Samenwerkend leren kan, mits zorgvuldig toegepast, een effectieve manier van leren zijn. Bovendien ontwikkel je er zeer relevante bekwaamheden mee. Het is echter ook een complexe aanpak. Online samenwerkend leren is nog extra ingewikkeld. Wat zijn belangrijke inzichten met betrekking tot online samenwerkend leren, als je naar ervaringen van lerenden en docenten kijkt?
Helen Donelan en Karen Kear doen in Creating and Collaborating: Students’ and Tutors’ Perceptions of an Online Group Project verslag van een onderzoek naar de toepassing van online samenwerkend leren bij het gezamenlijk ontwikkelen van een website. Zij bespreken eerst bestaande literatuur rond de thema’s:
- Het proces van samenwerken.
- De taak.
- De wijze van beoordelen.
Vervolgens beschrijven zij de context van hun onderzoek, de module Information and Communication Technologies van de Britse OU. Daarin wordt het proces van samenwerken en het resultaat beoordeeld. Daarna gaan zij in op de onderzoeksmethode (voornamelijk kwalitatief).
Resultaten, discussie en conclusies volgen aan het eind.
Interessante inzichten zijn volgens mij:
- De laatste jaren beschikken we over steeds meer tools die online samenwerken en samenwerkend leren mogelijk kunnen maken (synchroon en asynchroon).
- Bij online samenwerkend leren kennen lerenden elkaar vaak niet. Daar zul je in moeten investeren.
- Bij online leren verwachten lerenden dat zij onafhankelijk van anderen leren, dat zij zelf controle hebben over hun eigen leren. Dat kan tot weerstand tegen samenwerkend leren leiden. Toch wordt het online samenwerken achteraf vaak gewaardeerd (o.a. de onderlinge interacties).
- Lerenden vinden het lastig hoe om te gaan met afwezige groepsleden en groepsleden die zich niet aan afspraken houden.
- Bij samenwerkend leren hebben lerenden een gezamenlijk doel en gedeelde verantwoordelijkheden. Ze zijn wederzijds afhankelijk van elkaar. Bij coöperatief leren worden taken en verantwoordelijkheden onderling verdeeld en afzonderlijk uitgevoerd. Lerenden leren vaak coöperatief, in plaats van ‘collaboratief’.
- Succesvolle groepen onderhandelen over het aan te pakken probleem en overleggen over het gezamenlijke doel. Zij discussiëren, onderzoeken en komen tot overeenstemming. Het tegenovergestelde zie je bij niet succesvolle groepen (onderlinge strijd, dominante personen, etc.).
- Interpersoonlijke problemen zijn complexer te hanteren in een online situatie.
- Timing is heel belangrijk, maar ook complex bij online groepen. Het werkt frustrerend als lerenden van elkaar afhankelijk zijn en bepaalde groepsleden zich niet aan deadlines houden.
- De leeractiviteiten moeten gericht zijn op het betrekken van lerenden en de taken moeten betekenisvol zijn voor lerenden zelf. Taak en context zouden zo authentiek mogelijk moeten zijn.
- Taken moeten zich lenen voor groepswerk. Heldere verwachtingen en instructies met betrekking tot de taak zijn van groot belang. Er moet ook sprake zijn van een balans tussen structuur en autonomie voor lerenden.
- Lerenden houden er niet van als zij voor de beoordeling afhankelijk zijn van anderen. Lerenden zouden individueel beoordeeld moeten worden voor hun bijdrage aan het groepswerk, al wordt dit ook vaak als oneerlijk beschouwd (lastig te beoordelen wie welke bijdrage heeft geleverd).
- Bij online leren heb je meer mogelijkheden om het proces van samenwerken te monitoren.
- Het is heel belangrijk om lerenden te motiveren om online samen te werken. Dat kan bijvoorbeeld door lerenden de gelegenheid te geven de producten die zij hebben gemaakt online te presenteren (showcase).
- In dit onderzoek zijn docenten negatiever over groepsbeoordelingen dan lerenden. Zij vinden dat lerenden niet allemaal even hard hebben gewerkt en evenveel hebben geleerd.
- Docenten in dit onderzoek vinden het beoordelen van een groepsproject moeilijk en tijdsintensief, in verband met het online monitoren van verschillende activiteiten. Groepsbeoordelingen zouden relatief weinig moeten meetellen bij de overall beoordeling van lerenden.
Dit onderzoeksartikel bevestigt veel van wat al bekend was rond samenwerkend leren. De perceptie van docenten en lerenden voegt wel wat toe aan wat al bekend was.
Nota bene: de metastudie van John Hattie suggereert dat samenwerkend leren geen heel effectieve manier van leren is. Hattie stelt daarbij dat dit komt omdat docenten samenwerkend leren te snel toepassen. Lerenden zouden eerst basiskennis via direct instruction moeten ontwikkelen. Daarna kun je online samenwerkend leren inzetten.
Online samenwerkend leren is niet eenvoudig. Maar onderwijs en opleiden zijn op zich ook best complex.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie