Sloop de Chinese Muur tussen leren en werken van docenten (#in)

Onderstaande column is vandaag verschenen op de Onderwijsinnovatieblog.

De belangrijkste succesfactor bij onderwijsinnovatie is de docent. Wil je leren op een andere manier, en met ICT, vorm geven dan zul je medewerkers daartoe in staat moeten stellen. Door faciliteiten ter beschikking te stellen, en vooral door te investeren in het vergroten van hun expertise. De wijze waarop wij deskundigheidsbevordering vorm geven, helpt daar echter meestal niet bij.

Want hoe werkt professionalisering in de praktijk? 

• Docenten trekken massaal naar de Jaarbeurs. Lopen rond. Vergapen zich aan de nieuwste tools. Vullen een tas met gadgets, en keren weer naar huis. “Hoe was het gisteren op de NOT?”, vraagt dan de manager. “Interessant, maar wel vaak ‘een ver van mijn bed’-show”, luidt de reactie de dag erna. Einde leermoment. Bij een gemiddelde salarislast van -schat ik- 500 euro per dag, verkwisten we op die manier al snel zo’n 15 miljoen euro per jaar.
• School X gaat over tot de aanschaf van laptops. Ze organiseren een verplichte workshop, die 20% van de docenten benut om te klagen over de infrastructuur en het management, en gaan over tot de orde van de dag.
• Docenten bezoeken een studiedag van een uitgever of consortium. Vallen een uur te laat binnen, en gaan een uur eerder weg. De zeldzaam twitterende docent tweet niet wat hij geleerd heeft, maar naar welke sessie hij gaat. Docenten ontvangen hiervoor wel een certificaat, plus een cd rom met powerpoint-presentaties. Die leggen ze in de docentenkamer, en noemen dat kennis delen.

Met andere woorden: wij organiseren docentprofessionalisering als een gebeurtenis, en niet als een proces. Wij trekken een Chinese Muur op tussen het dagelijkse werk en deskundigheidsbevordering. En wij maken als ‘leerprofessionals’ volstrekt onvoldoende gebruik van wat wij weten van leren.

Heel veel van wat er geleerd wordt, wordt immers dankzij meer informele vormen van leren geleerd. Van reflectieve gesprekken met collega’s op de werkvloer, van coaching door ervaren collega’s of van het just-in-time raadplegen en verwerken van informatie (dus als je het nodig hebt, en niet ‘voor het geval dat’). En natuurlijk door dingen uit te proberen, en daar feedback op te krijgen.

In ben dan ook een hartstochtelijk voorstander van integratie van onderwijsontwikkeling en professionalisering. Je leert m.i. bijvoorbeeld het beste ICT in het onderwijs te integreren als je modellen, concepten, en voorbeelden meteen kunt inzetten in je werk. En als je daarover de dialoog kunt voeren met collega’s en experts.

Het gaat er om krachtige leeromgevingen te creëren waarin opleidingen, cursussen, trainingen worden versterkt met meer informele leeractiviteiten. Ik ben zeker niet tegen ‘formeel leren’, zoals trainingen, conferenties en workshops (wel tegen het zonder gericht doel educatieve beurzen afstruinen). Formele leeractiviteiten moeten alleen niet op zich staan. Sloop dus die muur tussen werken en leren van docenten. En zet uiteraard ICT hierbij op een slimme manier in. Want wat kun je veel leren van bloggen, YouTube, TedX en zeker ook Twitter.