Kunnen we onderwijs en opleiden verbeteren met leertechnologie?

De Radboud Universiteit is een programma gestart dat als doel heeft het leerproces van studenten te verrijken met behulp van ICT. Ik heb een bescheiden rol in dit programma als adviseur van de programmamanager. Vanmiddag vond in het kader van dit programma een bijeenkomst plaats die ik met een inleiding mocht aftrappen (na de officiële opening), en waar ik een workshop mocht verzorgen.

De inleiding ging over de vraag: kunnen we onderwijs en opleiden verbeteren met leertechnologie? Ik heb hierbij eerst het belang van actief leren benadrukt. Vervolgens John Hattie negeren we bij ‘web-based learning’ helaas vaak de basisprincipes van goed onderwijsontwerp. We zijn wel eens geneigd om ineffectieve hoorcolleges te vervangen door ineffectieve online video’s.

Veel onderzoeken naar ICT in het onderwijs laten dan ook niet heel positieve uitkomsten zien, als het gaat om de effectiviteit. Echter: er is wel degelijk onderzoek bekend dat juist wijst op een aanzienlijke mate van effectiviteit. Verschillen tussen de studies die Hattie heeft geanalyseerd blijken aanzien te zijn. Hij concludeert dan ook dat de effectiviteit van leerresultaten wordt beïnvloed door de wijze waarop ICT wordt ingezet. Bovendien geeft Hattie aan dat de effectiviteit ook door een aantal aspecten wordt beïnvloed (zoals docentprofessionalisering).

David Merrill’s First Principles of Instruction bieden m.i. handvatten voor de wijze waarop je ICT effectief kunt inzetten. Je kunt diverse technologieën, zoals student response systemen, toetsapplicaties of mindmap-tools, bijvoorbeeld gebruiken om de voorkennis van studenten te activeren. Online video, zoals goede screencasts of kennisclips, kunnen worden gebruikt kennis te demonstreren. Goede serious games kunnen worden gebruikt om het geleerde toe te passen. Verder kunnen formatieve toetsen een rol spelen in de toepassingsfase (waarbij feedback belangrijk is). De ‘robot’ waar ik laatst over schreef, is hier ook een voorbeeld van (hulp geven bij het toepassen).

In de workshop stond de vraag centraal ‘Blended learning: wat kunt u ermee in uw onderwijs?’ Ongeveer tien van de aanwezigen bleek trouwens nog nooit van de term ‘blended learning’ gehoord te hebben. Na een korte verkenning van het begrip ‘blended learning’ zijn we ingegaan op de vraag voor welk ‘probleem’ blended learning een oplossing is.

Zelf onderscheid ik grofweg 5 doelen die je met ICT in het onderwijs kunt bereiken (zoals meer flexibilisering en het realiseren van een krachtige leeromgeving). Ik heb aangegeven dat het belangrijk is om blended learning te concretiseren door een eigen model te ontwikkelen. Ik heb aan de hand van een onderwerp dat aan de Radboud Universiteit gedoceerd wordt, geïllustreerd hoe deze modellen er uit kunnen zien. Dit leidde tot de nodige vragen (en antwoorden). Bijvoorbeeld over de relevantie van webinars voor een campus-universiteit (relevantie is grotendeels afhankelijk van het doel waarom je ICT inzet en je doelgroep).

Daarna heb ik een aanpak gepresenteerd om je eigen model van blended learning te maken. Ik wilde hier nog mee gaan werken via een opdracht, maar door de vele vragen zijn we daar niet aan toegekomen.

Ik ben overigens alumnus van deze universiteit. Leuk om op deze manier terug te komen. In die tijd, eind jaren tachtig, moest ik niets van ICT hebben. ICT stond gelijk aan ‘big brother’ en aan de verdringing van arbeid door kapitaal, vreesde ik. Zo ver is het gelukkig niet gekomen 😉

Hieronder vind je de slides die ik heb gebruikt:

Slides inleiding:

Slides workshop:

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.