Ann Telnaes, al sinds 2008 politiek cartoonist bij de Washington Post, heeft ontslag genomen. De directe aanleiding was het weigeren van een van haar cartoons door de krant, voor het eerst in haar loopbaan bij de Washington Post. De geweigerde cartoon bekritiseerde een groep miljardairs uit de tech- en mediasector die volgens Telnaes de gunst proberen te winnen van de aankomende president Trump.
Het is geen geheim dat verschillende eigenaren van technologie- en mediabedrijven, zoals Elon Musk, Peter Thiel en Marc Andreessen, al geruime tijd ‘The Donald’ steunen. Sinds zijn verkiezing tot president van de VS hebben ook mensen zoals Marc Zuckerberg, Tim Cook, Jeff Bezos en Sam Altman miljoenen dollars gestort in diens inauguratiefonds.
Deze topmannen hopen volgens Telnaes op nieuwe winstgevende overheidscontracten en reizen regelmatig naar Trump’s resort in Mar-a-lago om daar te lobbyen voor minder regelgeving. In haar cartoon kwamen dan ook onder anderen Mark Zuckerberg, Sam Altman, Patrick Soon-Shiong (Los Angeles Times) en Jeff Bezos (ook eigenaar van de Washington Post) voor.
Het is volgens Telnaes niet ongewoon dat redacteuren commentaar hebben op visuele metaforen in cartoons, bijvoorbeeld als deze onduidelijk zijn of de boodschap niet goed overbrengen. Maar in dit geval ging het bezwaar over het standpunt dat ze in haar cartoon wilde uitdragen. Dit ziet zij als een gevaarlijke ontwikkeling voor de persvrijheid.
Telnaes kent door haar werk voor internationale organisaties zoals de Freedom Cartoonists Foundation en Cartoonists Rights veel buitenlandse collega’s die hun baan en soms zelfs hun leven riskeren om misstanden aan de kaak te stellen en machthebbers ter verantwoording te roepen. Ze ziet politieke cartoonisten als een belangrijk onderdeel van het maatschappelijke debat en de journalistiek.
Ze erkent dat bedrijven van hun werknemers mogen verwachten dat ze in het belang van het bedrijf handelen. Maar volgens haar gaat deze redenering niet op voor nieuwsorganisaties. Die hebben een maatschappelijke taak en moeten de persvrijheid in een democratie beschermen. De eigenaren van deze organisaties zijn volgens haar verantwoordelijk voor het bewaken van die persvrijheid. Door te proberen in de gunst te komen bij een “autocrat-in-waiting” ondermijnen ze juist die vrije pers.
Als politiek cartoonist ziet Telnaes het als haar taak om machtige mensen en instellingen ter verantwoording te roepen. Nu haar redacteur haar voor het eerst heeft tegengehouden in het uitvoeren van deze taak, heeft ze besloten de Washington Post te verlaten. Ze verwacht niet dat haar vertrek veel ophef zal veroorzaken – ze is immers ‘maar een cartoonist’. Toch blijft ze vastbesloten om via haar cartoons machthebbers kritisch te volgen. Of zoals het motto van de Washington Post volgens Telnaes luidt: “Democracy dies in darkness” (democratie sterft in het duister).
Mijn opmerkingen
Tijdens de verkiezingscampagne heeft Jeff Bezos vermoedelijk al zijn invloed aangewend om ervoor te zorgen dat The Washington Post geen steun uitsprak voor Kamala Harris als presidentskandidaat. Deze krant had sinds 1976, met uitzondering van 1988, de gewoonte om een presidentskandidaat aan te bevelen middels een zogeheten ‘endorsement’.
De beslissing van The Washington Post om de cartoon van Telnaes niet te publiceren is het tweede verontrustende signaal dat aangeeft dat de persvrijheid, een van de fundamentele democratische waarden, in de Westerse wereld onder druk staat. Deze weigering toont bovendien aan welke waarden mensen zoals Bezos nastreven en illustreert de invloed die grote technologiebedrijven proberen uit te oefenen op verschillende maatschappelijke sectoren. Hoewel Elon Musk met zijn platform X en zijn nadrukkelijke steun aan radicaal- en extreemrechts het meest in het oog springende voorbeeld is, staat hij hierin niet alleen.
De financiële steun aan een autocratisch figuur als Trump door mensen zoals Altman en Zuckerberg lijkt vooral voort te komen uit pragmatische overwegingen. Dit pragmatisme onthult echter veel over hun werkelijke prioriteiten en hun gebrek aan principiële standvastigheid. Het onbelemmerd kunnen experimenteren en innoveren, samen met het genereren van hoge omzetten, lijken zij belangrijker te vinden dan waarden als privacybescherming, inclusiviteit en gelijkheid.
Het wordt hoog tijd dat consumenten deze bedrijven en hun eigenaren onder druk zetten. Daarnaast zouden organisaties en overheden de ontwikkeling van alternatieve toepassingen actief moeten stimuleren. Zoals Geert Mak afgelopen weekend in de Volkskrant namelijk stelde: de democratie zelf staat als systeem van fatsoenlijk bestuur op het spel. De democratie is bezig zichzelf te verzwakken zodat de democratie op termijn niet langer een emotionele en inspirerende realiteit zal zijn. Deze urgentie wordt onvoldoende gevoeld.
Opmerking:
Ik wilde DALL-E gebruiken om een afbeelding te creëren die vergelijkbaar zou zijn met de cartoon van Ann Telnaes. De prompt en het resultaat zijn hieronder te zien.
In mijn prompt heb ik bewust geen namen genoemd, omdat ik al vermoedde dat DALL-E dit zou weigeren. Echter, zelfs zonder specifieke persoonsnamen weigerde DALL-E – eigendom van Altmans OpenAI – een afbeelding te genereren. Mijn prompt bevatte geen kwetsende, discriminerende of beledigende elementen. Venice.ai daarentegen genereerde wel een afbeelding op basis van deze prompt:
“Genereer een afbeelding van enkele techmiljardairs (witte mannen zoals Jeff Bezos, Tim Cook en Sam Altman) die elk onderdanig een zak met dollars aanbieden aan Donald Trump, die op een voetstuk staat.”
Het resultaat is hierboven te zien (er werden geen betere alternatieven gegenereerd). Venice.ai hanteert bewust geen censuur, waardoor het mogelijk is om persoonlijk gerichte en zelfs beledigende afbeeldingen te maken. Naar mijn mening gaat Venice.ai hierin te ver.
De weigering van DALL-E om een afbeelding te genereren beschouw ik als een vorm van censuur, aangezien het hierdoor onmogelijk wordt om bepaalde misstanden met behulp van deze applicatie visueel aan te kaarten. Dit voorbeeld onderstreept tevens dat technologie niet waardevrij is. Zoals eerder aangegeven, kunnen er vraagtekens worden geplaatst bij de waarden die eigenaren en ontwikkelaars van toonaangevende technologieën hanteren.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie