Een alternatieve vorm van werkend leren

In de Verenigde Staten past men een heel specifieke vorm van werkend leren toe. Waar gaat het om, en zou deze vorm ook toepasbaar zijn voor ons onderwijs?

James Paterson besteedt voor EducationDive aandacht aan zogenaamde ‘Work-Study Jobs’. Deze aanpak is in 2009 voor het eerst toegepast en wordt inmiddels door 150 instellingen ingezet. Deze vorm van werkend leren heeft de volgende kenmerken:

• Studenten studeren niet alleen bij een instelling voor middelbaar beroepsonderwijs of hoger onderwijs, maar hebben daarnaast ook een baan van beperkte omvang bij deze instelling. Bijvoorbeeld op het gebied van studentzaken of in de bibliotheek. Daarbij kan het ook gaan om speciaal gecreëerde banen. Studenten moeten serieus solliciteren naar deze banen.
• Het is de bedoeling dat het werk zodanig is georganiseerd dat studenten er bepaalde bekwaamheden mee ontwikkelen. Denk daarbij aan samenwerken of aan de ontwikkeling van communicatieve vaardigheden.
• Deze vorm van werkend leren is ingebed in het curriculum. Studenten kunnen onder meer badges verdienen, en worden ook volgens een bepaalde systematiek begeleid. Reflectie is daarbij erg belangrijk. Gesprekken gaan onder meer over de relatie tussen het werk en de academische interesses van studenten, en over de toepasbaarheid van het leren op school in het werk.
• Deze studenten kunnen vaak ook deelnemen aan aparte workshops over interpersoonlijke vaardigheden en vaardigheden die op de werkplek belangrijk zijn.
• Het is de bedoeling dat participerende instellingen zich committeren aan een nationaal initiatief waarbij badges worden erkend en gebruikt. Dat is in ontwikkeling.
• Rijkere studenten maken meer kans op stageplaatsen. ‘Work-Study Jobs’ bieden studenten uit gezinnen met lage inkomens kansen om werkervaring op te doen.
• Doordat studenten ook bijverdienen, wordt het betreffende onderwijs meer toegankelijk voor studenten uit gezinnen met lage inkomens. Bovendien maken zij meer kans op de arbeidsmarkt omdat zij ook bekwaamheden ontwikkelen die werkgevers belangrijk vinden.
• Dankzij de verbinding met het ‘schoolse’ leren, wint het leren op school aan betekenis. Dat lijkt bij te dragen aan een groter studiesucces. De aanpak beoogt ook de kloof tussen leren en werken te overbruggen.
• Er wordt nu ook gekeken naar het betrekken van lokale werkgevers en non profitinstellingen bij dit initiatief. Technologiefirma Parker Dewey biedt studenten bijvoorbeeld de gelegenheid om tegen betaling kleine opdrachten van 5-40 uur uit te voeren (bijvoorbeeld op het gebied van content creatie, marktonderzoek of het genereren van leads).

Een paar opmerkingen:

• Deze aanpak gaat veel verder dan de inzet van zogenaamde student-assistenten.
• Je kunt deze vorm van werkend leren niet vergelijken met deeltijd-opleidingen of met de beroepsbegeleidende leerweg. De studenten zijn immers in dienst van de onderwijsinstelling.
• Er is ook kritiek op dit initiatief. De banen zouden niet altijd even betekenisvol zijn. Ook moet je waken voor verdringing van regulier werk door deze banen. Verder gaat niet elke onderwijsinstelling even zorgvuldig om met inbedding van het werk binnen curricula.
• Je moet je realiseren dat het in de VS veel minder gebruikelijk is om tegen betaling stage te lopen. Een constructie als de beroepsbegeleidende leerweg -waarbij de student in dienst is van een arbeidsorganisatie- komt daar sowieso niet voor. Bovendien is onderwijs veel minder toegankelijk voor jongeren uit gezinnen met een smalle beurs. De sociale ongelijkheid is er veel groter dan bij ons. De urgentie in de VS voor deze aanpak is dan ook groter, in vergelijking met ons land.
• Ik kan me voorstellen dat studenten in plaats van een bijbaan, die los staat van de opleiding, kiezen voor een ‘Work-Study Job’ waarbij het werken gekoppeld is aan het curriculum. Koppeling aan het curriculum lijkt me trouwens niet eenvoudig. Veel bekwaamheden ontwikkel je immers binnen de context van een beroep.
• Ik vind het op zich een interessant idee. Zonder additionele financiering zie ik een dergelijk initiatief echter binnen het Nederlandse onderwijs niet van de grond komen. Op grote schaal is dit best een kostbare aangelegenheid.