Een tijdje geleden blogde ik al een aantal keren over de hernieuwde aandacht voor Paulo Freire en Ivan Illich binnen de discussie over onderwijsvernieuwingen. Freire en Illich waren veertig tot twintig jaar geleden belangrijke critici van het bestaande onderwijs, dat volgens hen er vooral op gericht was mensen aan te passen aan heersende machtsverhoudingen. Beide auteurs pleitten daarentegen voor emancipatie en radicale hervormingen. Paulo Freire schreef bijvoorbeeld over pedagogie van de onderdrukten, terwijl Ivan Illich zelfs pleitte voort ontschoolsing van de maatschappij.
Via Stephen Downes ben ik gestuit op het inmiddels ongeveer twee jaar oude paper "Paulo Freire and Ivan Illich: technology, politics and the reconstruction of education" (pdf). De auteurs betrekken in dit paper de opvattingen van deze denkers op educatieve technologie.
De schrijvers signaleren o.a. ongelijkheid als het gaat om het hebben van toegang tot technologie. Technologie wordt vaak sterk 'aanpassingsgericht' ingezet (het houdt bestaande ongelijkheden in stand). Tegelijkertijd zien de auteurs van het paper ook dat met name nieuwe technologieën, zoals social software, worden ingezet voor emancipatorische doeleinden.
Emergent forms of Internet culture utilizing 'blogs' and 'wikis' [7] are potentially involved
in a radically democratic social and educational project that amounts to the mass circulation and politicization of information and culture.
Niet technologie op zich, maar de wijze waarop technologie wordt gebruikt, is onderwerp van kritiek. Een stellingname die Paulo Freire ook innam ten opzichte van technologie uit zijn tijd. Opvallend is ook dat Freire meer dan dertig jaar geleden al pleitte voor media literacy. Hij gebruikte in zijn tijd ook technologie voor bewustwordingsprocessen, en leren en ontwikkelen.
Ivan Illich stond ook niet negatief ten opzichte van technologie, maar was er wel beducht voor dat technologie de mens ging beheersen, in plaats van andersom.
Illich was aware of how new tools like computers and other media technologies could
themselves either enhance or distort life's balance, depending upon how they are fit into a larger ecology of learning. He had a sense of computers' great promise, but was also suspicious of the new cybernetic regime of truth that seemed to him to be becoming instituted around ideas of data, networks, information, virtualization, feedback and transmission.
Dit paper illustreert wat mij betreft dat je 'oude' theorieen nog steeds kunt gebruiken om te reflecteren op hedendaagse praktijken. De auteurs doen dat bijvoorbeeld ook met hackers en met de open sourcebeweging. Ook pleidooien voor co-creatie met behulp van social software worden hiermee in een emancipatorisch kader geplaatst (in tegenstelling tot consumeren wat je gepresenteerd krijgt). Het volgende citaat vat dit wat mij betreft mooi samen:
In discussing new technologies and multiple literacies, then, we must constantly raise the
following questions: Whose interests are emergent technologies and pedagogies serving? Are they helping all social groups and individuals? Who is being excluded and why? We also need to
seriously question the extent to which multiplying technologies and literacies serve simply to
reproduce existing inequalities in the present, as we strategize the ways in which they might also produce conditions for a more vibrant democratic society in the future. Creating multiple literacies, therefore, must be contextual and engaged with the life worlds of the students and teachers participating in the new adventures of education. Learning involves developing abilities to interact intelligently with the environment and other people, and calls for convivial social and conversational environments. One can obviously become overinvolved with technologies and thereby fail to develop even basic social skills and competencies.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie