Binnen het onderwijs meten we veel, maar zegt dat wat over de kwaliteit van onderwijs? Volgens volksfilosoof Bas Haring niet.Tijdens de Onderwijsdag 2012 van Avans Hogescholen heeft hij enkele reflecties over de kwaliteit van onderwijs met de aanwezigen gedeeld.
Vandaag neem ik als spreker deel aan de Onderwijsdag 2012 van Avans Hogescholen. Tweehonderd jaar geleden is één van de voorlopers van Avans Hogescholen opgericht. Deze jaarlijks georganiseerde dag is bedoeld om medewerkers inspiratie op te laten doen, door hen over de grenzen te laten kijken.
Bas Haring heeft hier een keynote verzorgd, met als thema ‘kwaliteit kent geen grens’. Bas noemde zichzelf hoogleraar in de Vragenschap of Snapkunde. Hij pleitte er voor dat hogescholen op een andere manier onderzoek gaan doen dan universiteiten.
‘Grenzeloos’ vond hij een rotwoord. Want grenzen zijn belangrijk. Je kunt pas contact hebben als grenzen elkaar tegenkomen. Grensverleggend is wel belangrijk. Uitmuitend vindt hij ook vreselijk. Voldoende is genoeg.
Haring liet een aantal reflecties over de kwaliteit van het onderwijs de revue passeren.
- Niet alles wat telt, kun je tellen (Einstein). Hoe lekker je in je vel zit, bijvoorbeeld. Kwaliteit is eigenlijk ook ontelbaar. Wat er echt toe doet, is fundamenteel ontelbaar. Geluk is ook ontelbaar, net als de ruimte die een huis jou biedt. Kwaliteit is iets wat jezelf moet ervaren. Hij ervoer toen hij in een veengebied woonde, pas dat hij op veen woonde toen hij het zelf opgroef. Dat geldt ook voor kwaliteit.
- Hogescholen zijn procedurele instellingen. Dat liet hij zien aan de hand van de uitnodigingsbrief voor deze dag waarin stond dat directeuren ontheffing mochten verlenen van deelname aan deze dag. Het gaat echter nooit om procedures. Als je persé wilt dat mensen komen, organiseer dan een betere dag. Voor het onderwijs geldt dat overigens ook. Praat liever over wat werkt in het onderwijs, dan dat je je focust op procedures.
- Er is een fundamenteel probleem met de inhoud van het onderwijs. Je leidt iemand op voor iets dat nog niet bestaat. Je leidt mensen op voor het leven. Studenten moeten dingen leren, die jij niet weet. Je weet slechts wat er nu toe doet. Sta open voor dat studenten andere dingen moeten kunnen, dan zij nu leren.
- De lat hoog leggen. Haring denkt daarbij aan sport. De trainer wil dat mensen hoger springen. Daarom legt hij de lat hoger. Mensen gaan echter niet hoger springen. Je schift echter strenger. Bedoelt iemand als Van Bijsterveld dat ook als zij deze metafoor gebruikt? Als je je grenzen wilt verleggen, moet je eerst acties uitvoeren om vervolgens te kijken of mensen over die hogere lat kunnen.
- Experimenteer met nieuwe vormen. Bijvoorbeeld in fragmentarisch leren. TED-filmpjes zijn daar een illustratie van.
- De attitude van zelfstandig nieuwsgierig zijn is belangrijk voor onderzoek binnen het hoger onderwijs.
- Uitzonderlijk goed onderwijs haalt heel veel uit mensen. Kijk naar de koningin. Een waarschijnlijk heel gewoon meisje is dankzij goed onderwijs, heel ver gekomen. Haring onderstreepte dat met een column.
Ik heb Haring eerder horen spreken tijdens de Onderwijsdagen van 2011. Zijn verhaal vandaag was een ander verhaal (met uitzondering van de column), in dezelfde leuke stijl.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Hoi Wilfred,
nu was ik niet aanwezig bij de onderwijsdag van Fontys maar was wel gisteren bij het eindcongres van het project “Leren in de praktijk, het werkt!” En daar was een van de gastsprekers Marcel van Herpen (projectleider Expertisecentrum Duurzaam Opvoeden en Ontwikkelen; Medeoprichter en kerndocent NIVOZ). Zijn verhaal had veel overeenkomsten vooral op depunten 3,4 en 7 die je benoemt. Hij was een groot voorstander om in deze hectische maatschappij vooral niet uit het oog te verliezen dat een aantal competenties altijd van belang zijn. Het maakt niet uit wat de ontwikkelingen worden maar competenties als bijvoorbeeld “communicatie” en oprecht met lekaar in contact komen blijven altijd belangrijk. Dus wat de toekomst ook biedt (en dat weten we inderdaad niet) richt je dan op deze “vaste waarden”. (past ook bij je andere blog-onderwerp)
Vond ik wel een mooie overeenkomst met jouw verhaal.
Marcel heeft trouwens deze week nog een 1 1/2 uur durende TED-bijeenkomst met minister Bijleveld en we hebben een paar vargen meegegeven waarin dit tot uiting kwam. Benieuwd wat de minister hier op te antwoorden heeft.
Je bedoelt de onderwijsdag van Avans, neem ik aan . Ik las op een andere plek al over de toespraak van Marcel van Herpen. Ik ben het eens dat een aantal competenties door de decennia heen belangrijk blijft. Verder veranderen vaste waardes wel. Als de complexiteit van werk toeneemt, worden creativiteit en flexibiliteit bijvoorbeeld belangrijker.