Presentatie Trendrapport 2016: The Sequel

Vandaag heb ik tijdens de Inspiratiemiddag Onderwijsinnovatie van de SURFacademy een presentatie verzorgd over de gevolgen van ‘technologie trends’ op het (hoger) onderwijs. Ik heb daarbij betoogd dat het onderwijs op dit moment onvoldoende inspeelt op een aantal van deze trends.

De organisatie had mij als co-auteur van het in november 2016 verschenen trendrapport van SURF gevraagd een aftrap te geven van deze middag waar projectleiders van de Innovation Challenge hun ervaringen deelden.

De titel van mijn presentatie luidde Trendrapport 2016: The Sequel. Ik wilde namelijk niet alleen een samenvatting geven van het rapport en de impact van de daarin beschreven trends, maar ook verder kijken.

Ik ben eerst ingegaan op de verschillende niveaus waarop innovaties plaatsvinden. De meeste onderwijsinnovaties vinden plaats op het niveau van de les of het curriculum, maar minder op het niveau van de organisatie en het beleid. Tijdens mijn presentatie ben ik ook ingegaan op het laatste type innovaties.

Ik ben kort ingegaan op:

• Didactische verrijking: virtual reality, serious gaming, gamification, Internet of Things (staat erg in de kinderschoenen als het om onderwijstoepassingen gaat), virtuele klas).
• Adaptief leren wordt mogelijk (adaptieve leeromgevingen, learning analytics, digitaal toetsen en learning analytics, kunstmatige intelligentie).
• Organiseren van flexibiliteit (student eigenaar online identiteit, digitale badges en microcredentialing, open onderwijs, persoonlijke leeromgeving).

Bij het organiseren van flexibiliteit ben ik ook ingegaan op ontwikkelingen die niet in het rapport staan, maar die wel relevant zijn:

• De toenemende aandacht voor microlearning (vooral op het gebied van een leven lang leren).
• De opkomst van blockchain-technologie.
• De opkomst van nieuwe aanbieders.
• De opkomst van platforms die lerenden in staat stellen rechtstreeks van experts te leren.
• De verminderde waarde van diploma’s (in elk geval binnen bepaalde sectoren).

Ik heb de aanwezigen ook gevraagd hoe waarschijnlijk het is dat het Nederlandse hoger met een aantal ontwikkelingen op afzienbare tijd mee te maken krijgt (behoorlijk waarschijnlijk, was de reactie).

Wat is de mogelijke impact van deze ontwikkelingen? Dat ‘unbundling’ van het onderwijs plaats gaat vinden. Dat lerenden (in eerste instantie deelnemers aan een leven lang leren) in toenemende mate bij diverse organisaties verschillende diensten gaan afnemen (ook begeleiding en beoordeling).

Op dit moment heeft het Nederlandse hoger onderwijs daar m.i. nog onvoldoende oog voor. De focus van de meeste innovaties ligt op didactische verrijking en meer adaptief leren.

Dat bleek ook deze middag. De resultaten van de Innovation Challenge hadden te maken met virtual reality, mixed reality, 360 graden camera’s en computational thinking ontwikkelen door met Lego WeDo te programmeren. Daarbij viel wel op dat de initiatieven expliciet vanuit didactiek en leerinhouden nadachten over deze toepassingen.

De verwachting is dat initiatieven op het gebied van didactische verrijking en adaptief leren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs en aan het verbeteren van studiesucces (in het hele hoger onderwijs een belangrijk aandachtspunt).

Kwalitatief hoogstaand en aantrekkelijk onderwijs is uiteraard ook een belangrijke voorwaarde om je te kunnen onderscheiden van andere aanbieders, als ‘unbundling’ daadwerkelijk optreedt. Het is echter de vraag of je niet ook meer werk moet gaan maken van experimenten met microcredentialing en de toepassing van blockchaintechnologie.

Dit vraagt op de eerste plaats om visieontwikkeling en nadenken over je strategie. Dat is wat mij betreft een belangrijke verantwoordelijkheid van leiderschap binnen organisaties. En leiderschap en strategie vormt weer één van de bouwstenen van mijn implementatiemodel.

Onderstaande video kan het denken daarbij prikkelen. Hierin worden belangrijke technologische ontwikkelingen van de komende jaren samengevat. Onder de video vinden jullie mijn slides.

 

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.