De invoering van digitale leertechnologieën biedt kansen, maar brengt ook risico’s jongeren met zich mee, variërend van inbreuken op privacy tot cyberpesten. Wat voor type online risico’s kun je onderscheiden en hoe kun je deze risico’s hanteerbaar maken?
De introductie van digitale leertechnologieën brengt volgens de auteur van de bijdrage 4Cs of Online Risks for Children Using Educational Technology nieuwe risico’s en nieuwe wegen naar bekende risico’s met zich mee. Dat komt omdat leertechnologieën en hun voorwaarden niet zijn ontworpen met het oog op rechten van jongeren.
UNICEF’s Child Protection in Digital Education Technical Note wil volgens de auteur daarom waarborgen dat de implementatie en toepassing van digitale leermiddelen op scholen bijdragen aan gelijkwaardige en toegankelijke onderwijskansen voor alle jongeren, terwijl ze tegelijkertijd worden beschermd tegen de risico’s die deze technologie kan opleveren of versterken.
Online risico’s kunnen grofweg worden geclassificeerd volgens de ‘4Cs’ – contact, inhoud, gedrag (‘conduct’) en contract:
- Inhoud: de jongere wordt blootgesteld aan potentieel schadelijke inhoud.
- Contact: de jongere ervaart of wordt het doelwit van potentieel schadelijk contact, vaak met een volwassene.
- Gedrag: de jongere is getuige van, neemt deel aan of is het slachtoffer van potentieel schadelijk gedrag.
- Contract: de jongere is partij bij en/of wordt uitgebuit door een potentieel schadelijk contract.
Binnen het domein van leertechnologie merkt de auteur op dat sprake is van toenemende aandacht voor het oneigenlijk gebruik van data van jongeren. Onderwijsinstellingen nemen normaliter maatregelen om lerenden in de offline wereld te beschermen, maar lijken echter mogelijk vooralsnog minder geneigd om rekening te houden met beschermingsmechanismen bij het gebruik van leertechnologie en andere technologieën die stelselmatig gegevens van jongeren verzamelen.
De invoering van leertechnologie kan leiden tot inbreuken op de privacy van jongeren, commerciële uitbuiting of andere schendingen van rechten van jongeren. Sommige leertechnologieën verzamelen routinematig onnodige gegevens en verkopen gegevens aan derden zonder medeweten of toestemming. Dat speelt bijvoorbeeld als docenten zelf leertechnologie gebruiken, zonder goede afspraken. Voorwaarden en wettelijke regulering blijken voor veel betrokkenen ook ingewikkeld te begrijpen en toe te passen. Met de introductie van leertechnologie lopen jongeren volgens de auteur mogelijk ook een verhoogd risico op ’technologie-gemedieerd ‘seksueel misbruik en uitbuiting, cyberpesten of zelfschade. De auteur licht dit niet uitgebreid toe. Digitale geletterdheid blijkt overigens een belangrijk middel om risico’s hanteerbaar te maken.
Volgens de auteur zal niet elk risico resulteren in concrete schade voor jongeren. Jongeren leren ook omgaan met uitdagende situaties online en worden meer veerkracht ten aanzien van online risico’s als zij een bepaald niveau van risico’s ervaren. Zij zullen daarbij wel ondersteund moeten worden.
Mijn opmerkingen
Het is volgens mij inderdaad van belang om kritisch te kijken naar de leveranciers van leertechnologie en goede afspraken met hen te maken over het gebruik van data. Daarnaast is het essentieel om te investeren in digitale geletterdheid van lerenden en van docenten. In deze bijdrage blijft m.i. één risico onderbelicht. Dat is de schade die jongeren berokkend kan worden doordat medewerkers van instellingen onvoorzichtig zijn met leertechnologie of doordat medewerkers data verkeerd interpreteren. Als je bijvoorbeeld onbevoegden toegang geeft tot data -bijvoorbeeld omdat je een te eenvoudig wachtwoord gebruikt- of als jij op basis van LMS-data denkt dat een lerende onvoldoende betrokken is, terwijl deze een goede reden heeft om (tijdelijk) weinig te doen in een LMS.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie