Mogelijke gevolgen van (generatieve) AI voor het ontwikkelen van online leermaterialen

Bij online en blended learning maken we dikwijls ook gebruik van online leermaterialen oftewel online content. In deze blogpost verken ik de mogelijke gevolgen van (generatieve) AI voor het ontwikkelen van online content voor leren, opleiden en onderwijs.

Online content voor leren, opleiden en onderwijs kan verschillende vormen hebben. Vaak gaat het om een combinatie van (korte) tekst, afbeeldingen, audio en video. Je kunt bijvoorbeeld korte toelichtingen bij een afbeelding ‘oproepen’ door op een ‘hotspot’ te klikken. Ook kun je lerenden vragen laten beantwoorden en feedback geven bij antwoorden. Feedback kan weer gegeven worden in de vorm van gesproken tekst of geschreven tekst, of video. Daarnaast kun je aanwijzingen geven of hints. Video’s kun je ook laten onderbreken door vragen. Verder heb je mogelijkheden om lerenden opdrachten te laten maken. Deze worden vaak door een docent of opleider van feedback voorzien, al kun je daar voor ook vaak peer feedback gebruiken.

Voor het ontwikkelen van deze online content beschikken we over meerdere typen tools:

• Leermanagementsystemen zoals Canvas, itslearning en Moodle beschikken over functionaliteiten waarmee je dergelijke online content kunt maken. Bijvoorbeeld over zogenaamde richt text editors. De mogelijkheden om online content te maken zijn beperkt, maar in veel gevallen afdoende voor gebruikers.
• Eenvoudige tools om interactieve content mee te ontwikkelen. Denk daarbij aan tool voor het maken en publiceren van online video (zoals YouTube), voor het maken van interactieve video’s (denk aan HiHaHo), aan het maken van eenvoudige interactieve content (bijvoorbeeld H5P en Canva) of aan tools voor het maken van podcasts (zoals Audacity).
• Complexe auteursomgevingen (‘authoringtools’) voor het samenstellen van ‘rijke’ content (Articulate Storyline, Adobe Captivate, Xerte en Lectora zijn voorbeelden).

Binnen een LMS kun je vaak content, die met eenvoudige of complexe auteursomgevingen is gemaakt, gebruiken.

We beschikken inmiddels ook over (generatieve) AI-tools waarmee je door middel van ‘prompts’ geschreven en gesproken tekst, afbeeldingen en video’s kunt maken. Zullen deze applicaties tools als Adobe Captivate, Articulate of EasyGenerator overbodig maken, of tools als H5P of Canva?

Ik verwacht dat eerlijk gezegd niet. Je kunt inderdaad met ‘GenAI’ korte instructieteksten genereren of, bijvoorbeeld, korte video’s. Dat is echter iets anders dan interactieve, didactisch rijke, content. Je loopt zelfs het risico dat je weer didactisch minder effectieve content gaat ontwikkelen (zoals lange teksten), omdat het gebruik van deze GenAI-tools zo laagdrempelig is. Wel zul je makkelijker illustratief materiaal met tools zoals MidJourney of ChatGPT 4o maken en bijvoorbeeld binnen een rich content editor gebruiken.

Met generatieve AI-toepassingen zoals ChatGPT kun je ook educatieve apps maken. Zo kunt u bijvoorbeeld op basis van leerstof een educatief spel genereren, die je vervolgens via de rich text editor van een LMS aan lerenden beschikbaar kunt stellen.

Daarnaast zie je dat generatieve AI-technologie volop geïntegreerd wordt in authoringtools. Een concreet voorbeeld: Adobe Captivate heeft recentelijk een integratie met ChatGPT toegevoegd. Daarmee kunnen ontwikkelaars op basis van instructies scripts of interactieve scenario’s genereren. Dit versnelt vooral de eerste stap van de ontwikkeling. Articulate 360 doet iets vergelijkbaars met een ingebouwde AI-assistent die helpt bij het genereren van teksten, vragen en afbeeldingen. EasyGenerator lanceerde de EasyAI-functie, waarmee automatisch quizvragen gemaakt kunnen worden op basis van de bestaande lesinhoud. Dit verlaagt de drempel om interactieve toetsen te ontwerpen.

Authoringtools worden gebruikt als platforms voor contentontwikkeling waarin generatieve AI als assistent fungeert. Ontwikkelaars van e-learning content zullen slimme instructies moeten geven aan ‘GenAI’-toepassingen, en ze zullen door ‘GenAI’ gegenereerde content moeten evalueren op juistheid, relevantie en didactische kwaliteit. Daarnaast biedt AI-technologie mogelijkheden om sneller bepaalde multimediale content te maken, zoals korte kennisclips met AI-avatars of voice-overs via text-to-speech. Dit bespaart tijd en kosten ten opzichte van traditionele productiemethoden. Ook vertalingen en het aanpassen van leerinhoud aan lokale omstandigheden kunnen met AI-technologie eenvoudiger en sneller worden gedaan. Binnen auteursomgevingen of binnen een LMS gebruik je deze ontwikkelde content vervolgens.

Auteursomgevingen die ‘Generatieve AI’ niet zullen gaan gebruiken, zullen het erg moeilijk krijgen om te overleven omdat gebruikers sneller en makkelijker content kunnen ontwikkelen. GenAI-applicaties nemen routinewerk uit handen, zodat de ontwikkelaar zich kan concentreren op inhoudelijke verdieping en kwaliteit. Authoringtools blijven van belang voor het realiseren van een educatief ontwerp, voor het aanbrengen van een didactische structuur, voor het mogelijk maken van didactische functionaliteiten en voor de integratie van interactiviteit en multimedia. Je kunt GenAI-tools bijvoorbeeld wel gebruiken voor het construeren van vragen en antwoorden. Daarmee heb je deze vragen nog niet ingevoerd in en online test van een applicatie zoals StudyTube. Verder kunnen AI-toepassingen individuele feedback genereren bij toetsvragen en oefeningen, waardoor elke lerende direct meer persoonlijke ondersteuning krijgt.

Niet alle taken kunnen echter even makkelijk door AI-toepassingen worden overgenomen. Vooral complexe interactieve scenario’s of didactisch genuanceerde leerervaringen vragen nog steeds om menselijk inzicht. Het zijn vooralsnog nog steeds mensen die context en  emotie toevoegen, en didactische toepassingen helpen realiseren.

Als er toepassingen zijn die geraakt zullen worden door de opkomst van GenAI-tools, dan zijn dit de eenvoudige tools waarmee je maar één type content zult samenstellen (zoals podcasts of flashcard applicaties). De meeste eenvoudige en complexe auteursomgevingen bevatten echter al snel meer functionaliteit dan het genereren van tekst, afbeeldingen, geluid of video.

Ik sluit overigens niet uit dat er een nieuwe generatie auteursomgevingen zal ontstaan, die niet AI-ondersteund maar AI-gedreven zullen zijn.

Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie

Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.

Aangepast op 9 april 2025, n.a.v. een opmerking van Abboy Verkuilen over de mogelijkheid om educatieve apps te maken mbv GenAI-toepassingen.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.