Informeel leren faciliteren

Vandaag ben ik twee bijdragen tegengekomen op basis waarvan je handreikingen voor het faciliteren van informeel leren kunt ontwikkelen. David Snowden (een tip van Anol) formuleert zeven principes voor kennismanagement (dat overigens vaak formeel van aard is). En Hands Off: Facilitating Informal Learning gaat in op manieren waarop organisaties informeel leren kunnen stimuleren.

• Creëer een cultuur die gericht is op samenwerking. Dit is vermoedelijk de meest effectieve, maar ook meest complexe aanbeveling. Vooral als de huidige cultuur allesbehalve gericht is op samenwerken. Dit heeft uiteraard te maken met beoordelings- en beloningssystematieken, voorbeeldgedrag van leidinggevenden, fysieke maatregelen (kan elke medewerker bij praktisch alle documenten? hoe zijn ruimtes ingericht?), het omgaan met risico's en fouten, en de organisatie van projecten. Het top-down verplichten van het delen van kennis verhoudt zich heel slecht tot een cultuur van samenwerken.
• Faciliteer medewerkers om gebruik te maken van tools voor informeel leren. Daarbij gaat het om communicatiemiddelen, media voor co-creatie en sociaal netwerken (profielen zijn daarbij van belang). Web 2.0-technologieën zijn voor deze doeleinden vaak geschikt en gebruikersvriendelijk. Maar denk ook aan niet-technologische faciliteiten zoals ruimtes om 'op weg naar huis'-sessies te organiseren of de mogelijkheid om met collega's gezamenlijk naar een congres te gaan. In de trein of in het café wordt dan vaak het meest geleerd.
• Focus je vooral op het bij elkaar brengen van professionals, en niet op het codificeren van kennis. Snowden schrijft dat medewerkers in wezen bereid zijn om echte vragen van collega's te beantwoorden. Maar je moet hen niet vragen om datgene wat zij weten op schrift te stellen. Dat kost veel tijd, en levert dikwijls weinig op. Snowden adviseert:
  

  
  Linking and connecting people is more important than storing their artifacts.

  Het opstellen van een eigen Wikipedia is vanuit deze optiek niet heel zinvol. Vooral ook, zoals Snowden illustreert, omdat er sprake is van een discrepantie tussen dingen weten, en over dingen rapporteren. Realiseer je hierbij ook dat een mondeling verslag en met name ook een schriftelijke impressie altijd een afgeleide is van datgene wat iemand weet (bijvoorbeeld naar aanleiding van een congres). Er gaat altijd content verloren, en je mist vaak de context om de informatie te kunnen duiden. Bovendien is niet elke medewerker even bedreven in het maken van een schriftelijk verslag. Mede daarom is het weinig zinvol om druk uit te oefenen op collega's om te bloggen.
  Effectiever is het om gebruik te maken van sociale netwerktechnologie met krachtige profielomschrijvingen, en het gebruik hiervan te bevorderen.

• Biedt ondersteuning. Het gaat er daarbij niet om dat de organisatie informeel leren gaat organiseren. Dan is immers sprake van formeel leren. Waar het wel om gaat is dat je als organisatie hulp biedt aan lerenden. Bijvoorbeeld aan medewerkers die besluiten om rond een thema een community te starten. Een lijst met tips beschikbaar stellen, kan dan bepaald geen kwaad.
• Monitor en evalueer regelmatig hoe geleerd wordt, en of medewerkers tevreden zijn met het proces en de resultaten.
  

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.