‘Creativiteit’ wordt vandaag de dag als een belangrijke eigenschap of vaardigheid beschouwd. Tenminste: dat is wat we met de mond belijden. De praktijk is vaak heel anders.
Het Center for Excellence in Learning and Teaching van de Iowa State University geeft aan dat ‘creativiteit’ gedefinieerd kan worden als een mentale activiteit om te komen tot een nieuwe oplossing of antwoord, of als proces voor het genereren van nieuwe, ongewone of unieke ideeën. Dit vraagt volgens hen dan om cognitieve en niet-cognitieve vaardigheden, nieuwsgierigheid, intuïtie en vasthoudendheid.
Volgens Barry Staw (pdf) kenmerken creatieve mensen zich door:
- Het nemen van risico’s
- Non-conformisme
- Vasthoudendheid
- Flexibiliteit (zoals het herformuleren van problemen)
- Heel hard werken
Volgens Staw maken deze kenmerken dat individuen creativiteit vaak verwerpen. Onderzoek laat volgens hem zien dat de meeste mensen risico’s vermijden (vooral als er een relatie met beloningen is). Ook passen de meeste mensen zich aan autoriteiten of leidinggevenden aan. Mensen zijn verder over het algemeen geneigd tevreden te zijn met een suboptimale oplossing, in plaats van dat zij kiezen voor de beste oplossing (waar zij harder voor moeten werken). Dat komt ook omdat mensen en organisaties die hun nek uit durven te steken, lang niet altijd succes hebben. Volgens Staw bewonderen mensen -vaak in retrospectief- creatieve individuen, maar maakt men voor zichzelf andere keuzes.
Hetzelfde geldt voor organisaties die innovatie -sterk verbonden met creativiteit- in feite vaak afwijzen:
- Veel managers denken dat innovatie eigenlijk impliceert dat zij hun werk tot nu toe niet goed hebben gedaan.
- Organisaties willen dat nieuwe medewerkers de waarden en de cultuur van de organisatie overnemen, terwijl innovatie dus eigenlijk vraagt om non-conformisme. Zij zoeken vaak ‘klonen’ van het zittende personeel.
- Eigenlijk zouden innovatieve organisaties moeten aanmoedigen dat werknemers niet altijd luisteren naar wat zij moeten doen. Het gaat er om dat meerdere perspectieven en doelen worden gebruikt.
- Bij veel organisaties wordt vooral gekeken naar efficiëntie en lagere kosten, in plaats van hoe je je kunt aanpassen aan veranderende omstandigheden (waar vaak investeringen voor nodig zijn).
- Ook organisaties moeten hun nek durven uit te steken met producten en technologieën die we nog niet eerder hebben gezien.
Volgens Staw vinden organisaties het moeilijk om de logica van innovatie te zien. Het klinkt goed om een creatieve organisatie te willen zijn. Maar als het er op aan komt, maken organisaties vaak een andere keuze.
Staw’s bijdrage is zo te zien uit 1995, maar m.i. nog steeds actueel. Hij laat zien dat we het belang van creativiteit vaak vooral met de mond belijden. Creatief zijn kan ook een hoge prijs hebben. Maar dat geldt ook voor niet-creatief zijn, zoals de casus van V&D ons deze dagen weer leert.
Via Stephen Downes
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie