“Wijze lessen. Twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek” van Tim Surma cs is een groot succes. De relatie met leertechnologie kan deze bouwstenen echter verder versterken. In een aantal blogposts beschrijf ik daarom hoe je leertechnologie kunt gebruiken in het kader van deze bouwstenen. Vandaag bouwsteen 3: gebruik voorbeelden.
De auteurs schrijven hierover:
Op het moment dat leerlingen hun eerste stappen zetten in het verwerven van nieuwe kennis of vaardigheden, is het effectief om te werken met voorbeelden. Zo’n voorbeeld kan een uitgeschreven uitwerking van een oefening zijn, de leraar die de nieuwe vaardigheid demonstreert, of concrete voorbeelden bij een abstract begrip. Belangrijk daarbij is om de genomen stappen te verklaren, samen met de achterliggende principes. Stimuleer leerlingen ook om voorbeelden zelf te proberen verklaren en te vergelijken.
Deze bouwsteen kun je als volgt met behulp van leertechnologie faciliteren:
- Lerenden ontwikkelen een concept-uitwerking, bijvoorbeeld van een analyse van een bepaald vraagstuk. Ze leveren deze uitwerking in via een digitale leeromgeving en krijgen vervolgens automatisch een uitgewerkt voorbeeld te zien. Ik heb bij een cursus over onderwijsinnovatie deelnemers bijvoorbeeld een podcast laten bestuderen waarin ik een schooldirecteur en een orthopedagoge interview over passend onderwijs. In dit interview ga ik na welke factoren hebben geleid tot een succesvolle invoering van passend onderwijs bij deze school. Deelnemers moeten vervolgens deze succesfactoren samenvatten. Als zij deze samenvatting inleveren, dan ontvangt men mijn analyse. In een vervolgopdracht gebruiken deelnemers de analyse van deze onderwijsinnovatie. In onderstaande afbeelding zie je de optie ‘Uitwerking insturen’. Daaronder staat de automatische terugkoppeling die deelnemers ontvangen nadat men de uitwerking heeft ingestuurd.
Het format van een uitwerking kan verschillen. Het kan daarbij gaan om geschreven tekst, maar bijvoorbeeld ook afbeeldingen, geluidsbestanden, video’s, en dergelijke. In ‘Wijze Lessen’ staat bijvoorbeeld een voorbeeld van boekhoudkundige berekening. De auteurs geven daarbij aan dat het belangrijk is om de stappen om te komen tot een oplossing uit te leggen. Dit kan bijvoorbeeld prima met via een screencast. De auteurs geven hier ook een voorbeeld van in het onderdeel ‘Recht uit de klas’. - Docenten demonstreren hoe een oefening wordt uitgewerkt of hoe een handeling wordt uitgevoerd. Ook dat kan prima via video. Het voordeel hiervan is, dat je kunt inzoomen op belangrijke details, bijvoorbeeld bij een tactiele handeling. Een voorbeeld is het aanleggen van een infuus. Verder kun je in video’s wijzen op details (bijvoorbeeld via de cursor of via een ‘high light’-tool). Het voordeel is ook dat lerenden de video in eigen tempo kunnen bekijken. Ook kun je video’s afwisselen met vragen waarmee je kunt kijken of lerenden de demonstratie hebben begrepen. Augmented reality en virtual reality bieden hier ook mogelijkheden voor. Daarbij kunnen demonstraties worden afgewisseld met individueel oefenen. Ik heb bijvoorbeeld voorbeelden gezien van het assembleren van machines of van het uitvoeren van een anamnesegesprek.
- Concrete voorbeelden geven. Bijvoorbeeld ter verduidelijking van een abstract begrip of concept. Dat doe je via woord en beeld. De auteurs geven als voorbeeld het begrip ‘erosie’, en zij illustreren dit begrip aan de hand van afbeeldingen. Animaties kunnen hier ook een belangrijke rol bij spelen. Bij het ontwerp hiervan moet je wel rekening houden “met de werking van het geheugen en hoe mensen gebeurtenissen waarnemen en verwerken”.
Zoals ik in de eerste bijdrage heb aangegeven: elke leertechnologie heeft sterke en minder sterke kanten. In deze bijdragen beschrijf ik alleen de mogelijkheden.
Zie ook:
- Activeer relevante voorkennis met leertechnologie (Wijze Lessen)
- Geef duidelijke, gestructureerde en uitdagende instructie met leertechnologie (Wijze Lessen)
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie