Pioniersfase onderwijs met eigen devices voorbij?

Kennisnet heeft onderzoek laten doen naar het gebruik van tablets en laptops in het in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Op basis van dit onderzoek concludeert Kennisnet dat het onderwijs de pioniersfase voorbij is. Op basis van ditzelfde onderzoek (pdf) wil ik deze conclusie op z’n minst nuanceren.

Het grote voordeel van laptops en tablets, boven desktops, is dat je veel flexibeler bent om ICT in het onderwijs in te zetten. Je kunt bijvoorbeeld gemakkelijker beslissen wanneer je lerenden bijvoorbeeld een zoekopdracht geeft of samen een mindmap laat maken. Desktops moet je daarentegen meestal in aparte computerlokalen of leercentra gebruiken, die je dikwijls moet reserveren. Met als gevolg dat lerenden vaak een hele les achter een computer zitten. Of je beschikt maar over een enkele desktop in de les, waardoor je ook beperkt bent in je werkvormen. Laptops en tablets kunnen dus het leren verrijken, uiteraard afhankelijk hoe je ze inzet.

In juli 2014 heeft Kennisnet een peiling laten uitvoeren onder het Onderwijspanel van de Onderwijs Innovatie Groep (OIG). Kennisnet concludeert op basis hiervan dat -wat zij helaas noemen- ‘tablet/laptop onderwijs’ de pioniersfase voorbij is, en “gemeengoed op scholen” wordt.

Het onderzoek laat echter zien 35% van de leraren in 2013-2014 onderwijs heeft verzorgd waarbij elke lerende een eigen device had. Twintig procent van de 331 ondervraagde leraren ziet collega’s dit doen. Op basis van deze cijfers weet ik niet of sprake is van schoolbreed gebruik van tablet/laptops of dat het -vooral in het tweede geval- om incidentele docenten gaat die tablets/laptops inzetten. Ik weet ook niet of de docenten van het Onderwijspanel representatief zijn voor docenten in het primair en voortgezet onderwijs.

Bovendien: slechts in de helft van de gevallen waarin een docent onderwijs met tablets/laptops verzorgt, hebben lerenden permanent een eigen device. Terwijl m.i. juist de meerwaarde van tablets/laptops is dat je altijd kunt beslissen wanneer je wel, en wanneer je niet gebruik wilt maken van ICT. Als je laptops/tablets moet reserveren, dan ben je nog steeds beperkt in de flexibele inzet van leertechnologie.

Daar komt bij dat Kennsinet zelf aangeeft dat er grote verschillen zijn tussen het primair en voortgezet onderwijs.

Dat maakt dat ik geneigd ben de positieve conclusie van Kennisnet te nuanceren.

Het onderzoek bevat nog andere relevante bevindingen:

• Slechts 12% van de ondervraagde docenten is uitgesproken negatief over tablets en laptops in het onderwijs.
• De helft van de leraren vindt dat dankzij deze apparaten de motivatie en de efficiency van het leerproces toeneemt. Slechts 30% meent dat tablets/laptops ook bijdragen tot effectiever onderwijs.
• Slechts in 15% van de gevallen is sprake van ‘bring your own device’. Meestal zijn scholen eigenaar van de apparaten.
• Professionalisering van docenten is wederom sluitpost van deze ontwikkeling. Ongeveer 65% van de docenten is nauwelijks voorbereid op het didactisch gebruik van tablets/laptops.