Tijdens een bijeenkomst van Zuyd Innoveert gaf Pedro de Bruyckere de aanwezigen handvatten die kunnen helpen het kaf van het koren te scheiden als het gaat om claims over wat werkt in het onderwijs. Daarbij onderstreepte hij ook het belang van kennis. Want het is lastig om kritisch te zijn zonder kennis. En kritisch zijn, ook op autoriteiten, is heel belangrijk. Net als experimenteren, overigens.
Ik ben onlangs bij Zuyd Hogeschool begonnen als programmamanager van de digitale leer- en werkomgeving. Op de weblog ICT in Onderwijs en Onderzoek @ Zuyd vind je meer informatie over mijn opdracht.
In dit kader was ik vandaag bij Zuyd bij een bijeenkomst van het innovatieprogramma, Zuyd Innoveert. Tijdens deze bijeenkomst werd een debat gevoerd over de resultaten van het derde jaar van dit programma, nadat CvB-lid Kitty Kwakman een boekje overhandigd kreeg met deze resultaten. Verder mocht Pedro de Bruyckere een keynote verzorgen.
Kitty vatte de doelstelling van Zuyd Innoveert samen. Het gaat om het realiseren van beter en meer aantrekkelijk onderwijs. Door middel van innovatieprojecten gaan docenten ook met elkaar het gesprek aan over inhoud en kwaliteit van het onderwijs. En over de vraag waarom we doen wat we doen. Daarbij valt op dat studenten een steeds actievere rol hebben gekregen binnen deze projecten. Verder werd opgemerkt dat initiatiefnemers niet altijd precies weten waar ze uitkomen, maar dat er wel beweging ontstaat. De komende tijd wil men meer werken aan het ‘verduurzamen’ van de projectresultaten, onder meer door een gemeenschap te creëren waarbinnen wordt gewerkt aan het versterken van de bekwaamheid binnen de organisatie voor het realiseren van onderwijsinnovaties. Afstemming met de digitale leer- en werkomgeving is daarbij uiteraard van belang.
In zijn afsluitende keynote ging Pedro in op het issue binnen het onderwijs dat we te vaak claims voor waar aan nemen die niet waar blijken te zijn. Zo is een tijdje geleden beweerd dat je beter kunt leren zonder schoenen aan of dat mediteren beter helpt bij het corrigeren van gedrag dan nablijven. Volgens Pedro zien we onze overtuigingen graag bevestigd worden. We willen horen wat we horen. Hij gaf daarbij ook aan dat er twee meta-overtuigingen zijn, waar we graag op terug vallen. We zoeken houvast in de wetenschap of de Verlichting, of juist in de Romantiek of natuur.
Er bestaat echter niet één methode, die voor elke lerende, die voor elke doelen het beste werkt. Pedro bekritiseerde hierbij met name degenen die zich op de ‘natuur’ baseren. Die er bijvoorbeeld van uitgaan dat kinderen creatief worden geboren, en hun creativiteit door het onderwijs verliezen. Allerlei testen laten echter zien dat je kennis nodig hebt om creatief te worden. Pedro stelde dat scholen creativiteit niet om zeep helpen, maar waarschijnlijk creativiteit wel onvoldoende bevorderen.
Volgens Pedro -hij baseerde zich hierbij op Daniel Willingham- zijn er vier manieren om er achter te komen of een bewering over onderwijs onzin is.
- Strip het en keer het om.
Voor heel veel beweringen over het leren heb je het ‘brein’ bijvoorbeeld niet nodig. Bijvoorbeeld: het jongeren brein is zeer plastisch. Maar we weten toch dat jongere kinderen veel leren? Pel dergelijke claims dus af, adviseert Pedro. Probeer te kijken wat de essentie is van datgene wat wordt beweerd. Van veel claims leer je ook niet wat je wel moet doen.
Bij ‘flip it’ keer je het argument om. Bijvoorbeeld: 90% vet versus 10% vetvrij. Neem ook de discussie over leerstijlen. Erg populair, maar zelden bewezen. Geef de ene groep bijvoorbeeld les in hun favoriete leerstijl, en een andere juist les in de leerstijl die niet hun favoriete is. Het maakt niets uit voor de effectiviteit. En draai het eens om: wie wil mensen in een hokje stoppen? Dat doe je namelijk met leerstijlen. Bovendien: wat zou het effect zijn als we de betreffende claim niet zouden hebben toegepast? - Volg het.
Geloof niemand op z’n woord. Bijvoorbeeld: doordat we meer online zijn, krijgen we meer autisten. Dat beweert een als zeer deskundig aangeschreven hoogleraar. Als een autoriteit een dergelijke claim beweert, ben je geneigd die autoriteit te geloven. Maar vraag naar het bewijs. Je bent ook vooral geneigd iets te geloven als experts dat beweren terwijl het onderwerp niet op je vakgebied ligt. Check, check, check. - Analyseer het.
Beweringen zijn niet zo eenvoudig als het lijkt. Zo worden de cijfers van Hattie vaak ongenuanceerd gepresenteerd. Hattie heeft het ook over gemiddelden. Als je die gemiddelden als uitgangspunt neemt, dan doe je een grote groep tekort. Dit speelt bijvoorbeeld bij klasgrootte. Klasgrootte zou geen effect hebben op de onderwijsprestaties. In het primair onderwijs echter juist wel. Bovendien passen docenten hun onderwijs niet aan de klasgrootte aan. Voor feedback geldt volgens Pedro hetzelfde. Kijk daarom bijvoorbeeld welke feedback nuttig is in welke situatie. Zelf heb ik eerder beweerd dat het verhaal van Hattie over ICT in het onderwijs een stuk genuanceerder is dan de cijfers. - Wees ook voorzichtig met getuigenissen, en zoek zelf bewijs.
Bevraag bijvoorbeeld de onderzoeker die genoemd wordt in het artikel. Pedro gaf het voorbeeld van Stephen Heppel die gezegd zou hebben dat het niet dragen van schoenen zou leiden tot hogere cijfers. Pedro zocht naar de bron, en kon hier niets over vinden. Hij heeft Heppel toen gevraagd, en deze gaf aan dit nooit onderzocht te hebben.
Jij als docent moet keuzes maken, binnen jouw situatie. Je moet echter blijven uitproberen. We weten namelijk nog heel veel niet. Maar je moet natuurlijk geen dingen doen waarvan we weten dat ze niet werken.
Volgens Pedro betekent dit een aantal dingen voor het onderwijs:
- Bouw een repertoire als instituut en als docent. Probeer uit wat voor jouw leerinhouden en lerenden werkt. Raadpleeg collega’s met betrekking tot wat werkt en niet werkt. Bouw ook een repertoire op ten aanzien van voorbeeld en inhoud. Besef ook dat echte wetenschap en ‘evidence-base’ geen recepten zijn. Belangrijk is wel een een basis voor professionalisme.
- Wees een ‘amateur’. Wees dus een liefhebber. Gebruik de verantwoordelijkheid van een ‘amateur-liefhebber’. Zodat geen lerende achterblijft. Probeer daarbij in te schatten wat de claims zijn, en blijf kritisch.
Eén van de vragen is, die Pedro te beantwoorden kreeg, is hoe je lerenden kritisch maakt. Geef ze bijvoorbeeld twee volledig conflicterende artikelen, adviseerde Pedro. Tegelijkertijd raadde hij aan cultuurrelativisme te vermijden. We weten namelijk wel het één en ander over wat werkt binnen het onderwijs. Pedro haalde ook Hannah Arendt aan die ooit gezegd heeft: doorgeven van wat je als samenleving belangrijk vindt, opdat een volgende generatie hierop progressie kan maken.
Welke kennis heb je dus nodig om verder te komen? Kritisch zijn zonder kennis, is namelijk lastig doen.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie