saMBO~ICT conferentie ROCvA-Airport (#in)

Vandaag heb ik in Hoofddorp de 22ste saMBO~ICT conferentie bezocht. Bij dezen de belangrijkste conclusies.

Harry Mauw van de werkmaatschappij Airport (luchthaven, dus) van het ROC van Amsterdam. Aan de hand van een voorbeeld van Albert Heijn (de bonuskaart) illustreerde hij dat technologie individualisering mogelijk maakt, maar ook altijd een element van controle bevat. Verder maakte hij een onderscheid tussen verandering (kleine stappen) en vernieuwing (drastisch, meer impact). Mauw gaf ook aan dat zijn werkmaatschappij een van de weinige onderwijsinstellingen is waar het aandeel volwassenenonderwijs groeit. Leren vindt ook steeds meer buiten de onderwijsinstelling plaats, en in combinatie met werken. Alle leerlingen leren in de buitenwereld en komen naar school, als zij daar behoefte aan hebben. Het onderscheid tussen stages en werken vervaagt. Een betrouwbare, flexibele en uitdagende ICT-infrastructuur is daarvoor een noodzaak.

Tracy Wilen-Daugenti van de universiteit van Phoenix ging in op de impact van ICT op o.a. leren. De universiteit van Phoenix richt zich vooral op werkenden, en doet veel aan online leren. Belangrijke trends zijn volgens haar:

• 73% van de studenten gaan niet meer naar een 'gewone' school. Er is ook veel meer sprake van flexibilisering van samenlevingsvormen (ouders helpen kinderen veel minder dan vroeger met huiswerk; nu lossen kinderen dat anders op).
• De hoeveelheid data is extreem toegenomen. Hele bedrijfstakken zijn ontstaan die zich bezighouden met het vinden en analyseren van data. Wat voor expertise is daarvoor nodig?
• De mobiele samenleving. Het aantal mobiele apparaten is extreem toegenomen. Dat verandert het landschap, o.a. als het gaat om het verzorgen van onderwijs. Ter illustratie liet zij een filmpje van Morph van Nokia zien. Zij sprak van 'van pc gecentreerd naar mobiel gecentreerd'.
• Vergroening van de samenleving (meer aandacht voor milieu en gezondheid). De samenleving is volgens Wilen-Daugenti sociaal bewuster geworden. De mens staat daar in meer centraal. Sociale media verbinden in die samenleving mensen met elkaar. Telepresence is daar ook een voorbeeld van. Je hoeft niet fysiek bij elkaar te zijn om samen te werken.
• Mensen blijven langer actief, moeten langer werken, en daarom is er meer aandacht voor gezondheid. Bedrijven investeren daar ook meer in. Mensen waren vroeger erg afhankelijk van artsen als het gaat om informatie over gezondheid. Nu is die informatie veel makkelijker beschikbaar, en beschikt men zelf over relevante informatie.
• De samenleving ontwikkelt zich naar een learning society, waar onderwijs maar een klein onderdeel van uit maakt. Connecties zijn daarbinnen essentieel. Wilen-Daugenti noemde dit 'van wisdom on one naar wisdom of many'. De wereld wordt een leeromgeving. Het onderwijs moet de lerende verbinden met de knooppunten (mensen en bronnen) in het netwerk.
• De samenleving ontwikkelt zich naar een werksamenleving, waarin mensen 8-10 banen hebben, en werk afwisselen met niet-werken (en ook langer werken). Deze samenleving vergroot de noodzaak van leren. Het onderwijs moet lerenden op deze samenleving voorbereiden, onder andere door hen effectief te leren omgaan met technologie en informatie.
• Globalisering. Nieuwsrubrieken maken meer gebruik van technologie, maar ook van materiaal dat gewone burgers zelf ontwikkelen.

Wilen-Daugenti vertelde een redelijk bekend verhaal, waar volgens mij soms wat op af te dingen is (is de maatschappij echt sociaal bewuster? moeten we niet meer genuanceerd tegen globalisering aankijken?). Zij had wel leuke illustraties.

