Als het gaat om het zoeken van relevante informatie voor leren, dan mogen we ons niet afhankelijk maken van de algoritmes van commerciële zoekmachines. Dankzij personen van vlees en bloed, en met behulp van sociale media, moeten we op zoek gaan naar serendipiteit binnen leernetwerken. Dat stelt o.a. Rita Kop in het paper The Unexpected Connection: Serendipity and Human Mediation in Networked Learning.
Dankzij nieuwe technologieën is de context waarin leren plaats vindt, volgens Kop drastisch veranderd. Er is veel meer informatie beschikbaar, de complexiteit van het leerlandschap is toegenomen, maar de toegenomen mogelijkheden om te communiceren en samen te werken met anderen hebben de context van het leren ook verrijkt. Dit vraagt om aanpassingen van docenten en lerenden.
Netwerken zijn niet neutraal. De aantrekkelijkheid van een netwerk komt niet voort uit diens waarde, maar uit de populariteit en aantrekkingskracht voor anderen. De eerste knooppunt krijgen meer verbindingen, omdat ze veel verbindingen hebben. Daardoor lijkt het alsof mensen toegang hebben tot alle informatie, maar beperkt de structuur van het internet en de ranking door zoekmachines juist deze toegankelijkheid.
Zelfgestuurd leren vereist daarom sterk ontwikkelde kritische bekwaamheden, zodat lerenden toegang krijgen tot voor verdiepend leren relevante informatie en bronnen. Daarbij hebben lerenden ondersteuning nodig van “knowledgeable others“. Mensen gaan op zoek naar personen, “committed agents”, die de massa informatie voor hen filteren. De reputatie van deze informatiebemiddelaars wordt echter niet alleen gevestigd op basis van hun bewezen toegevoegde waarde, maar ook vanwege de omvang van hun netwerk. Zij hoeven bijvoorbeeld informatie niet te valideren, voor zij deze informatie verspreiden. Daarom is het belangrijk dat een netwerk van mensen zich bezighoudt met het filteren van informatie. Vroeger waren docenten deze “knowledgeable others“. Dat is echter veranderd.
Educators are no longer the main information providers with a responsibility to safeguard its quality and who serve learners with a mixture of information not only giving learners what might be exactly relevant in a search, but also the opposite, or perhaps the unexpected to make particular points or to engage learners in a thinking process. We would argue that as educators might not be available during networked learning, it is this mixed supply of information provided through the mediation of people that could advance self-directed networked learning.
Kop stelt dat gebruikers dankzij sociale media meer controle hebben over het aggregeren van informatie. Semantische webtechnologie kan bijvoorbeeld helpen informatie geautomatiseerd te filteren op basis van het zoek- en bestelgedrag van personen en hun ‘vrienden’. De vraag is echter in hoeverre je dit kunt vertrouwen. Commerciële zoekmachines, maar ook de algoritmes van Facebook, tonen vooral bronnen waarvan we denken dat we deze willen zien.
Gebruikers moeten volgens Kop daarom op zoek gaan naar serendipiteit, naar toevallig gevonden informatie die creativiteit prikkelt en nieuwe inzichten bevordert door verbindingen met datgene wat men al kent. Zoekmachines leiden zelden tot serendipiteit. Kopp schrijft:
If in an educational, or in a “networked learning” context outside formal education, critical and creative thinking is valued and seen to be important to advance learning, serendipity seems an important concept to strive for.
Het gaat er dan om serendipiteit binnen een autonome leeromgeving te bevorderen. Dat kan door gebruik te maken van:
- RSS om een groot aantal, edoch te managen, hoeveelheid bronnen te filteren.
- Het gebruik van tools als Twitter en Scoop-It waarmee kunt zien welke bronnen personen uit jouw netwerk verspreiden en becommentariëren. Re-tweets en het gebruik van hash tags geven daarbij toegang tot een aanvullend netwerk van personen (‘zwakkere verbanden’). Rita Kop illustreert aan de hand van een analyse van de MOOC Personal Learning Environments, Networks and Knowledge 2010 hoe ’toevallige informatie’ uit andere netwerken dit PLENK2010 netwerk bereikten.
Zij concludeert:
A search facilitated through an algorithm-based search engine provides fast direct answers to a query, while the user-controlled collection of information, mediated by human beings, might add to the validation of the information and to the level of serendipity.
De mate van serendipiteit van een leernetwerk zou volgens haar wel eens bepaald kunnen worden door:
- De mate van controle over het verzamelen van informatie.
- De betrokkenheid van mensen (inclusief de afstand tussen de leden van het netwerk).
- De aggregatie van informatiefeeds (aantal en variatie).
Rita Kop’s paper kaart een zinvolle thema aan: de mate waarin serendipitous learning dankzij sociale media en “human mediation” in leernetwerken kan plaats vinden. Zij formuleert aannames die via nadere analyses bevestigd dan wel deels weerlegd moeten worden.
Op basis van eigen ervaringen herken ik veel van wat zij schrijft. Ik gebruik sociale media als RSS en Twitter ook op deze manier om zelfgeorganiseerd te leren. Via een tweet van Peter Sloep (@pbsloep) ben ik daarom vanochtend op zijn Scoop-it pagina over leernetwerken terecht gekomen, waar hij dit paper van een kort commentaar voorziet.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie