Hoe kun je lerenden ondersteunen bij online leren op afstand?

De Britse Education Endowment Foundation (EEF) heeft in april van dit jaar desktoponderzoek uitgevoerd naar benaderingen die scholen kunnen gebruiken, om lerenden te ondersteunen bij online leren op afstand indien scholen vanwege Covid-19 gedwongen worden de deuren te sluiten. Wat zijn de belangrijkste conclusies?

Hoewel het rapport al enkele maanden oud is, ben ik er van de week pas dankzij Twitter op gestuit. De samenstellers -afkomstig van EEF en de Durham University- hebben zestig systematische reviews en meta-analyses rond conclusies op vijf voor online leren op afstand relevante thema’s bestudeerd en samengevat:

• Onderwijs en leren op afstand (in het algemeen)
• Blended learning
• Computerondersteund samenwerkend leren
• Computerondersteunde instructie
• Educatieve games

Het rapport bevat een uitgebreide verantwoording van de onderzoeksaanpak. Verder presenteren de samenstellers algemene conclusies, en bevindingen per onderzocht thema. Per thema gaan zij in op:

• Wat is de interventie?
• Bevindingen en implicaties.
• Hoe betrouwbaar is het bewijs?
• Wat zegt het bewijs?
• Wat is het effect van de aanpak op kansarme lerenden?

Niet alleen de algemene conclusies -waarover zo meteen meer- zijn interessant om te lezen, maar ook de bevindingen per thema. De auteurs constateren bijvoorbeeld:

• De relevantie van onderwijs en leren op afstand houdt weinig rekening met de nieuwste technologische ontwikkelingen en is beperkt toepasbaar op onderwijs aan jongere lerenden.
• Er is vaak geen of beperkte aandacht voor het effect van interventies op kansarme lerenden.
• Metastudies over blended learning kijken tot nu toe bijna niet naar de effecten op leeruitkomsten.
• Het gebruik van elementen van samenwerkend leren binnen online leeromgevingen lijkt positieve effecten te hebben op de leerresultaten. Waarschijnlijk hebben lerenden continu ondersteuning nodig om effectief samen te kunnen leren.
• Veel computerondersteunde instructieprogramma’s zijn alleen onderzocht in schoolomgevingen waar ondersteuning van de docent aanwezig is. De uitkomsten zijn mogelijk niet overdraagbaar naar online leren op afstand.
• Veel educatieve games zijn eveneens alleen in schoolomgevingen onderzocht. Bovendien hebben de onderzoeken betrekking op specifieke vakgebieden (zoals vreemde taalonderwijs). Educatieve games die geschikt lijken te zijn voor online leren op afstand kenmerken zich door het geven van extra ondersteuning of het geven van gedetailleerde feedback.

De algemene conclusies luiden:

1. De kwaliteit van het onderwijs (het ontwerp) is belangrijker dan de manier waarop het onderwijs worden gegeven (het medium). Leren op afstand kan effectief zijn. Het is wel belangrijk om elementen van effectief onderwijs in te bouwen, bijvoorbeeld duidelijke uitleg, afbouwende ondersteuning en feedback . Er zijn geen verschillen tussen synchroon online leren en asynchroon online leren (al hebben beide vormen namelijk aparte eigenschappen). Waar het om gaat is of de uitleg duidelijk voortbouwt op voorkennis van lerenden of hoe het begrip van lerenden vervolgens wordt getest.
2. Het waarborgen van de toegang tot technologie is van essentieel belang, met name voor kansarme lerenden. Daarbij gaat het om toegang tot computers en internettoegang. Onderzoek laat zien dat het gebrek aan technologie een belemmering vormt voor succesvol onderwijs op afstand. Ondersteun hierbij vooral kansarme lerenden omdat zij vaker met deze barrières te maken krijgen. Ondersteun en begeleid docenten en lerenden verder bij het gebruik van specifieke platforms, vooral als er nieuwe leertechnologieën worden ingevoerd.
3. Peer interacties kunnen zorgen voor motivatie en het verbeteren van de leerresultaten.  In alle onderzochte studies werd een reeks strategieën ter ondersteuning van peer interactie onderzocht, waaronder peer marking  en peer feedback, het delen van modellen voor goed werk en mogelijkheden voor live discussies over inhoud. Veel studies op dit terrein hebben wel betrekking op oudere lerenden. Verschillende benaderingen van peer interactie zijn waarschijnlijk beter geschikt voor verschillende leeftijdsgroepen.
4. Het ondersteunen van lerenden om zelfstandig te werken kan de leerresultaten verbeteren. Online leren op afstand impliceert vaak zelfstandig moeten werken. Meerdere evaluaties wijzen op de waarde van strategieën die lerenden helpen om met succes zelfstandig te werken. Voorbeelden zijn het motiveren van lerenden om te reflecteren op hun werk of om na te denken over de strategieën die ze zullen gebruiken als ze vast komen te zitten. Onderzoeksresultaten met betrekking tot metacognitie en zelfregulering suggereren dat kansarme lerenen waarschijnlijk bijzonder veel baat hebben bij expliciete steun om hen te helpen zelfstandig te werken, bijvoorbeeld door het verstrekken van checklists of dagelijkse schema’s (vervolgens zul je dat naar mijn mening ook moeten monitoren).
5. Verschillende benaderingen van onderwijs en leren op afstand passen bij verschillende taken en soorten inhoud. Deze benaderingen hebben verschillende sterke en zwakke punten. Docenten moeten worden ondersteund om na te gaan welke benaderingen het meest geschikt zijn hun vakgebied en de leeftijd van hun lerenden. Educatieve games kunnen bijvoorbeeld effectief zijn voor het leren van woordenschat in vreemde talen. We weten echter weinig over het gebruik ervan in andere vakken. Technologie ter ondersteuning van retrieval practice en zelftoetsen kan lerenden helpen om belangrijke ideeën en kennis verwerken, maar is het geen vervanging voor vormen van beoordeling.

De samenstellers benadrukken ook dat onderzoeksresultaten vaak afkomstig zijn uit diverse contexten die niet nauw aansluiten bij de omstandigheden van het onderwijs tijdens de coronacrisis. Digitale technologie wordt veelal op school gebruikt en vanuit dit perspectief onderzocht. Online leren op afstand is toch echt anders. De auteurs stellen dat het in alle gevallen belangrijk is dat docenten en schoolleiders hun professionele oordeel gebruiken bij het bepalen van de ondersteuning die zij hun lerenden bieden en dat zij de impact ervan op het leren in het oog houden.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.