In haar recente artikel “Technology has shaped human knowledge for centuries. Generative AI is set to transform it yet again” analyseert Sarah Vivienne Bentley hoe technologische innovaties in de loop van de geschiedenis onze omgang met kennis hebben beïnvloedt. Hoe zal generatieve AI van invloed zijn op kennisverwerving en -verwerking?
Kennis vormt volgens Bentley de basis van al onze vooruitgang – van ruimtevaart tot medische doorbraken. Zij laat zien dat technologie altijd een cruciale rol heeft gespeeld bij de vorming, opslag en verspreiding van deze kennis. De huidige ontwikkelingen rond generatieve AI markeren mogelijk een nieuw kantelpunt in deze evolutie.
Historisch gezien heeft de boekdrukkunst van Gutenberg rond 1440 kennis gedemocratiseerd door informatie toegankelijk te maken voor grote groepen mensen. Dit leidde tot maatschappelijke verschuivingen zoals de Renaissance en de opkomst van de middenklasse. Later bracht het internet volgens de auteur een nieuwe revolutie teweeg, waarin kennis niet alleen breed verspreid werd, maar ook veel meer mensen actief konden bijdragen aan het kennislandschap.
Generatieve AI-toepassingen zoals ChatGPT, Claude Google Gemini, zijn getraind met honderden miljarden woorden van mensen en kunnen grote hoeveelheden informatie samenvatten en verwerken van verschillende auteurs, onderwerpen of tijdsperioden. Een gebruiker kan elke vraag stellen aan zijn AI-assistent en zal in de meeste gevallen een degelijk antwoord ontvangen. Deze technologie belooft kennis nog toegankelijker te maken, maar roept tegelijkertijd vragen op over auteurschap, eigendom en betrouwbaarheid.
Bentley wijst op een belangrijk spanningsveld: terwijl generatieve AI individuele kennisverwerving kan versterken, bestaat het risico dat ons collectieve denkvermogen wordt verzwakt. Kennis ontstaat door debat en kritische benadering. Of GenAI deze kwaliteiten bevordert, is nog onduidelijk. Zij verwijst naar studies die verbetering in creatief denken laten zien, terwijl andere studies juist een andere richting op wijzen. Menig docent vreest een afname van kritisch denkvermogen.
Recent onderzoek naar “digitale amnesie” laat volgens de auteur in elk geval zien dat we minder informatie onthouden door toenemende afhankelijkheid van digitale technologie. Socrates’ wijsheid dat ware kennis begint bij het erkennen van onwetendheid is volgens haar mogelijk relevanter dan ooit, nu AI ons informatie-rijk maar arm aan denkvermogen dreigt te maken.
Mijn opmerkingen
Deze analyse van Bentley sluit aan bij het artikel van Hudd cs dat ik eerder besprak over het belang van schrijven als cognitief proces, en over onderzoek waaruit blijkt dat het gebruik van LLM’s de cognitieve belasting kunnen verminderen, maar tevens onvoldoende cognitieve uitdaging kunnen bieden om meer verdiepend leren te bevorderen. Al deze drie bijdragen wijzen dus op het risico dat GenAI-technologie, hoewel het kennis toegankelijker maakt, ons vermogen tot diep begrip en kritisch denken kan ondergraven.
Het mooie van Bentley’s bijdrage is dat zijn discussies over de impact ven GenAI-technologie op kennisverwerving en -verwerking in historisch perspectief plaatst. Overigens is het ook zo dat veel van de voorspelde negatieve aspecten van ‘nieuwe technologieën’ uit het verleden, zich niet hebben voorgedaan. Alleen: ervaringen uit het verleden, zijn geen garantie voor de toekomst.
Het gaat erom generatieve AI-technologie slim te gebruiken zodat het leerprocessen kan versterken. Actieve verwerking en kritische reflectie blijven essentieel. Ik deel Bentley’s opvatting dat Socrates’ wijsheid over het besef van wat we niet weten, in het tijdperk van GenAI misschien wel relevanter is dan ooit.
Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie
Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie