Manifest met een overzicht van positieve en negatieve aspecten van leren en generatieve AI

Een groep van 45 internationale onderwijsonderzoekers heeft een manifest geschreven met de voor- en nadelen van generatieve AI voor leren, opleiden en onderwijs. Als je de discussie en publicaties rond dit thema volgt, dan bevat het manifest weinig nieuws. Toch vormt dit document een mooi overzicht van vijftien voordelen en twintig nadelen.

De voordelen zijn volgens het manifest veelbelovend. Generatieve AI kan het werk van docenten lichter maken door administratieve taken over te nemen. Hierdoor houden zij meer tijd over voor wat echt telt: contact met lerenden. De technologie maakt het ook mogelijk om het onderwijs aan te passen aan ieders niveau. Lerenden kunnen in hun eigen tempo werken en krijgen direct feedback op hun werk. Dit bevordert zelfstandig leren en maakt onderwijs toegankelijker voor verschillende groepen.

Generatieve AI helpt ook bij het voorbereiden van lerenden op hun toekomst. In veel banen speelt AI een steeds grotere rol. Door nu al met deze technologie te werken, leren zij hoe ze deze later kunnen inzetten. Bovendien biedt Generatieve AI nieuwe mogelijkheden voor samenwerking tussen lerenden en kan het helpen bij het ontwikkelen van kritisch denkvermogen.

Generatieve AI heeft daarnaast als voordeel dat traditionele onderwijsmethoden grondig herzien moeten worden, waarbij de nadruk verschuift naar het begeleiden van leerprocessen en het stimuleren van kritisch denken. Dit zorgt voor een meer dynamische leeromgeving waarin lerenden worden aangemoedigd om zelfstandig na te denken en problemen op te lossen.

De autonomie van lerenden wordt versterkt doordat generatieve AI gepersonaliseerde ondersteuning kan bieden bij het maken van beslissingen en het ontwikkelen van kritische denkvaardigheden. Door deze individuele benadering kunnen lerenden in hun eigen tempo en op hun eigen niveau vooruitgang boeken. Dit draagt bij aan een effectiever leerproces.

Een ander belangrijk voordeel is de toegenomen toegankelijkheid van het onderwijs. Generatieve AI maakt het mogelijk om onderwijs inclusiever te maken door specifieke ondersteuning te bieden aan lerenden met beperkingen. Daarnaast kunnen taalbarrières worden overwonnen en wordt kwalitatief onderwijs bereikbaar voor mensen in afgelegen gebieden. Dit kan de onderwijskansen voor iedereen vergroten.

Het ethisch verantwoord inzetten van generatieve AI speelt een cruciale rol bij het bevorderen van eerlijke onderwijskansen. Door actief aandacht te besteden aan het tegengaan van vooroordelen en het waarborgen van inclusiviteit, draagt deze technologie bij aan het opbouwen van vertrouwen in het onderwijssysteem.

Verder biedt generatieve AI ondersteuning bij cognitieve taken, waardoor lerenden zich beter kunnen concentreren op essentiële leeractiviteiten. Door het verminderen van de cognitieve belasting en het ondersteunen van mentale modellen, krijgen lerenden meer ruimte om zich te richten op meer verdiepend begrip en het ontwikkelen van belangrijke vaardigheden.

Toch zijn volgens de auteurs van het manifest ook nadelen en risico’s waar we niet omheen kunnen. Niet iedereen heeft toegang tot AI-tools of een goede internetverbinding. Dit kan de verschillen tussen lerenden vergroten. Ook bestaat het gevaar dat vooroordelen en discriminatie worden versterkt door de data waarop AI-systemen zijn getraind.

Een ander punt van zorg is de ‘academische eerlijkheid’. Lerenden kunnen in de verleiding komen om generatieve AI te gebruiken voor opdrachten zonder zelf na te denken. Ook is de informatie die generatieve AI geeft niet altijd betrouwbaar. Te veel vertrouwen op generatieve AI kan bovendien leiden tot verminderde menselijke vaardigheden en minder kritisch denken.

Privacy en veiligheid van data vormen ook een aandachtspunt. Het is vaak onduidelijk hoe deze systemen precies werken en wat er met de ingevoerde gegevens gebeurt. Een ander belangrijk nadeel is het verlies van menselijke waarden en identiteit in het onderwijsproces. Waar menselijke docenten natuurlijk empathie tonen en persoonlijke verbindingen opbouwen met lerenden, mist generatieve AI deze essentiële menselijke kwaliteiten. Dit kan leiden tot een meer mechanische en afstandelijke leerervaring.

Generatieve AI kan verder cognitieve leerprocessen ondergraven. Hoewel generatieve AI snel antwoorden kan genereren, bestaat het risico dat lerenden zich teveel gaan verlaten op oppervlakkige, kant-en-klare oplossingen zonder zelf kritisch na te denken of dieper in de stof te duiken. Dit kan op termijn leiden tot verminderde ontwikkeling van essentiële denkvaardigheden.

De positie van docenten staat volgens dit manifest eveneens onder druk door de opkomst van generatieve AI. Door toenemende automatisering van onderwijstaken bestaat het gevaar van deprofessionalisering, waarbij de unieke pedagogische en didactische expertise van docenten wordt onderschat of genegeerd. Dit raakt aan de kern van wat kwalitatief onderwijs betekent.

De commerciële belangen rondom generatieve AI vormen een ander punt van zorg, aldus dit manifest. De technologie wordt voornamelijk ontwikkeld door grote technologiebedrijven. Dit roept vragen op over de balans tussen commerciële belangen en onderwijskundige waarden. Deze machtsconcentratie kan leiden tot een situatie waarbij onderwijskundige beslissingen worden gestuurd door winstoogmerk in plaats van pedagogische overwegingen.

De milieubelasting van generatieve AI is eveneens problematisch. Het trainen en gebruiken van large language modellen vergt grote hoeveelheden energie en water, wat op gespannen voet staat met duurzaamheidsdoelstellingen in het onderwijs. Daarnaast roept de toenemende afhankelijkheid van generatieve AI ook ethische vragen op over de relatie tussen mens en machine. Er ontstaat een risico dat de grens tussen menselijke autonomie en machinegestuurde processen vervaagt. Dit kan leiden tot vragen over authenticiteit en eigenaarschap in het leerproces.

Tot slot is er het probleem van beperkte representatie in AI-systemen. De dominantie van westerse perspectieven en taalkundige beperkingen in generatieve AI-modellen kan leiden tot verminderde diversiteit en inclusiviteit in het onderwijs. Dit staat haaks op het streven naar een onderwijsomgeving waarin alle lerenden zich vertegenwoordigd en gewaardeerd voelen.

Generatieve AI vraagt volgens de samenstellers om een nieuwe kijk op leren, opleiden en onderwijs. Het is meer dan een hulpmiddel, maar een ‘agent’ die beïnvloedt hoe we leren, denken en communiceren. Generatieve AI presenteert volgens dit manifest een potentiële symbiotische relatie tussen mensen en machines die een kritische reflectie nodig maakt over hoe we ermee omgaan. Hoewel de technologie kansen biedt voor gepersonaliseerd onderwijs, zijn er ook zorgen. Ook is generatieve AI niet cultureel en ideologisch neutraal, en kunnen algoritmes bestaande vooroordelen versterken. Het risico bestaat dat betekenisvol menselijk contact vermindert en dat commerciële belangen de ontwikkeling bepalen. We moeten daarom bewuste keuzes maken over de rol van AI in het onderwijs. Dit vraagt om grondig onderzoek en een kritische blik, waarbij we als samenleving bepalen hoe we AI willen inzetten voor goed onderwijs. Dit betekent dat docenten en onderwijsinstellingen actief moeten meedenken over de inzet van generatieve AI.

Mijn opmerkingen

Ik zou best een aantal genoemde voordelen kunnen nuanceren, en bepaalde nadelen deels weerleggen. Maar daar gaat het niet om. Waar het wel om gaat is dat je dit manifest kunt gebruiken als ‘food for thought’ ten behoeve van het maken van doordachte keuzes over het gebruik van generatieve AI voor leren, opleiden en onderwijs.

Andere bronnen over generatieve AI

Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie

Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Geef een reactie