Google is het nieuwe Microsoft (met één belangrijk verschil)

Verleden week schreef De Volkskrant een kritische reportage over de opmars van Google binnen het basisonderwijs. Sinds de intrede van de computer binnen het onderwijs maakt het onderwijs zich echter al afhankelijk van technologiebedrijven. In vergelijking met deze tijd is er echter één groot verschil.

De Volkskrant schrijft over basisscholen die gebruik maken van Google Chromebooks, en educatieve software van Google. Leerlingen ontwikkelen zelfs digitale vaardigheden dankzij educatieve programma’s van Google. Tegen lage kosten. De scholen en kinderen zijn te spreken over de gebruikersvriendelijkheid van de apparaten en de materialen. Ook ontwikkelen kinderen relevante bekwaamheden dankzij de programma’s van Google.

Critici waarschuwen ervoor dat Google op deze manier klanten voor het leven weet te werven. Als je als kind jaren hebt gewerkt met ‘Google’ dan is de kans groot dat je dat later ook blijft doen.

Dit verwijt is allesbehalve nieuw. Deze kritiek hoorde je ook vanaf de jaren tachtig toen Microsoft software gratis of zeer goedkoop aan het onderwijs beschikbaar stelde. En toen computerbedrijven PC’s aan scholen gingen doneren. Wellicht is de dominante positie van Microsoft op het gebied van Office-pakketten hier aan te danken.

Data

Er is echter één belangrijk verschil ten opzichte van die tijd. Google werft nu niet alleen klanten voor het leven, maar genereert ook data voor het leven. In de jaren tachtig had Microsoft geen toegang tot de data die we via Word of Excel genereerden. Google heeft mede dankzij cloud computing wel toegang tot deze data. Zij gebruiken deze data om producten beter te maken, en er dus zelf beter van te worden. Hoogleraar media en digitale samenleving aan de Universiteit Utrecht, José van Dijck, waarschuwt hier in de Volkskrant-rapportage ook terecht voor. Volgens deze rapportage weten ouders ook niet precies over welke data van leerlingen, Google beschikt.

Ik vind dit een zorgwekkende ontwikkeling. Google gebruikt data namelijk niet alleen om producten zoals Google Drive te verbeteren. Data zeggen heel veel over gebruikers: over hun interesses, hun politieke en seksuele voorkeuren, enzovoorts. Deze data is commercieel zeer interessant. De afgelopen week werd bijvoorbeeld bekend dat Google de fabrikant van fitnesstrackers, FitBit , overneemt. Is Google vooral geïnteresseerd in de technologie, of in de gezondheidsdata die hiermee worden gegenereerd?

Bedrijven als Google houden zich bezig met ‘profiling’, op basis van data uit verschillende bronnen. Het is de vraag of onderwijsinstellingen hier al in een vroege fase van het leven van jongeren aan mee moeten werken. Bied leerlingen in elk geval een alternatief.

Wees in ieder geval zeer transparant in hoe data wordt gebruikt, spreek af dat het individu eigenaar is van de data (en data ook mag verwijderen), leg vast waarvoor data mag worden gebruikt (en waarvoor niet), en voorkom dat anderen toegang krijgen tot data.