maar in de context van de discussie. Technologie wordt dan als te passief beschouwd. Natuurlijk moet je ICT niet gebruiken ‘omdat het er is’. Je moet kijken naar de didactische eigenschappen en ‘affordances’. Peter Sloep gaf in 2011 terecht aan dat technology push kan leiden tot didactische drama’s. Maar ’technology pull’ tot gemiste kansen.
Katalysator is ook een goede typering van ICT, maar het is wel iets anders dan ‘enabler’.
Misschien is ‘opstap(je)’ een term die in de buurt komt.
Mmmmmm. Daar word ik nog niet enthousiast van.