In Students Reflect on Their Own Learning bespreekt Jessie Chuang een aantal bronnen over het belang van reflectie voor student-gecentreerd leren. Zij gaat daarbij o.a. in op de taxonomie van reflectie waarover ik eerder blogde. Zij verwijst ook naar voorbeelden van reflectieve blogs. Enkele conclusies van mijn kant:
- Weblogs en e-portfolio’s zijn geschikte instrumenten om te reflecteren. Als lerenden publiek bloggen kunnen hun opvattingen veranderen als gevolg van de dialoog die ontstaat.
- Geef lerenden tijd en gelegenheid om te reflecteren. Leer hen te reflecteren. Stel vragen die reflectie stimuleren. Doe dat regelmatig. En zorg voor een authentiek publiek om voor te schrijven.
- Laat lerenden een dialoog voeren over hoe zij bepaalde vraagstukken hebben aangepakt. Laat lerenden elkaar feedback geven, aan de hand van de eisen en verwachtingen die de schoolorganisatie aan leerresultaten stelt.
- Bij verdiepend leren is een groter deel van de hersenen actief. Emoties worden er ook door geprikkeld. De rol van emoties bij verdiepend leren wordt onvoldoende onderkend.
- Reflecteren is ook een zoektocht naar verbindingen.
- Storytelling is een belangrijke manier van reflecteren. Dankzij verhalen worden ervaringen opgeslagen in het lange termijn geheugen. Je kunt verhalen schriftelijk vastleggen, maar ook mondeling (bijvoorbeeld via online video).
Via Stephen Downes
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Reflecties over reflecteren (#in) – http://t.co/eD0k5VXN (via #sociablesite) http://t.co/eD0k5VXN
Reflecties over reflecteren – http://t.co/vpEO65f9 @vanpopta #hanicto
Iedereen maakt, bewust of onbewust, een innerlijk verhaal van zijn/haar leven. Om zijn/haar handelen te kunnen rechtvaardigen: heb ik het goed gedaan of niet?, hoe voel ik me daarbij? kon het het niet anders of beter? Door reflecteren, het innerlijk verhaal bewust maken, zoeken we een balans tussen eigen opvattingen over ons zelf en feedback van anderen. In die zin is reflecteren een zoektocht naar verbindingen. Feedback vragen, ontvangen en geven vereist vertrouwen, een authentiek publiek. Weblogs en e-portfolio’s zijn geschikte instrumenten, maar alleen effectief in een besloten omgeving waar emoties uitgedrukt kunnen worden. (Zo wil ik mediawijzen.net gaan gebruiken 😉
Interessant is het om te lezen hoe in het onderwijs (al vele jaren sinds Schön en Dewey) gezocht wordt naar allerlei mogelijkheden om reflectie te stimuleren, te beoordelen op kwaliteit (assessment). Inderdaad bieden de technologische ontwikkelingen allerlei nieuwe mogelijkheden om reflectie verslagen te delen en ter discussie te stellen zodat je tot mogelijke verdieping kan komen. Tocht blijven de resultaten vaak teleurstellend. Dat kan komen doordat het bij reflectie verslagen van de praktijk van PABO studenten bijvoorbeeld gaat om een het informeel leren op de werkplek, en dat de studenten niet geleerd hebben om dat leren op een of andere manier zichtbaar te maken (vergelijk Eraut, Informal learning in the Workplace). We moeten constateren dat er verschillende modellen zijn ontwikkeld (zie bijvoorbeeld onderzoek van Lee, H.-J. (2005). Understanding and assessing preservice teachers’ reflective thinking. Teaching and Teacher Education, 21, 699-715.) om het proces en de kwaliteit van het product reflecteren te kunnen beoordelen . Belangrijk blijft in dit geval hoe je een reflectie verslag kan diagnosticeren(formatief assessment) op basis van een model en hoe je daarop de begeleiding kan afstemmen.Hoe beoordeel je op een valide en betrouwbare manier een reflectie verslag? Hierover hebben we een artikel geschreven (Poldner, E., Simons, P. R. J., Wijngaards, G., & Van der Schaaf, M. F. (2011). Quantitative Content Analysis procedures to analyse students’ reflective essays: a methodological review of psychometric and edumetric criteria. Educational Research Review. doi: 10.1016/j.edurev.2011.11.00) Als je niet duidelijk kan maken voor alle betrokkenen wat nou precies de kwaliteit is van een reflectie verslag dan wordt het moeilijk om daar het onderwijsproces op af te stemmen. Er wordt op allerlei manieren hier dus aandacht aan gegeven (zie ook onderzoek van Juan Mena Marcos). Ton Luken heeft onderzoek gedaan naar de “zin en onzin van reflecteren” en komt ook o.a. tot de conclusie dat je voor het reflecteren tijd moet nemen en gelegenheid om het te leren. Ietje Pauw doet bijvoorbeeld onderzoek naar het inbedden van narratief reflecteren in het curriculum van de PABO. Heel interessant!
