Vrijdag j.l heb ik een SURF Academy-seminar over businessmodellen voor Open Educational Resources bijgewoond. In twee blog posts heb ik hier verslag van gedaan (hier en hier). In deze bijdrage wil ik er in het algemeen op reflecteren.
- De meeste Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs staan nog aan het begin van het toepassen van OER. De TU Delft en de Open Universiteit hebben hier de meeste ervaring meer, en lijken er ook het meest uitvoerig over te hebben nagedacht.
- Er zijn twee indrukwekkende initiatieven binnen het medisch onderwijs gepresenteerd. Twee succesfactoren hierbij zijn wat mij betreft schaalgrootte en samenwerking. Daarbij viel mij ook op dat samenwerking vaak langzaam tot stand komt. Medischonderwijs.nl is bijvoorbeeld vele jaren geleden door het LUMC geïnitieerd. Nog steeds zijn zij de belangrijkste leverancier van de OER. Eén van deze initiatieven illustreerde ook de kwetsbaarheid van een projectaanpak (continuering als projectgelden wegvallen, moet in een vroeg stadium geregeld worden).
- 'Filantropische' redenen om met OER aan de slag te gaan, lijken in Nederland nauwelijks een rol te spelen. Amerikaanse universiteiten stellen veel vaker OER bewust beschikbaar omdat lerenden in achtergestelde gebieden niet over kwalitatief goede leermiddelen kunnen beschikken. Deze Amerikaanse onderwijsinstellingen beschikken ook over meer financiële armslag, onder meer dankzij sponsoring door alumni.
- Er is in Nederland nog betrekkelijk weinig sprake van hergebruik als het gaat om OER. Ook zijn er veel OER beschikbaar die bijvoorbeeld in het Nederlands vertaald zouden kunnen worden. Dat gebeurt nog niet.
- Er lijkt in ons land weinig ruimte te zijn voor het argument dat leermaterialen in feite met belastinggelden zijn gefinancierd, en terug gegeven zouden moeten worden aan de gemeenschap. Medischonderwijs.nl en Wikiwijs opereren in feite wel vanuit die gedachte. Al is ook binnen deze platforms bepaalde content niet vrij toegankelijk. Onderwijsinstellingen of opleidingen -die zelf investeren in materiaalontwikkeling- zouden ook achtergesteld worden ten opzichte van instellingen of opleidingen die studenten leermaterialen bij uitgevers laten bestellen. Zonder een actieve rol van de overheid zal dit meest eenvoudige businessmodel niet structureel van de grond komen.
- Idealiter zou je bij de realisatie van beleid op het gebied van OER met alle betrokkenen rond de tafel moeten zitten (dus ook uitgeverijen). In de praktijk blijkt dit echter vaak moeizaam te verlopen. Volgens mij heeft dit vooral te maken met een gebrek aan een 'common ground' op het gebied van OER. Je zult eerst een gemeenschappelijke agenda moeten vaststellen. Een arbeids- en tijdsintensief proces.
- Bij businessmodellen hoort het klantperspectief voorop te staan. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat in ons land het instellingsperspectief bij discussies over OER het primaat heeft.
- Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs zouden veel meer met elkaar kunnen samenwerken als het gaat om generiek aanbod (denk aan een basisvak onderzoeksmethoden voor sociale wetenschappen), of om zeer specifieke niches (kleine opleidingen). Daar zou de focus van OER in Nederland op gericht moeten zijn. De SURF Foundation kan m.i. hierin een coördinerende en stimulerende rol vervullen.
- Er is nog weinig bewijs dat de motieven om met OER aan de slag te gaan, ook daadwerkelijk steekhoudend blijken te zijn. Het bewijsmateriaal heeft nog steeds een hoog anekdotisch gehalte. Er zijn indicaties dat ontwikkelaars meer aandacht besteden aan de kwaliteit van de leermaterialen, of dat ongeveer 10-20% van de studenten voor een opleidng kiest nadat zij OER hebben bestudeerd. Maar er is meer onderzoek nodig om deze redenen daadwerkelijk hard te kunnen maken.
- Lerenden lijken OER nauwelijks te gebruiken voor zelfstudie, voor zelfgeorganiseerd leren.
- Het freemium-model en het split-component model zijn wat mij betreft, onder de huidige omstandigheden (weinig samenwerking, geen overheid die de ontwikkeling van leermaterialen direct financiert en OER afdwingt), het meest kansrijk. In het eerste geval stel je een deel van de content vrij beschikbaar, waarna gebruikers voor meer geavanceerde resources moeten betalen. In het tweede model stel je materialen vrij beschikbaar, maar bied je aanvullende services (begeleiding, feedback, beoordeling, etc) alleen aan betalende studenten aan.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie