Gaat ChatGPT zorgen voor een transformatie van het MBO?

Laat een reactie achter

Afgelopen vrijdag heb ik onverwacht tijdens de conferentie van MBO Digitaal een keynote verzorgd over de mogelijke gevolgen van ChatGPT voor het MBO.

De organisatie van MBO Digitaal had Özcan “Eus” Akyol gestrikt voor het houden van de openings-keynote. Zij kregen echter vrijdagochtend te horen dat Eus ziek was. Ik kreeg toen om 9 uur bij de koffie de vraag of ik misschien een uur later een keynote wilde verzorgen. “Prima”, zei ik. “Waarover?” Het onderwerp werd dus: gaat ChatGPT zorgen voor een transformatie van het MBO?

ChatGPT is een voorbeeld van een toepassing van artificiële intelligentie. De hele zaal bleek al gehoord te hebben van ChatGPT en de meeste van de ongeveer 250 aanwezigen hadden ChatGPT ook uitgeprobeerd. Artificiële intelligentie is bepaald geen nieuwe trend, en ook ChatGPT bestaat al wat langer. Toen het bedrijf OpenAI eind november 2022 de huidige (beta-)versie van ChatGPT lanceerde en publiek beschikbaar stelde, ‘brak de beer los’. In zeer korte tijd verschenen er tal van artikelen over deze technologie en besteedden nieuwsuitzendingen en talk shows aandacht aan ChatGPT. Ik houd me meer dan 27 jaar bezig met internettechnologie en leren, opleiden en onderwijs, maar heb dit nog nooit meegemaakt. Rond 2012 was er ook veel aandacht voor massive open online courses. Maar niet in deze mate.

De belangrijkste reden hiervoor is m.i. dat een breed publiek de werking van deze toepassing van generatieve AI letterlijk voor zich ziet. Gebruikers stellen ChatGPT een vraag en zien het antwoord binnen seconden op het scherm geformuleerd worden. Vervolgens realiseren gebruikers zich wat dit voor mogelijke gevolgen kan hebben.

Tijdens mijn keynote heb ik enkele voorbeelden van vragen laten zien. Daarbij heb ik ook geïllustreerd dat ChatGPT het lang niet altijd bij het juiste eind heeft. Een essay over Dick Nanninga in de stijl van een dertienjarige bevat bijvoorbeeld een aantal fouten.

In relatie tot onderwijs heb ik aangegeven dat de meeste aandacht uitgaat naar het gebruik van ChatGPT door lerenden. Zij zouden ChatGPT gebruiken voor het maken van essays en voor het beantwoorden van kennisvragen. ChatGPT schijnt zelfs in staat te zijn te slagen voor het eindexamen van het Master of Business Administration (MBA) programma van de Wharton business school.

Je kunt als docent ChatGPT echter ook gebruiken voor het construeren van kennisvragen, met antwoorden en feedback. Als je over een onderwerp als online proctoring tien toetsvragen laat maken, dan zijn vijf vragen bruikbaar en vijf niet. Als je ChatGPT feedback op een tekst laat schrijven, of een tekst laat beoordelen, dan is het resultaat niet perfect maar wel bruikbaar. Je kunt de feedback en de beoordeling aanpassen en vervolgens gebruiken. Ook kun je ChatGPT gebruiken voor het schrijven van reacties op mails, voor het maken van een indeling voor een projectplan, enzovoorts. Tijdens mijn keynote ben ik niet ingegaan op het gebruik van ChatGPT voor activerende werkvormen.

ChatGPT maakt op dit moment gebruik van teksten die automatisch gehaald zijn van internet (tot en met 2020). Daar is geen redactie aan te pas gekomen. De teksten bevatten dus ook opinies, fouten, nep nieuws en desinformatie. Daarom kan ChatGPT de plank ook flink mis slaan. OpenAI komt echter ook met een ‘pro’-versie van ChatGPT. Je kunt deze versie straks voor 42 dollar per maand gebruiken. In tegenstelling tot de ‘gratis’ versie is ChatGPT Pro technisch stabiel. Deze versie maakt ook gebruik van een veel grotere en meer diverse dataset en kan worden verfijnd met specifieke data. Je zou ChatGPT Pro dus ook toegang kunnen geven tot een database met ‘evidence-informed’ vakliteratuur. Dit zal de kwaliteit van de gegenereerde output zeer ten goede komen. De prijs maakt deze toepassing uiteraard niet heel toegankelijk.

Ik ben in mijn keynote ook ingegaan op beperkingen van ChatGPT:

  • Zoals gezegd maakt ChatGPT regelmatig fouten. Je kunt er dus niet op vertrouwen dat de output klopt.
  • Toen ik eind 1995 bij BVEnet ging werken, werd de internetverbinding ’s middags erg traag. “Amerika is weer wakker”, zeiden we dan. ChatGPT kampt op dit moment ook met ‘performanceproblemen’ als ‘Amerika weer wakker is’.
  • De gebruikte technologie schijnt veel energie te verbruiken.
  • OpenAI schijnt gebruik te maken van tientallen Keniaanse arbeiders die tegen een schamel salaris grote hoeveelheden content voor ChatGPT hebben verwerkt. Digitale innovatie gaat helaas vaak gepaard met moderne vormen van uitbuiting, en de ontwikkeling van ChatGPT is daar geen uitzondering op.

Helaas maken we bij digitale innovatie vaak eerst dingen stuk, om ze vervolgens te moeten repareren. Bij ChatGPT is dat ook het geval. Er zijn trouwens nog meer beperkingen en nadelen te noemen.

De ontwikkeling van dit type toepassingen zal echter continueren. Toepassingen zoals ChatGPT hebben gevolgen voor het MBO. Je zult uiteraard toetsvragen en opdrachten moeten aanpassen zodat deze niet meer beantwoord kunnen worden door ChatGPT. Ook kun je kiezen voor andere manieren van beoordelen. Daarnaast zul je moeten nadenken over hoe je omgaat met bronvermeldingen. ChatGPT zou in staat moeten zijn om referenties te vermelden. Op dit moment is dat niet goed mogelijk.

Ondanks de genoemde beperkingen -die hopelijk snel verholpen zullen worden- bieden toepassingen als ChatGPT ook mogelijkheden en kansen voor het MBO. Dat blijkt onder meer uit de toepassingen die ik hierboven heb geschetst. Dergelijke toepassingen zullen bepaalde taken van werknemers overnemen, en leiden daardoor hopelijk tot minder werkdruk.

We zullen dus veel meer gaan samen werken met AI-technologieën. Je zult bijvoorbeeld in staat moeten zijn om goede opdrachten te formuleren. Als je bijvoorbeeld de vraag stelt: “Schrijf een biografie over Paul Kirschner”, dan moet je niet verbaasd zijn dat ChatGPT schrijft dat Kirschner overleden is en veel wist over het werk van Joseph Conrad. Er heeft namelijk wel degelijk een ‘Paul Kirschner’ bestaan die expert was op het gebied van deze Amerikaanse schrijver.

Daarnaast doen toepassingen als ChatGPT een groot beroep op digitale geletterdheid. Zoals ik eerder heb aangegeven, zijn een aantal tips op het gebied van informatievaardigheden bij ChatGPT niet meer toepasbaar. Je zult op basis van jouw bestaande kennis moeten beoordelen over de output van ChatGPT inhoudelijk correct is. Een alternatief is dat je alsnog via onderzoek checkt of de output klopt. Je kunt ChatGPT dan ook prima gebruiken op terreinen waar jij inhoudelijk veel van weet.

Leidt ChatGPT tot transformatie van het MBO? Ik vraag me dat af. Geen enkele digitale technologie heeft tot dusver geleid tot transformatie van het onderwijs. We hebben wel te maken gehad met veranderingen, met evoluties. Ik verwacht dat dat dit keer niet anders zal zijn.

Hieronder vind je mijn slides:

Mijn eerdere bijdragen over ChatGPT

 

This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.

Delen

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *