We leven in een complexe, maar ook boeiende tijd. Dit tijdperk vraagt er niet alleen om dat we blijven leren, maar ook dat we zaken afleren. Organisaties zitten zich namelijk vaak zelf in de weg doordat ze vasthouden aan oude mentale modellen. Zou dit ook voor leren, opleiden en onderwijs gelden?
Mark Boncheck’s bijdrage Why the Problem with Learning Is Unlearning zet je wel aan het denken. Hij stelt dat we in het tijdperk van ‘digitale disruptie’ in staat moeten zijn alternatieve mentale modellen of paradigma’s te kiezen. Anders focus je je te veel op verkeerde zaken. Dat is volgens hem ‘afleren’, hetgeen iets anders is dan ‘vergeten’.
When we learn, we add new skills or knowledge to what we already know. When we unlearn, we step outside the mental model in order to choose a different one.
Voor individuen betekent dit het aanleren van nieuwe gewoontes (zoals rechts rijden in plaats van links rijden). Bij organisaties is dit ook aan de hand.
Boncheck wijst daarbij op het ontwikkelen van een bedrijfsstrategie. Volgens hem is het model van de vijf krachten van Porter binnen de netwerkeconomie niet meer compleet. Internetbedrijven leggen zichzelf geen beperkingen op, maar verwijderen beperkingen. Ook creëren zij volgens hem ecosystemen van klanten, leveranciers en partners. Op het gebied van marketing zie je volgens hem hetzelfde gebeuren. De ‘one-to-many’ benadering maakt plaats voor de ‘many-to-many’-benadering, al gedragen veel marketeers zich daar nog niet naar. Ook worden consumenten ‘co-creators’. Verder veranderen organisaties van formeel-hiërarchische systemen in ‘vloeibare netwerken’.
Dit alles vraagt dus om afleren. Dit proces bestaat dan uit drie onderdelen.
- Erken dat de oude modellen niet langer relevant of effectief zijn. Dit is volgens de auteur een lastige stap omdat we ons vaak niet bewust zijn van onze mentale modellen. Ook zijn veel werknemers bang dat het afscheid nemen van een mentaal model leidt tot een verlies aan status, autoriteit of zingeving.
- Vind of ontwikkel een nieuw model dat je beter in staat stelt je doelen te bereiken. Opvallend daarbij is dat nieuwe modellen vaak vanuit het perspectief van het oude model worden gebruikt. Sociale media worden bijvoorbeeld vaak gebruikt om informatie te verstrekken.
- Nieuwe mentale gewoontes zullen moeten inslijten. Hiervoor hebben mensen prikkels en signalen nodig die hen waarschuwen als zij vanuit een oud model opereren. Let daarbij bijvoorbeeld op taalgebruik.
Volgens Boncheck moet je je daarbij realiseren dat niet sprake is van een lineair proces. Je hebt geduld nodig, en je moet realiseren dat problemen vaak niet op dezelfde manier kunnen worden opgelost als ze ontstaan zijn.
Al lezende vroeg ik me af of er parallellen zijn met leren, opleiden en onderwijs. je ziet hier volgens mij in elk geval de angst terug dat bijvoorbeeld het gebruik van technology enhanced learning leidt tot een onwenselijke verandering van werk, verlies van banen en aantasting van de kwaliteit van het werk. Het mentale model dat je pas echt kunt leren via fysiek contact is diep ingesleten. Verder zie je ook dat nieuwe leertechnologieën worden gebruikt om bestaande manieren van opleiden te faciliteren (substitutie).
Op het gebied van HRD zie je volgens mij nadrukkelijk wel een transitie plaats vinden. Bijvoorbeeld doordat werkplek leren belangrijker wordt, en ook het belang van informeel leren meer erkend wordt. Echter, nog steeds moeten werknemers soms aan cursussen deelnemen om hun werk te mogen blijven doen (compliancy-based).
Op het gebied van het onderwijs ligt dit wat mij betreft meer ingewikkeld. Larry Cuban heeft onlangs bijvoorbeeld gewezen op de specifieke organisatiecultuur die er mede toe leidt dat technologie in het onderwijs nog niet echt heeft geleid tot grote veranderingen. Verder is een ander mentaal model van onderwijs ook lastig concreet te maken. Anders dan door te pleiten dat onderwijs veel minder relevant is (wat Peter Thiel bijvoorbeeld roept). Bovendien staat onderwijswet- en regelgeving veranderingen ook in de weg. Denk alleen aan de regelgeving rond begeleide onderwijstijd die asynchroon online leren vaak in de weg staat.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie