Hoe kun je activerend online onderwijs vormgeven?

Vandaag heb ik in het kader van de Dag van het Onderwijs bij de Open Universiteit twee keer een workshop verzorgd over activerend online leren. Daarbij ben ik met name ingegaan op tools en leeractiviteiten.

Ik heb de aanwezigen eerst via Padlet de vraag gesteld: wat zijn volgens u goede voorbeelden van activerend online leren?

In feite gaat het hierbij om een manier om voorkennis te activeren. Dit is ook een belangrijke activerende leeractiviteit. Het mooie van Padlet is dat je de betreffende muur kunt inbedden in pagina’s van een digitale leer- en werkomgeving.

Vervolgens ben ik kort ingegaan op het belang van activerend online leren. Online leren wordt vaak geassocieerd met het bestuderen van online teksten. Zoek maar eens via een foto-site op online leren. Je ziet dan vooral passief gedrag. Uiteraard is het lastig om activerend online leren in beelden te vangen.

Als leren (en dus ook online leren) effectief wil zijn, dan zul je lerenden in ieder geval vooral ‘geestelijk’ in beweging moeten laten komen. Interactie met de docent, met andere lerenden en met content (denk aan formatief toetsen met automatische terugkoppeling) spelen daarbij een belangrijke rol.

Digitale leer- en werkomgevingen kunnen activerend online leren faciliteren. Ik denk daarbij dan niet zo zeer aan één alomvattend systeem, maar aan verschillende met elkaar samenhangende applicaties. Voorbeelden van toepassingen, die de revue zijn gepasseerd, zijn dan:

• Je kunt een toepassing als Mentimeter gebruiken om peilingen te houden ten behoeve van bijvoorbeeld het op gang brengen van discussies, het checken of lerenden de stof hebben begrepen of voor het activeren van voorkennis. De betaalde versie van Mentimeter heeft niet alleen voor de hand liggende vraagopties zoals multiple choice of open vragen, maar ook schalen, het positioneren van opvattingen op op een horizontale en verticale as of het toekennen van 100 punten aan meerdere opties. Je kunt deze toepassing niet alleen tijdens bijeenkomsten gebruiken, maar ook online. De resultaten kun je delen of inbedden in een digitale leer- en werkomgeving..
• Tools als Padlet of mindmap-applicaties als Mindmeister kun je gebruiken om de voorkennis te activeren. Bij een mindmap-tool maak je als docent rond een onderwerp een structuur aan, en laat je lerenden die structuur vervolgens invulllen. Bijvoorbeeld: welke acties moet je ondernemen om e-learning te implementeren? De structuur kan dan bestaan uit factoren als ‘mensen en cultuur’ of ‘infrastructuur en systemen’. Mindmaps die je met Mindmeister maakt, kun je ook inbedden in webpagina’s.
• Je kunt lerenden via weblogs stimuleren om op basis van een theorie te reflecteren op hun eigen praktijk. Voorbeeld: ‘Lees dit artikel over Merrill’s First Principles of Instruction’. Beschrijf op welke manier jij de didactische principes toepast in je eigen onderwijs? Ga in op welke verbeteringen je kunt aanbrengen in je didactisch concept op basis van die principes.
• Je kunt lerenden screencasts laten maken over leerstof of toetsvragen met antwoorden laten ontwikkelen. Lerenden vragen om een tekst te lezen, deze na te vertellen en nogmaals te lezen, is ook een leerstrategie waarbij lerenden actief aan de slag gaan met leerstof ‘read-recite-review‘.

Ik heb deelnemers ook nog een aantal tools zoals Dotstorming, Goggle en Storify laten verkennen, aan de hand van de volgende vragen:

• Wat is het?
• Wat kun je er mee, welke functionaliteiten heeft de tool?
• Wat voor leeractiviteiten kun je er mee uitvoeren?
• Wat zijn sterke kanten en zwakke kanten vanuit oogpunt van activerend online leren?

Daarbij vielen mij een aantal zaken op:

• Er is behoefte aan tools die je ook kunt gebruiken voor activerend online onderwijs bij grote groepen lerenden, zoals HiHaHo waarmee je online video’s kunt verrijken met vragen. Je kunt niet met 150 lerenden op een overzichtelijke manier werken aan een mindmap.
• Er is behoefte aan tools die je gemakkelijk kunt integreren met de bestaande digitale leer- en werkomgeving, en waarvoor lerenden niet apart hoeven in te loggen. Padlet is zo’n tool.
• Er is behoefte aan een beperkte lijst van applicaties waarbij wordt aangegeven voor welke doelen je de applicatie kunt gebruiken. Zo voorkom je dat docenten tal van applicaties gebruiken (en lerenden overdonderd worden met applicaties), en dat verschillende docenten zich in dezelfde toepassingen gaan verdiepen (verspilling van energie).
• Het is belangrijk dat tools geen eendagsvlieg zijn, en dat op een veilige en betrouwbare manier wordt omgegaan met data. Zogenaamde gratis tools hebben vaak beperkte mogelijkheden, waarbij je niet weet of ze ook lange termijn ook bestaan, terwijl ze bovendien voorwaardes gemakkelijk kunnen aanpassen of niet zorgvuldig kunnen omgaan met zaken als privacy. Het gebruik van verschillende betaalde applicaties leidt tot hogere kosten voor instelling en/of student.

Hieronder vind je mijn slides.

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.