Nieuwe technologie heeft kenmerken die bevorderend zijn voor motivatie #ovcsymp

Nieuwe technologieën als de iPad hebben kenmerken die impliciet bevorderen dat mensen willen leren. Terwijl het onderwijs vaak zo is opgezet dat ingedruist wordt tegen drie psychologische basisbehoeften. Dat betoogde hoogleraar Rob Martens van de Open Universiteit vandaag tijdens een symposium dat ik vandaag heb bijgewoond.

Tijdens het afsluitende symposium van de OnderwijsVernieuwingsCoöperatie heeft Rob Martens een inleiding verzorgd over de relatie tussen ICT en motivatie van leerlingen. Hij stelde dat de iPad een enorme push geeft aan onderwijsvernieuwing. Er is een enorme technology push gaande, terwijl onderwijskundigen daar eigenlijk niet van houden.Technologie dwingt volgens hem vragen rond autonomie en sturing te beantwoorden. De iPad is daar volgens hem een goed voorbeeld van. De iPad als casus, dus.

Hij benadrukte vooral dat we binnen het onderwijs de kansen van nieuwe technologie te benutten, en niet de nadelen te benadrukken. Een iPad maakt autonoom leren mogelijk (whatever, whenever, wherever), vrijheid. Daarnaast illustreert een iPad hoe makkelijk bedienbaar en multimediaal technologie voor eindgebruikers is geworden. Als gebruiker heb je daardoor een enorm gevoel van competentie. Tenslotte kun je met nieuwe internettechnologie sociale verbondenheid creëren (samenwerking, relatedness).

Deze kenmerken onderscheiden nieuwe technologieën als de iPad van leermiddelen als boeken. Dit zal volgens Martens vooral leiden tot een revolutionaire verandering van het onderwijs.

Onderzoek laat zien dat de kenmerken autonomie, competentie en sociale verbondenheid zeer cruciaal zijn voor de intrinsieke motivatie (social determination theory). Kinderen willen bijvoorbeeld leren, maar hoe kan het dat er zoveel motivatieproblemen in het onderwijs zijn? Omdat, volgens Martens, wij het onderwijs zo organiseren dat dit indruist tegen drie psychologische basisbehoeften. En dat zijn autonomie, competentie en sociale verbondenheid. Mensen vinden het vervelend als zij ergens toe gedwongen worden. Als leerlingen voortdurend te horen krijgen dat zij iets niet goed doen, dan tast dat het gevoel van competent zijn aan. Dat gebeurt dus bij beoordelen in het onderwijs. Daardoor worden nieuwsgierigheid en creativiteit juist niet geprikkeld, terwijl dat wel noodzakelijk is.

Nieuwe technologie richt zich dus op autonomie, competent zijn, en sociale gebondenheid. Maar leidt dat ook tot nieuwe didactieken? Volgens Martens biedt nieuwe technologie daar in elk geval veel mogelijkheden toe, zoals het aanbieden van meer keuzemogelijkheden of adaptief leren. Technologie geeft je bijvoorbeeld minder het gevoel dat je dom bent.

Martens gaf aan dat de ‘Steve Jobs’-scholen vooral een ander onderwijs willen realiseren, die uitgaan van de drie psychologische basisbehoeften. Hij vond technology push niet erg, als dat het verstarde onderwijs kan open breken.

Vanuit de zaal werd daarbij de vraag gesteld of dit initiatief strategisch wel slim werd aangepakt. Slagen initiatieven die vertrekken vanuit technologie of content wel? Moet je niet starten vanuit een visie? Moet je de drijfveren van docenten niet centraal stellen?