De eerste workshop na de koffie, die ik heb bijgewoond, ging over applicatievirtualisatie van ROC Flevoland i.s.m. Sogeti. Daarbij ging het vooral om de toegevoegde waarde en resultaten van deze aanpak.
ROC Flevoland is een van de kleinere ROC's, en heeft een Microsoft gestandaardiseerde omgeving van 1800 werkplekken en 14 FTE aan beheer. De Raad van Bestuur beslist aan de vraagkant van technologie.
Applicatievirtualisatie levert meer flexibilisering en een meer efficient beheer op (o.a. controle licentiekosten, eigenaarschap applicaties). Andere voordelen zijn meer stabiliteit en lagere kosten (licenties en beheer), en:

• Minder conflicten tussen applicaties.
• Geen installatie nodig (op het systeem van de eindgebruiker).
• Werken met meerdere versies van een applicatie.
• Sneller upgraden en uitrollen.
• Meer stabiliteit en minder incidenten.
• Tot 40% tijd- en kostenbesparing.

95% van de organisaties die aan de slag gaan met applicatievirtualisatie maakt gebruik van App-v, een Microsoft-oplossing. De applicatie Muiswerk is op die manier bijvoorbeeld beschikbaar gekomen. Autocad kan op die manier bijvoorbeeld niet worden aangeboden (knutselt te veel in de Windows-laag).
De techniek van applicatievirtualisatie kreeg men onder de knie, maar de proceskant (applicatie deployment) lukte niet zelfstandig. Sogeti heeft daar een methodiek voor ontwikkeld (het SPOT-model):

• Services
• Proces (standaarden afspreken, fasering, kwaliteitscontrole en management)
• Organisatie (o.a. de menskant)
• Technologie

De presentatoren zijn uitgebreider stil blijven staan bij het proces volgens de principes van InFrame Applicatie Deployment (intake, bouw, technische test, opleveren en overdracht). In de nazorgfase volgt de apllicatietest.

De intakefase wordt beschouwd als de meest cruciale fase in het proces. Het packageproces vindt plaats met de klant. Daarbij moet je werken met dezelfde richtlijnen, versies en technologie (uiteraard).

ROC Flevoland heeft hiermee een kortere doorlooptijd van het beschikbaar stellen van applicaties gerealiseerd, minder applicaties (100 nu), een keuze tussen uitbesteden en zelf doen, eigenaarschap van applicaties, meer zicht op licentiegebruik en kosten, een stabiele werking van computers, en de beschikbaarheid van verschillende versies naast elkaar.

Mijn tweede workshop ging over IT Governance en informatiemanagement. De sessie was een vervolg op de sessie tijdens het CvI-congres. Eerst startte de sessie met een korte inleiding van governance en alignment van ICT ( o.a. Luftman's strategic alignment maturity model). De belangrijkste conclusies uit die sessie waren:

• Wens tot een gezamenlijke opleiding
• Wat is de beste plek en positie van informatiemanagement?
• Hoe te komen tot beter sturing en alignment op opbrengsten, kosten en risico's?

Over die drie vragen ging een discussie tijdens de sessie. Enkele opmerkingen:

• De vraagkant moet ook geprofessionaliseerd worden. En laat ik daar met collega's een training over aan bieden.
• Kijk ook eens naar andere sectoren, en verken de generieke vraagstukken en oplossingen.
• Investeren in soft skills van informatiemanagers en ICT-ers.
• Informatiemanagement is binnen het mbo heel verschillend gepositioneerd (binnen stafdienst ICT, binnen onderwijsafdeling al dan niet betaald door ICT, binnen een centrale dienst onder aansturing van het CvB).
• Informatiemanagement is vaak nog te veel operationeel, en te weinig strategisch.
• Informatiemanagement zit op scheidsvlakken. We vinden het lastig om daar mee om te gaan.
• Het is erg lastig om binnen het onderwijs de voordelen van ICT aan te geven. Een benefits case zou kunnen werken in het onderwijs. Ook zou de multicriteria methode van Parker en Benson werken. Daar gaan Kennisnet en saMBO~ICT nu mee aan de slag.

Na de lunch vond de laatste workshop over de inrichting van de vraagorganisatie plaats. ROC van Amsterdam en ROC Flevoland zijn bezig de ICT-afdelingen te integreren. Kwaliteit van ICT was te laag, en de kosten waren te hoog. ICT wordt in Amsterdam bestaat uit de afdracht, en "dus mag ik vragen wat ik wil". Dat werkt dus niet.

Volgens de sprekers wil je een heldere afbakening van je verantwoordelijkheden, maar je wilt geen "over de schutting" cultuur. Zij stelden dat de organisatie niet alleen een probleem had met ICT, maar vooral ook met de wijze waarop processen zijn ingericht en beslissingen worden genomen over bepaalde projecten. De ICT-afdeling was onvoldoende betrokken bij besluitvormingsprocessen. Ook zijn heel veel processen van elkaar afhankelijk.

