‘AI’ wordt vaak gezien als een alwetend strategisch hulpmiddel, maar volgens Teppo Felin en Matthias Holweg is dit een misvatting. AI functioneert volgens hen meer als een spiegel van het verleden dan als een voorspeller van de toekomst. Toch kunnen AI-toepassingen volgens hen worden gebruik bij besluitvorming op strategisch niveau.
De auteurs beschrijven hoe ‘AI’ uitblinkt in het herkennen van bestaande patronen. Dankzij AI-toepassingen kun je bijvoorbeeld nauwkeurig voorspellen welke leners hun lening niet zullen terugbetalen, machines onderhouden voordat ze kapot gaan en toeleveringsketens optimaliseren. Generatieve AI voegt hier nieuwe mogelijkheden aan toe, zoals het maken en beoordelen van bedrijfsplannen op menselijk niveau.
Dit brengt enkele beperkingen met zich mee. ‘AI’ kan onjuiste informatie genereren, kleine veranderingen in opdrachten kunnen grote verschillen in uitkomsten veroorzaken, en AI blijft beperkt tot historische data. Een goed voorbeeld hiervan is dat een AI-systeem ten tijde van de gebroeders Wright zou hebben geconcludeerd dat vliegen onmogelijk was, simpelweg omdat dit destijds de wetenschappelijke consensus was.
Mensen hebben daarentegen het vermogen om nieuwe intuïties te ontwikkelen en deze in de praktijk te testen. Bedrijven zoals Amazon, Tesla en Spotify zijn volgens Felin en Holweg succesvol geworden door bestaande marktnormen uit te dagen, niet door ze te volgen. Dit vermogen om buiten de gebaande paden te denken en te innoveren blijft volgens de auteurs een uniek menselijk kenmerk.
Toch kan ‘AI’ volgens hen op drie manieren nuttig zijn als aanvulling op menselijke oordeelsvorming:
- AI-toepassingen kunnen dienen als klankbord voor ideeën. Deze toepassingen bieden verschillende perspectieven door zich in te leven in verschillende rollen, zoals die van klantgroepen. Dit kan tijdrovende focusgroepen volgens de auteurs vervangen.
- AI-toepassingen zijn geschikt voor scenarioverkenning. Door complexe vraagstukken op te delen in kleinere onderdelen, kunnen deze toepassingen helpen bij het analyseren van mogelijke uitkomsten van strategische keuzes.
- AI-toepassingen kunnen fungeren als ideeëngenerator door grote hoeveelheden data te combineren en verbanden te leggen die voor mensen minder zichtbaar zijn. Dit maakt dergelijke toepassingen waardevolle tools voor brainstormsessies, waarbij mensen wel de eindverantwoordelijkheid houden voor het beoordelen van de bruikbaarheid van de gegenereerde ideeën.
De auteurs benadrukken dat AI een waardevol hulpmiddel is, mits correct toegepast. AI-toepassingen kunnen menselijke oordeelsvorming versterken, maar niet vervangen. Mensen blijven nodig voor oorzakelijk redeneren en vooruitkijken. Terwijl AI-toepassingen voorspellen op basis van het verleden, bepalen mensen nieuwe richtingen die verder gaan dan bekende data. Dit maakt de combinatie van menselijk inzicht en technologische ondersteuning volgens Felin en Holweg waardevol voor toekomstgerichte besluitvorming.
Mijn opmerkingen
Ik heb het al vaak geschreven: (generatieve) AI-toepassingen zijn sterk in ontwikkeling. Je moet daar rekening mee houden als je wijst op de huidige beperkingen van (generatieve) AI. Dat doen Felin en Holweg m.i. onvoldoende. ChatGPT kan inmiddels (in enige mate) ook redeneren. Verder kunnen AI-toepassingen door het herkennen van patronen en het leggen van verbindingen ook tot nieuwe inzichten komen, waartoe gewone stervelingen niet of nauwelijks in staat zijn. Onderzoekers hebben bijvoorbeeld al weerlegd dat toepassingen zoals Claude 3.5 Sonnet “stochastic parrots” zijn. Volgens onderzoeker Wim De Bruycker is de vraag of ‘AI’ creatief is niet eenduidig te beantwoorden.
We moeten ons ook realiseren dat AI-toepassingen nog steeds vooral worden aangestuurd door mensen. Prompts en custom instructions zijn nog steeds van groot belang voor het genereren van goede resultaten. Maar verder deel ik wel de mening van de auteurs dat de interactie ‘mens-AI’ van grote waarde is, onder meer als het gaat om strategische besluitvorming.
Mijn bronnen over (generatieve) artificiële intelligentie
Deze pagina bevat al mijn bijdragen over (generatieve) artificiële intelligentie, zoals ChatGPT.
This content is published under the Attribution 3.0 Unported license.
Geef een reactie