Het dwaalspoor van de goede keuze is een prikkelend artikel over studieloopbaanbegeleiding. Binnen het onderwijs is en wordt veel geïnvesteerd in loopbaanbegeleiding, terwijl de tevredenheid hierover laag is en zelfs af lijkt te nemen. Ton Luken -binnenkort lector 'Career development' bij Fontys Hogescholen- denkt dat dit komt doordat het maken van keuzen ten aanzien van je leertraject beschouwd wordt als een rationeel proces. Hij zet zich af tegen begeleidingsmodellen waarin sterk de nadruk ligt op reflectie.
Te eenzijdig, vindt Luken. Er moet ook aandacht worden geschonken aan "waarnemen, voelen, willen en doen en de samenhang van dit alles in een cyclisch proces". Hij baseert zich hierbij op op hersenonderzoek. Verder bekritiseert hij de gehanteerde testen.
Ik moest hierbij denken aan het boek 'Intuïtie' van Malcolm Gladwell dat ik tijdens de kerstvakantie heb gelezen (zijn nieuwste boek 'Uitblinkers' ligt ook al in de boekhandel; met boeken loop ik hopeloos achter). Gladwell illustreert hierin dat snelle conclusies tot net zulke goede besluiten kunnen leiden dan de rationele benadering (zelfs tot betere besluiten). Selectieve informatiereductie is hierbij een belangrijke voorwaarde. Op de Engelstalige wikipedia-pagina van dit boek lees je onder meer:
In what Gladwell contends is an age of information overload, he finds that experts often make better decisions with snap judgments than they do with volumes of analysis.(…) The challenge is to identify and focus on only the most significant information. The other information could be just noise and can confuse the decision maker. Collecting more and more information, in most cases, just reinforces our judgment but does not help to make it more accurate
(Gladwell heeft het in zijn boek niet over RSS, maar het verband lijkt me helder).
Zie ook een inleiding van Gladwell hierover.
Gladwell gaat niet in op studieloopbaanbegeleiding. De parallel is dat het bij Gladwell's voorbeelden (zoals de aanschaf van een duur museumstuk) en bij keuzebegeleiding gaat om zeer belangrijke beslissingen, en dat hij en Luken de rationele benadering bekritiseren.
Ik ben overigens benieuwd hoe Luken "waarnemen, voelen, willen en doen" in een cyclisch proces concretiseert. Ik ben uit de Paulo Freire-school waar reflectie onlosmakelijk verbonden is met leren. Tegelijkertijd onderken ik dat reflectie binnen het onderwijs vaak te abstract wordt vormgegeven, bijvoorbeeld bij het gebruik van het elektronisch portfolio bij de ontwikkeling van de lerende. Het komt m.i. te vaak voor dat de verkeerde -niet betekenisvolle- "reflectieve vragen" worden gesteld. Of dat reflectie gekunsteld aan de orde komt (je hoeft niet overal op te reflecteren).
Maar verder hecht ik nogal aan reflectie binnen leersituaties. Bijvoorbeeld door achteraf te
analyseren op basis waarvan je een intuïtief besluit hebt genomen.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Het ligt vast aan mij maar elke keer als iemand zegt zich te baseren op ‘hersenonderzoek’ haak ik af. Wat is dat voor onzin?
Bovendien (en dat is ernstiger) begrijp ik niet dat iedereen er maar van uit gaat dat mensen rationele wezens zijn. Dat zouden we wel graag willen, denk ik, maar zo werkt het helemaal niet. Just another monkey!
Dat ‘reflecteren’ helpt trouwens ook niet, want dat is ratoneliseren in het kwadraat. Ik weet niet wie dat heeft uitgevonden maar enige elementaire lessen in de filosofie zouden geen kwaad hebben gekund.
Goed he?:-) Wat dan wel? Ik wou dat ik het wist dan zou ik ’t opschrijven en verkopen, want zo schiet dat allemaal niet op natuurlijk…:-)
interessant artikel. Hersenonderzoek of niet, ik denk dat we inderdaad te veel rationaliseren in SLB. Ik wordt soms misselijk van alle lijstjes die je moet afwerken ter reflectie.
terwijl ik denk dat reflectie wel goed is. Mijn mentoren (en dat was eigenlijk buiten het HBO, maar op het werk), hebben mij vaak laten reflecteren. Als je het weet waar je het over hebt en het staat redelijkerwijs in relatie hetgeen je zelf “echt” wilt leren, kun je zo erg ingrijpende lering trekken. En dat is niet altijd rationeel. Het gaat inderdaad altijd over “onderbuik gevoel”.
In mijn vakgebied (commerciele economie), denk ik dat er op alle vlakken teveel wordt gerationaliseerd en “gepland”, terwijl dit in de praktijk vaak helemaal niet aan de orde is (vraag maar een willekeurige afgestudeerde of stagiar). Ik herinner me mijn eigen desillusie nog toen mijn baas vroeg waar de resultaten waren (ik had toch een mooi plan geschreven… over resultaten halen hadden we het nooit gehad op school)
Daarnaast denk ik dat het essentieel is om je eigen stijl ontwikkeld. en dat is gebaseerd op wat je ziet, voelt en wat je zelf wilt.
leuk stukje. ik zie het, voel dat er iets anders moet, wil dat het anders moet, en ga er wat mee doen.