Het ROC van Amsterdam is een zeer complexe organisatie, waarin diverse krachten (die elkaar lang niet altijd versterken) werkzaam zijn. Rond bedrijfsapplicaties worden andere eisen gesteld dan aan onderwijsapplicaties. Bij een aantal projecten werd bijvoorbeeld gekozen voor 1 systeem, maar waren processen binnen de organisatie verkeerd vorm gegeven. Heel veel projecten bleken over gedragsverandering, visie en beleid te gaan. Niet over technologie.

Wat wil men nu anders gaan doen? Vanuit een onderwijsvisie een lange termijn agenda vaststellen, en op basis daarvan programma's en projecten vaststellen. Ook wordt het eigenaarschap belegd bij de verantwoordelijken voor de verschillende projecten.

Een Information board adviseert Raad van Bestuur en directeuren werkmaatschappijen. Deze IB wordt gevoed door diverse subject owner groups (bijv. rond werkplekleren of aanwezigheidsregistratie). De IB bestaat uit de voorzitter van de Raad van Bestuur, diverse directeuren, een business architect, de informatiemanager etc. Een van de vragen was of deze structuur een goede randvoorwaarde is voor gedragsverandering. Ook werden twijfels geuit over of deze aanpak wel ging werken. Is de organisatie niet te groot en te complex voor deze centrale aanpak?

Na een korte update van de status van saMBO~ICT door Ben Geerlings, mochten Jan Kees Meindersma en Alfons ten Brummelhuis van Kennisnet inhoudelijk afsluiten. Jan Kees stelde vooraf:
"We moeten het gebruik van ICT in het onderwijs ook doseren!"
Zij gingen op een interactieve manier in op de stand van zaken rond de inzet van ICT in het MBO. Het was de bedoeling dat zij de aanwezigen een aantal stellingen voorhielden. Had je het antwoord fout, dan moest je gaan zitten. Op die manier kwamen de aanwezigen ook meer. weten over de stand van zaken mbt ICT in het onderwijs. Na twee vragen was echter al een winnaar bekend. Ik was aantekeningen aan het maken en heb niet meegestemd :-).

Enkele stellingen waren:

• 9% van de jongeren is een echte gamer
• Meer dan 65% van de docenten laat leerlingen wekelijks opdrachten met ICT maken
• Docenten gebruiken gemiddeld 12 uur per week de computer in het onderwijs
• 33% van de docenten vindt dat zij onvoldoende op de hoogte zijn van ICT toepassingen in het onderwijs
• 33% van de docenten maakt gebruik van het digibord
• 50% van de docenten wil zelf ontwikkeld materiaal delen via internet
• 45% van de docenten ervaart ICT-leiderschap bij het management

Zien we ook echt rendement in het ICT in het onderwijs? Er is veel inspiratie, er is veel ideevorming. Maar brengen we dat ook in de praktijk?
Drie typen opbrengsten werden onderscheiden:

• Onderwijs wordt effectiever (bijv. instructie via video).
• Onderwijs wordt meer efficient (bijv. ontwikkeling taalvaardigheid; alleen leren via de computer is minder efficient).
• Onderwijs wordt aantrekkelijker.

Er zijn volgens Kennisnet meer negatieve ervaringen met ICT, dan positieve ervaringen. Voorwaardelijk is dat er sprake is van 4 in Balans (professionalisering medewerkers, leiderschap, infrastructuur, leerinhouden).

ICT is volgens de sprekers een krachtig gereedschap, maar ook risicovol. Zij vroegen zich af in welk beroep je gaat werken met gereedschappen, zonder daarvoor opgeleid te zijn?

Al met al een zinvolle conferentie. Niet in de laatste plaats ook vanwege de gesprekken tijdens de pauzes. De borrel heb ik niet meer afgewacht. Hoofddorp is best ver vanaf Nijmegen.

Ps: ik heb voor het eerst mijn iPad meegenomen naar een conferentie. Het maken van dit verslag via de app Blogpress gaat best. Vooral als enkele handigheden onder de knie hebt (dankjewel Joel). Het toetsenbord heeft bijvoorbeeld geen pijltjes. Het typwerk op een laptop gaat sneller, maar de accu van de iPad gaat veel langer mee. Uiteraard weegt de iPad ook veel minder. Ik mis alleen leestekens zoals de trema, zoals je ziet.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.