Hoe kunnen docenten diepgaand leren in online hoger onderwijs stimuleren?

Deze vraag probeert Renée Filius te beantwoorden in het proefschrift waarop zij donderdag 23 mei 2019 aan de Universiteit Utrecht hoopt te promoveren.

Renée noemt de sterke groei van het aantal studenten en de toename van online onderwijs twee potentiële bedreigingen voor diepgaand leren. In haar onderzoek beschrijft Renée in welke context, welke interventie, geprikkeld door welke mechanismen, tot welk resultaat leidt. Daarbij moeten interventies ook schaalbaar zijn, dus niet tot een extra hoge werkdruk leiden als meer studenten participeren.

Enkele conclusies uit haar dissertatie zijn:

• Interactie wordt beschouwd als randvoorwaarde voor het bereiken van diepgaand leren. Binnen vier Small Private Online Courses (SPOCs) vond veel interactie plaats, waarvan de helft sociale interactie was. Op basis van de grote hoeveelheid interactie, trekt Renée de conclusie dat online hoger onderwijs een geschikte omgeving kan zijn ten behoeve van diepgaand leren.
• Op basis van interviews identificeert de promovenda vijf uitdagingen die docenten ervaren wanneer zij diepgaand leren in Small Private Online Courses proberen te bevorderen. Deze uitdagingen -zoals sociale cohesie en mogelijkheden tot dialoog- verschillen van andere vormen van online onderwijs. Docenten zouden daarom bij het ontwikkelen en uitvoeren van SPOCs meer nadruk moeten leggen op sociale en didactische activiteiten.
• Renée identificeert drie categorieën schaalbare feedback-interventies: feedback management, peer feedback types en automatische feedback. Mechanismes als ‘zich persoonlijk betrokken voelen’, ‘het vragen en ontvangen van relevante feedback’ en ‘doorvragen’ kunnen daarbij diepgaand leren bevorderen. De kwaliteit van de interactie is dan belangrijker dan de kwaliteit van de feedback zelf.
• Instructie over het geven van peer feedback gericht op diepgaand leren leidt samen met het beoordelen van de ontvangen peer feedback tot peer feedback dialogen. Deze dialogen bevorderen diepgaand leren in SPOCs.
• Studenten denken langer en dieper na over peer feedback omdat zij deze in twijfel trekken. Dat bevordert verdiepend leren. Verwijzingen naar theoretische bronnen leiden eerder tot oppervlakkig leren, omdat studenten deze niet gauw in twijfel trekken.
• Audio-peer feedback leidt, net als getypte feedback bij online onderwijs, tot diepgaand leren. Studenten voelen zich persoonlijk betrokken en begrijpen het eigen leerproces. Ook wordt doorvragen hiermee bevorderd.
• De algemene conclusie luidt dat diepgaand leren kan worden bereikt, ook als sprake is van asynchrone en geschreven interactie bij online onderwijs.

Verder doet Renée ook aanbevelingen voor vervolgonderzoek. Bijvoorbeeld naar de mogelijkheid om een deel van de taken van een docent door AI te laten uitvoeren.

Het bevorderen van diepgaand leren is inderdaad best een ‘dingetje’ binnen online onderwijs. Kwalitatief goede interactie is daarbij van groot belang. Het gaat dus niet alleen om de hoeveelheid interactie. Het verloop van een kwalitatief goede interactie gaat niet vanzelf. Docenten zullen activiteiten moeten ontplooien om dit te bevorderen. Zo zullen zij lerenden moeten instrueren over het geven van peer feedback. Verschillende feedbackinterventies en mechanismes spelen daarbij een belangrijke rol. Daarbij maakt Renée Filius enkele interessante opmerkingen over (audio-)peer feedback.

Zij heeft heeft ook een handige video-samenvatting gemaakt van haar dissertatie.

Uiteraard wens ik haar vanaf deze plek zeer veel succes met de verdediging (die ik helaas niet bij kan wonen).

Bekijk ook haar publicaties op ResearchGate.