Tijdens de opening van dag 2 van de SURF Onderwijsdagen presenteerden SURF, Vereniging van Universiteiten en Vereniging Hogescholen “het Versnellingsagenda” voor Onderwijsinnovatie. De drie organisaties beschrijven hierin hun ambities om echte verandering tot stand te brengen en de gewenste toekomst dichterbij te brengen.
Internettechnologie wordt binnen het hoger onderwijs al vele decennia toegepast. Toch heeft dit in ons land nog niet echt tot grootschalige innovaties op het gebied van onderwijs geleid, zoals andere branches die wel kennen. Dergelijke innovaties vragen ook om forse investeringen.
In het voorwoord van het Versnellingsagenda schrijven de voorzitters/directeuren van de drie organisaties onder meer:
Met het Versnellingsagenda onderwijsinnovatie committeren Vereniging van Universiteiten, Vereniging Hogescholen en SURF zich eraan om gezamenlijk, maar uitdrukkelijk met ruimte voor ieders specifieke ambitie, op zoek te gaan naar synergie. Nederland heeft unieke kansen om wereldwijd voorop te lopen in onderwijsinnovatie, vanwege onze uitstekende digitale en fysieke infrastructuur en onze open cultuur van samenwerking tussen overheid, wetenschap en bedrijfsleven.
In deze agenda gaan zij eerst in op de reden waarom nu versnellen van belang is. Naast de mogelijkheden van de in hoog tempo voortschrijdende technologische ontwikkelingen, zijn dat ook risico’s. Eén van die risico’s is de “eigen plek op de hoger onderwijsmarkt” die private aanbieders van online onderwijs en EdTech-bedrijven in nemen. Verder stelt men in dit deel dat een ‘scrum’ aanpak gevolgd zal worden (bedoeld wordt een ‘agile’ aanpak). De richting en hoofddoelen zijn duidelijk, de route staat niet vast.
Het tweede deel van “het Versnellingsagenda” beschrijft drie kansen die digitalisering biedt:
- Aansluiting op de arbeidsmarkt verbeteren (gevolgen voor de inhoud van curricula met meer aandacht voor “digitale wijsheid”.
- Flexibilisering van het onderwijs (in diverse vormen).
- Slimmer en beter leren met technologie (wat ik het realiseren van een krachtige leeromgeving noem).
Deze agenda vormt de opmaat voor een gezamenlijke concrete vierjarige werkagenda. Dat beschrijven de samenstellers in “Hoe gaan we verder”. Zij benadrukken hier de diversiteit tussen opleidingen en instellingen (wat betreft ambities, doelstellingen, speerpunten en tempo). Het Versnellingsagenda zou die diversiteit moeten kunnen faciliteren. Men stelt ook dat het belangrijk is voort te bouwen op succesvolle initiatieven
maar tegelijkertijd moet ook het roer om, om echte versnelling te realiseren.
Daarvoor zijn een gedeelde visie, gedeeld commitment en gemeenschappelijke investering van belang. Verder is het belangrijk dat men wil reflecteren op de redenen waarom ICT nog betrekkelijk weinig gevolgen heeft gehad voor het onderwijs en waarom diverse vernieuwende initiatieven nog onvoldoende gewenste effecten hebben opgeleverd.
In “Wat gaan we doen” beschrijven de auteurs de activiteiten rondom de drie kansen. Voorbeelden zijn:
- Digitale geletterdheid moet onderdeel worden van curricula.
- Het formuleren van gezamenlijke ambities op het gebied van van flexibilisering en het maken van noodzakelijke afspraken waardoor randvoorwaarden voor flexibel onderwijs gerealiseerd kunnen worden. Er zal onderzoek gedaan worden naar mogelijkheden voor microcredentialing, het aanbieden van een gemeenschappelijke onderwijscatalogus en een studentgebonden portfolio.
- In het kader van slimmer en beter leren met technologie wil men gezamenlijk optrekken richting leveranciers van educatieve technologie. Daarbij valt ook op dat men Europese aanbestedingsregels beschouwt als belemmering van innovatie. Helaas ontbreekt een toelichting. Het delen van digitaal leermateriaal wil men in samenspraak met uitgeverijen oppakken.
- Samen met de NRO wil men een onderzoeksprogramma opzetten naar effecten en succesfactoren van de inzet van technologie in het hoger onderwijs (helaas gebruikt men de term ‘evidence-based’).
- Er worden heldere afspraken gemaakt en samengewerkt aan een veilige en betrouwbare infrastructuur voor studiedata.
Het laatste onderdeel van “het Versnellingsagenda” is het maken van ruimte voor innovatie. Daarin signaleren de auteurs een gebrek aan een gevoel van urgentie, belemmerende regels van het onderwijsstelsel en weinig ruimte en prikkels voor docenten om te innoveren. Acties zijn dan gericht op het samen met partners in kaart brengen van belemmeringen die voortvloeien uit het onderwijsstelsel, het via een dialoog samen werken aan visie en beleid en het faciliteren van professionalisering van docenten die als startpunt van onderwijsinnovatie worden betiteld.
Ik vind het een goede zaak als SURF, Vereniging van Universiteiten en Vereniging Hogescholen op deze belangrijke thema’s gezamenlijk optrekken. Bijvoorbeeld richting leveranciers. Met name Amerikaanse bedrijven lijken moeite te hebben met zaken als Europese privacyregelgeving. Verder vind ik reflectie op redenen waarom innovaties niet op grotere schaal worden toegepast, heel belangrijk. Ik hoop dat bestuurders/decanen/directeuren daarbij ook kritisch naar hun eigen invulling van leiderschap durven te kijken. We moeten de rol van bestuurders niet onderschatten.
Je beseft je echter ook dat dit ambitieuze plan de nodige spanningen herbergt ten aanzien van gezamenlijk optrekken en de behoefte aan een eigen koers.
Tijdens de opening van dag twee van de Onderwijsdagen gaven Thom de Graaf (Vereniging Hogescholen), Pieter Duisenberg (VSNU en Erwin Bleumink (SURF) een toelichting in interview-vorm. Daarbij werd duidelijk dat verschillende activiteiten al in de steigers staan (o.a. gezamenlijke repository onderwijsmaterialen). Daarna werd het Versnellingsagena aangeboden aan Marcelis Boereboom (directeur-generaal OCW). Thom de Graaf nodigde de DG daarbij uit ook te gaan werken met een eigen versnellingsagenda. Erwin Bleumink benadrukte dat je niet moet wachten tot alle instellingen bij de initiatieven betrokken zijn.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie