Leertheorieën die worden gebruikt bij learning analytics

Learning analytics is meer dan tien jaar geleden opgekomen en beïnvloed door verschillende disciplines zoals data wetenschappen en onderwijskunde. In The use and application of learning theory in learning analytics: a scoping review beschrijven Mohammad Khalil, Paul Prinsloo en Sharon Slade op basis van een eigen studie welke leertheorieën ten grondslag liggen aan het gebruik van learning analytics. Meerdere theorieën worden gebruikt, maar één theorie is dominant.

De auteurs hebben vooral gekeken naar bijdragen aan de Learning Analytics and Knowledge Conference (2011–2020) en naar artikelen uit het Journal of Learning Analytics (2014–2020). Hun analyse laat zien dat in totaal 32 leertheorieën worden gebruikt bij de onderbouwing van learning analytics. In een aantal bijdragen worden meerdere leertheorieën gebruikt.

De theorie over zelfgereguleerd leren is echter zeer dominant. De Cognitive Load theorie en de theorie van het constructivisme komen op de tweede plaats. De cognitieve theorie, het connectivisme, theorie rond meta-cognitie en ‘Situated Learning’ staan op plaats drie. Daarna volgen de Flow theorie, motivatie theorie (welke?), Networked Learning, Self-Determination theorie en de theorie over Social Learning. Onderstaande afbeelding laat de aandacht zien voor leertheorieën door de jaren heen.

Waarom is het belangrijk dat je je bewust bent van gebruikte leertheorieën?

De auteurs refereren aan Bourdieu en Wacquant die stelden dat onderzoek zonder theorie blind is en dat theorie zonder onderzoek leeg is. Theorie stelt ons volgens Khalil cs in staat de juiste vragen te stellen en te weten of de antwoorden relevant zijn. Als je analyses gebruikt, moet je volgens de auteurs inzicht hebben in de pedagogisch-didactische context waarin gegevens zijn gegenereerd. Je moet verder kennis hebben van wat bepaalde analyses moeten aangeven, en kunnen inschatten hoe deze verband houden met de leerdoelen van de situatie. De auteurs waarschuwen ervoor dat meer data kunnen leiden tot meer ruis. Met een onderontwikkelde theorie loop je een reëel risico dat de ruis wordt verward met een signaal.

Khali, Prinsloo en Slade concluderen dat learning analytics rijk is aan verschillende perspectieven, paradigma’s en theoretische invloeden, waarvan sommige van buiten het onderwijs komen. De theorie over zelfgereguleerd leren is dominant bij onderzoek naar learning analytics. tegelijkertijd gaat het hierbij niet om een homogene theorie. Zelfgereguleerd leren wordt beïnvloed door een reeks theoretische perspectieven, waarvan de operante versie verbonden is met en steun verleent aan een bepaalde vorm van behaviorisme als leertheorie. Met het oog op de sterke opkomst van deze theorie is het volgens de auteurs cruciaal om de verschillende theoretische benaderingen binnen zelfgereguleerd leren te bestuderen en het rijke karakter van deze leertheorie in al haar dimensies te overwegen. Hun slotconclusie luidt:

The theoretical pluralism found here provides a clear rationale for learning analytics to embrace learning theory whilst remaining cautious when any one discipline or theoretical approach starts to dominate the field. Theory, has in its essence, the potential to offend, to unsettle and “open up static fields of habit and practice” (MacLure, 2010, p. 277) and to disrupt and transform (Biesta et al., 2011). The value of theory lies then in its ability to “get in the way”, to “interrupt” and “thereby, hopefully, open new possibilities for thinking and doing” (MacLure, 2010, p. 277).

Zie ook:

• Bondig overzicht leertheorieën
• Belangrijke leertheorieën op een tijdlijn geplaatst
• Samenvattend overzicht verschillende typen leertheorieën

Khalil, M., Prinsloo, P. & Slade, S. The use and application of learning theory in learning analytics: a scoping review. J Comput High Educ (2022). https://doi.org/10.1007/s12528-022-09340-3