Hieronder een overzicht gebaseerd op onderzoek van Lee, H.-J. (2005). Understanding and assessing preservice teachers’ reflective thinking. Teaching and Teacher Education, 21, 699-715.
Proponent Theme Level/content
Habermas (1970) Theory of cognitive interests Emperical-analysis: explore education through a theoretical knowledge base
Hermeneutisch-phenomenological:fundamental justifications of & legitimization of common practices
Critical-theoretical: self understanding, emancipatory learning & critical consciousness
Van Manen (1977) Levels of reflection Technical rationality: methodological problems & theory development to achieve objectives
Deliberate rationality: pragmatic placement of theory in practice
Critical rationality: value commitment toward educational process
Valli (1990) Image of teaching Teaching rationality: non-reflective, technical
Practical-decision making: technical within a reflective context
Inculcation/indoctrination: moral, ethical, & social in a nonreflective mode
Moral reflection (1. deliberative, 2. rational and 3. critical)
Grimmet , MaKinnon, Erickson & Riecken(1990) Levels of reflection Technical: instrumental mediation of actions
Deliberative: deliberation among competing views
Dialectical : reconstruction of experiences
Sparks-Langer and Colton (1991) Orientations to reflective thinking Cognitive
Critical
Narrative
Mezirow (1991) Levels of reflection Non-reflective
Habitual action
Thoughtful action
Introspection
Reflective action: content, process and premise
Lasley (1992) Pedagogical functioning Technical
Conceptual
Dialectical
Hatton, Smith (1995) Levels of reflection Technical (Technical rationality)
Descriptive (Reflection on action)
Dialogic (Reflection on action)
Critical (Reflection on action)
Contextualization of multiple viewpoints (Reflection in action)
Taggert (1996) Reflective thinking pyramid Technical level
Contextual level
Dialectical lever
McCollum (1997) Levels of reflection Technical level
Situational level
Sensitizing level
Dimensions: description, justification, critique
Kember , Jones, McKay, Sincalir, Tse, Cebb, Wong, Wong & Yeung (1999) Coding categories for reflective thinking Habitual action
Introspection/thoughtful action
Content reflection/process reflection/content and process reflection
Premise reflection
Lee (2000) Depth of reflective thinking Recall, Rationalization, Reflectivity
Hamann (2002) Levels and categories for reflective thinking Levels: Commonsense thinker- Alert Novice thinker
Categories/six confluent domains:
Cognitive, affective, social, psychomotor, inter and intrapersonal
Davis (2006) Levels of reflection and knowledge integration Levels: Unproductive reflection, Productive reflection
Dimensions: Inclusion, emphasis and integration of knowledge (learners and learning, subject matter knowledge, assessment and/or instruction)
Ward & McCotter (2004) Levels of reflection Levels: Routine, Technical, Dialogical, Transformative
Dimensions: Focus, Inquiry , Change
MacLellan (2004) Levels of reflection Levels: Technical, Descriptive, Dialogical, Critical
Dimensions: conceptualization, implications, veracity
Van Veen & Van der Ven(2004) Niveaus van reflectie Instrumentele reflectie
Substantiële reflectie
Kritische reflectie
Reflectie en feedback zijn de onderwerpen van mijn promotie-onderzoek. Ik houd me niet bezig met de blogs en reflectieverslagen, maar met zogenaamde E-PeerFeedback als onderdeel van het Virtual Action Learning concept. Voor de geïnteresseerden, zie http://www.e-peerfeedback.nl
Ik hanteer zelf het instrument van Wil Oonk. Hij heeft een reflectieanalyseinstrument ontwikkeld op basis van het werk van o.a. van Manen en Sparks Langer. Mij spreekt met name het werk van Sparks Langer aan. In haar artikel ‘Reflective Pedagogical Thinking: How Can We Promote It and Measure It?’ (1990) hebben ze het Framework for Reflective Thinking, een codeerschema, to evaluate students’ ability to reflect, ontwikkeld. Ik gebruik het model van Oonk om de reflectieve kwaliteit van E-PeerFeedback te meten. Op dit moment werk ik aan het eerste artikel hierover.
Interessant in dit kader is ook de dissertatie van Erik Driessen: Educating the self-critical doctor’ – Using a portfolio to stimulate and assess medical students‟ reflection
Op mijn blog heb ik hier ook een en ander over geschreven: http://blog.han.nl/e-peerfeedback/2011/12/09/using-a-portfolio-to-stimulate-and-assess-medical-students‟-reflection/
Hij geeft o.a. aan dat coaching essentieel is voor het op gang brengen van reflectie. Het is voor studenten namelijk niet ‘natuurlijk’ om te reflecteren. Om dit te activeren moet je coachen en structuur aanbrengen, maar het is ook belangrijk dat studenten voldoende ervaringen opdoen om te kunnen reflecteren en het helpt ook als je het instrument (bij Erik is dat het portfolio) ook ingezet wordt als summatief assessment van reflectieve vaardigheden, zodat studenten het serieus nemen.
Ik heb in een aparte blogpost gereageerd op jullie commentaren (waarvoor dank). Zie http://www.te-learning.nl/blog/?p=4393