Hoe de Europese markt van leermanagement systemen zich ontwikkelt

Via een op zich al interessante blogpost van Phil Hill over de markt van leermanagement systemen in het hoger onderwijs in vier regio’s (met Moodle als marktleider) ben ik gestuit op een recent en meer gedetailleerd rapport over de LMS-markt in Europa van Hill (pdf). Wat valt daarbij op?

Phil Hill heeft gekeken naar het gebruik van leermanagement systemen door 1600 instellingen voor hoger onderwijs in veertien West-Europese landen (wel Nederland, niet België).

Een aantal zaken valt me op:

• Moodle is marktleider. Gemiddeld 64% van de instituten gebruikt deze leertechnologie. In sommige landen ligt dat percentage aanmerkelijk hoger.
• In tien jaar tijd heeft Blackboard fors marktaandeel verloren (van 30% naar 12%). Alleen in ons land is Blackboard vooralsnog marktleider. Hill heeft alleen gekeken naar ‘primaire’ leermanagement systemen. Het komt namelijk voor dat instellingen meerdere systemen gebruiken.
• Europa kent ook LMS-en die een krachtige marktpositie hebben in specifieke landen of regio’s (zoals Itslearning en ILIAS).
• Gevestigde namen kennen een trage groei of geen groei, terwijl nieuwe partijen snel meer marktaandeel krijgen. Het aantal nieuwe Canvas-implementaties neemt relatief sterk toe, terwijl het percentage nieuwe Moodle-implementaties afneemt.
• In West-Europa lijkt Blackboard geen nieuwe klanten te verwerven. Instructure wint met Canvas één op de drie selectietrajecten.
• Moodle heeft de laatste tien jaar een sterke groei doorgemaakt. De laatste vier jaar is het gebruik gestabiliseerd. ILIAS heeft sinds 2008 aan marktaandeel in het hoger onderwijs verloren. Men richt zich echter ook op andere sectoren (de NAVO is bijvoorbeeld een grootgebruiker; dat blijkt niet uit het rapport). Oplossingen zoals Sakai, Stud.IP en Claroline zijn klein en stabiel gebleven.
• 77% van de installaties betreft open source systemen. Dat vind ik een opvallend hoog percentage.
• Hill presenteert ook de gemiddelde periode waarin een instelling een leermanagement systeem gebruikt. Het Griekse GUNET eClass wordt bijna 16 jaar door instellingen gebruikt. Veel systemen zijn rond de 7-9 jaar bij organisaties in gebruik. De in leeftijd jongste systemen worden uiteraard nog niet zo lang gebruikt.
• Er wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van managed-hosted of SaaS oplossingen. Ondanks strengere privacy regelingen. In Europa eisen we namelijk dat data binnen Europa gehost wordt. Recentelijk biedt Amazon Web Services (die onder andere de servers van Canvas, D2L en Blackboard beheert) datacentra in Europa aan. Ik vraag me daarbij echter af of LMS-aanbieders ook kunnen garanderen dat data in Europa wordt bewaard en bijvoorbeeld niet verstrekt zullen worden aan derden.
• Hill heeft alleen gekeken naar het hoger onderwijs. Het plaatje zou er wel eens anders uit kunnen zien als rekening gehouden zou worden met het MBO en voortgezet onderwijs hoewel Moodle wel een erg duidelijke marktleider is.
• Dankzij aanbestedingstrajecten loopt Itslearning volgens Phil Hill het risico de thuisbasis in de Scandinavische landen kwijt te raken. Volgens Hill kan de groei van Canvas weer geremd worden door:

Rigid procurement policies and shifts toward consortia purchasing could prove a hurdle.

De komende jaren kan het plaatje van de markt er wel eens heel anders uit gaan zien. Phil Hills stelt dat ook zijn rapport. Hij houdt daarbij echter geen rekening met de trend om meer uit te gaan van modulair samengestelde digitale leeromgevingen. In het Nederlandse hoger onderwijs heeft die visie stevig voet aan de grond gekregen. De Amerikaanse Educause gaat daar overigens ook sterk van uit.

In verschillende landen zijn diverse instellingen bezig met ’tenders’. Omdat men daartoe vanuit aanbestedingswetgeving verplicht is (als een licentie expireert), maar ook omdat men op een gegeven moment niet meer tevreden is met het bestaande LMS.

Je moet als instelling goede argumenten hebben om te switchen van LMS. De overstap vormt immers een forse belasting voor lerenden en vooral voor docenten en ondersteuners. Een aanbestedingstraject kan instellingen daartoe echter verplichten.

Een nieuwe (modulair samengestelde) digitale leeromgeving vormt uiteraard ook geen garantie op een succesvolle implementatie van blended of online leren. De kwaliteit van leertechnologie kan deze implementatie wel bespoedigen of belemmeren.

Als leverancier kun je in elk geval niet meer volstaan met het overtuigen van beslissers met een goed verhaal.